Savaş alanlarına Nil Nehri'nden su getirdiler

18 Mart 1915'teki deniz zaferinin ardından Çanakkale'yi denizden geçemeyeceklerini anlayan itilaf kuvvetleri, bu kez yeni bir taktik deneyip, Gelibolu Yarımadası'na çıkarma yapmaya karar verdi.

Gelibolu Yarımadası'na yapılan çıkarmanın önemli noktaları arasında bulunan Teke Koyu'nda 1915 yılında İngilizlerin, askerlerinin su ihtiyacını karşılamak için inşa ettiği 2 adet dev su kuyusu günümüze kadar ulaşıp çetin geçen o savaşın adeta tanıklığını yapıyor.

Araştırmacı İhsan Pala, Teke Koyu'nun Çanakkale Kara Savaşları'nın en önemli noktalarından olduğunu söyledi.

Savaş döneminde, düşman askerlerince Gelibolu Yarımadası'nın uç bölgelerinde çıkarma yapılması düşünülen 5 nokta bulunduğunu, bunlar arasında en önemlisinin Teke Koyu olduğunu ifade eden Pala, “Bu bölge, İngilizlerin çıkarma yaptığı, gemilerle askeri ve insani malzemeleri getirdikleri noktadır” dedi.
Pala, savaş sırasında Teke Koyu ile batısındaki Ertuğrul Koyu'nun 26. Alay'a bağlı 3. Tabur'un korumasında olduğunu, Binbaşı Mahmut Sabri ile askerlerinin bölgedeki direnmesiyle söz konusu yerlere yapılacak çıkarmanın geciktiğini, bunun da itilaf kuvvetlerinin planlarını alt üst ettiğini bildirdi.

İngilizlerin, planlarını zamanında uygulayamadıkları için başarısız olduğuna işaret eden Pala, o tarihte Ertuğrul Koyu'nda ise Çanakkale Savaşları kahramanı Yahya Çavuş'un ön plana çıktığını belirtti.

Pala, direnmeye rağmen geç de olsa İngilizlerin 26-27 Nisandan sonra bu bölgeye çıkarma yaptığını ifade ederek, bugüne ulaşan 2 su kuyusunun da bulunduğu alanı karargah merkezi haline getirdiklerini söyledi.

Düşman askerlerinin çıkarma yaptıktan sonra hedeflerinin Alçıtepe köyünü ele geçirip Kilitbahir Platosu'nu vurmak olduğunu belirten Pala, şunları kaydetti:
“İngilizler böylelikle 18 Martın intikamını almak istediler ama bir türlü başarılı olamadılar. 3. Tabur'un 10. bölüğündeki Yahya Çavuş ile 67 askeri Ertuğrul Koyu'nda canlarını hiçe sayarak 10-14 saatlik süreçte inanılmaz bir direnç ve savunma örneği gösterdi. Yaklaşık 2 saatte Gelibolu Yarımadası'na çıkmayı hedefleyen İngilizler böylelikle emellerinde başarısız oldu.”

“SU, NİL NEHRİ'NDEN GETİRİLDİ”

İhsan Pala, bölgedeki 2 dev su kuyusunun İngilizler tarafından inşa edildiğini, kuyuların duvarlarında 1915 tarihini gösteren yazılar bulunduğunu belirterek, “İngilizler karaya ayak bastıktan sonra askerlerin su ihtiyacını karşılamak için bu kuyuları inşa etti. Su bu kuyulara ya gemiler vasıtasıyla getirilip pompalanıyordu ya da deniz suyunu arıtıldıktan sonra depolanıyordu” diye konuştu.

Bölgenin askeri sınırlar içinde kalması nedeniyle bugüne kadar pek bilinmediğini vurgulayan Pala, askeri birliğin kalkmasının ardından artık ziyaretçilerin buraları rahatlıkla gezebileceğini sözlerine ekledi.

Gelibolu Yarımadası Tarih Danışma Kurulu Başkanı, Çanakkale Savaşları Araştırmacısı ve Tarihçisi Kenan Çelik ise o dönemde İngilizlerin ve Fransızların su sıkıntısı çektiğini bildirdi.

İngilizlerin kullanma ve içme suyunu Mısır'daki Nil Nehri'den tankerlere yükleyip gemilerle Gelibolu Yarımadası'na getirdiğini belirten Çelik, “Sular daha sonra bu kuyulara pompalanıyordu. Kuyulardan döşenen borularla su, cepheye yakın bölgelere kadar götürüldü” dedi.

Çelik, İngilizlerin 9,5 ay Seddülbahir'de kaldığını, söz konusu bölgede yaklaşık 50 bin Fransız ve İngiliz askeri bulunduğunu, kuyuların, su ihtiyacının giderilmesinde büyük rol oynadığını kaydetti.