SATIŞ TAMAM YA SONRASI
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Haziran 14, 2006 00:00
Servise 5 milyar YTL ödüyoruz
Bugün Türkiye genelinde 2 bini yetkili olmak üzere toplam 8 bin servis otomotiv sektörü için satış sonrası hizmeti veriyor. Araç sahiplerinin servislere bakım ve onarım için yıllık ödediği tutar ise yaklaşık 5 milyar YTL’yi buluyor. Yetkili servislerin bir saatlik işçilik fiyatları 20-25 YTL’den başlıyor aracın fiyatına paralel 100 YTL’ye kadar çıkabiliyor.
TÜRKİYE’de her sektörde olduğu gibi otomotivde de tablo değişti. Bir dönem sadece yeni otomobil gelirine odaklananlar, özellikle krizden sonra "servis", "ikinci el", "finans ve sigorta" ve "yedek parça" gibi kalemlere yönelmeye başladılar. Bu tabloya artan araç parkı sayısı, yoğun rekabet ve servis ile yedek parça işinin kárlı olması da eklenince, satış sonrasının önemi daha da arttı.
Tüketiciler artık araçların sadece dış görünüşüne ve fiyatına değil, firmaların satış sonrasında verdiği hizmetlere de bakmaya başladı. Düşük kár marjlarıyla çalışan otomotiv firmalarına da sadece araç satmak yetmeyince, para kazanmak ve müşteri çekmek için satış sonrası yatırımlarını artırdı.
YÜZDE 15-20’LİK KÁR KALMADI
Türkiye’de geçmişte otomotiv şirketlerini ve bayileri araç satışından elde ettikleri kár ayakta tutuyordu. O dönemlerde kár marjları yüzde 15-20 seviyelerindeydi. Ancak, son 10 yılda otomotiv şirketlerinin ve bayilerin gelirlerinde önemli bir değişim yaşandı. Bu değişimi krizler de hızlandırdı. Kár marjları yüzde 5’lere, hatta yoğun rekabetin yaşandığı son yıllarda neredeyse sıfıra kadar düştü. Araç satışlarından kár edemeyen şirketler yedek parçaya, bayiler ise servis ve parça satışına ağırlık vermeye başladılar.
Türkiye’de 90’lı yıllardan itibaren satış ve satış sonrasını bir arada sunan yetkili servis sistemi gelişmeye başladı. Araç satışında servisinin öneminin artmasıyla bu rakam özellikle son yıllarda hızla artmaya başladı.
2 BİNİ YETKİLİ 8 BİN SERVİS
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Tarık Taşar, bugün Türkiye’de gerek üretici gerekse distribütör olarak hizmet veren 40 otomotiv markasının ülke genelinde 1500’ün üzerindeki noktada satış, 2 bine yakın noktadan da satış sonrası hizmeti verdiğini kaydediyor. Taşar’a göre Türkiye’de yetkili servislerin dışında hizmet veren özel servislerin sayısı ise yaklaşık 6 bini buluyor. Yani yetkili ve özel olmak üzere Türkiye genelinde araçların satış sonrası için 8 bin servis görev yapıyor.
OYDER Başkanı Tarık Taşar, bugün ortalama bir yetkili servisin aylık cirosunun 100 bin YTL’yi bulduğunu kaydediyor. Bu rakam özel servislerde ise ortalama 30 ila 50 bin YTL arasında değişiyormuş. Bu cirolardan yola![/images/100/0x0/55eadbdcf018fbb8f89b3b99]()
çıkarsak, 2 bin yetkili servisin aylık geliri 200 milyon YTL’ye, yıllık geliri ise 2.4 milyar YTL’ye çıkıyor. Özel servislerin gelirlerini de hesapladığımızda bir yılda Türkiye’de araçların bakım ve tamiri için verdiğimiz toplam rakam 5 milyar YTL’yi buluyor.
İŞÇİLİK VE YEDEK PARÇA
Bu rakamların elde edildiği kalemleri incelediğimizde işçilik maliyetleri en büyük kalemi oluşturuyor. Yetkili servislerin bir saatlik işçilik fiyatları 20-25 YTL’den başlıyor aracın fiyatına paralel 100 YTL’ye kadar çıkabiliyor. Yedek parça fiyatları işçilik maliyetlerine eklenince, araçların periyodik bakımları 100 YTL’den başlıyor aracın yer aldığı sınıfa göre 400-500 YTL’ye kadar yükseliyor.
Satış sonrası memnun etmezse aynı markayı bir daha almıyoruz
OYDER Başkanı Tarık Taşar, tüketicinin tekrar aynı markayı tercih etmesi için satış ve satış sonrasındaki memnuniyetin beraberliği ve sürekliliğinin çok önemli olduğunu belirterek, "Satıştan ve satış sonrasından memnun kalan bir tüketicinin aynı markayı tercih etme oranı yüzde 93. Satıştan memnun satış sonrasından ise memnun değilse bu oran bir anda 18’e düşüyor"yorumunu yapıyor.
OYDER Başkanı Tarık Taşar, artık araçlarda fiyat, kalite ve satış sonrası hizmetlerin ne olacağının müşterinin talebine göre belirlendiğini belirterek, "Üretici firmalar tarafından dikkate alınan en önemli faktör müşteri memnuniyetidir. Üretici firmalar ve dolayısı ile yetkili satıcılar ülkenin her yöresine servis ağı kurmak ve satıştan sonra her türlü servisi vermek zorundadır" diye konuşuyor,
MÜŞTERİ SADAKATİ TASARRUF SAĞLIYOR
Firmaların amacının müşteriyle araç alımı ile başlayan ilişkinin satış sonrasında daha da güçlenerek devam etmesi sağlamak olduğunu söyleyen Taşar şöyle konuşuyor: "Müşteri sadakati günümüzün yoğun rekabet ortamında markalara önemli bir avantaj ve tasarruf getirmektedir. Zira kaybedilen bir müşterinin yerine yenisini koymak için yapılacak başta reklam ve pazarlama olmak üzere maliyetler, var olan müşteriyi elde tutmaya kıyasla 4 kat daha yüksektir. "
Taşar, tüketicinin tekrar aynı markayı tercih etmesi için satış ve satış sonrasındaki memnuniyetin beraberliği ve sürekliliğinin çok önemli olduğunu belirterek, "Satıştan ve satış sonrasından memnun kalan bir tüketicinin aynı markayı tercih etme oranı yüzde 93’tür. Satıştan memnun satış sonrasından ise memnun değilse bu oran bir anda 18’e düşer.Satıştan memnun olmayan ama satış sonrasından memnun olan bir müşterinin aynı markayı tercih etme oranı ise biranda yüzde 46’ya çıkar" dedi.
![/images/100/0x0/55eadbdcf018fbb8f89b3b9b]()
PROFESYONEL ELLERE TESLİM EDİLMELİ
Otomobilin bir insanın hayatındaki ev sahibi olmaktan sonra ki en önemli satın alma özelliğini hala koruduğunu söyleyen Taşar şunları kaydetti: "İster şahsi kullanım ister iş için olsun insan olarak "mülkiyet" konusunda en hassas olduğumuz konulardan birisi otomobildir. Üstelik iş için kullanılanlar ’ekmek teknesi’ olarak daha da özel bir konuma yerleşmektedir. Dolayısıyla bu önemli yatırımın bakımı ve korunmasının profesyonel ellerde devam etmesi, aracın sorunsuzluğu ve kullanıcıya en uygun kullanım maliyeti sunması açısından da önemlidir. Zira artık kullanıcılar araç tercihlerini yaparken sadece aracın maliyetine değil kullanım maliyeti ile birlikte genel olarak ’araç sahibi olma maliyeti’ni gözetmeye başladılar."
Tüketicinin markaya bakışı nasıl değişiyor
SatıştanSatış sonrasındanYeniden satın
MemnuniyetMemnuniyetalma oranı (%)
MemnunMemnun93
MemnunMemnun Değil18
Memnun DeğilMemnun46
Memnun DeğilMemnun Değil2
’Grey market’ten alınan araçlar garanti dışında
Son yıllarda otomotiv firmaları Türkiye’de araçlar için verdikleri garanti sürelerini yaşanan rekabetle birlikte 5 yıla kadar çıkarmış durumda. Bu süreler boya ve paslanma için 12 yılı bile bulabiliyor. 4077 sayılı ’Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’a göre Türkiye’de garanti kapsamında satılan ürünlerle ilgi minimum garanti süresi 2 yıl. Bu da yetkili kanallardan satılan araçların tamamının en az 2 yıl garantiyle kullanıcıya teslim edilmesi anlamına geliyor. Kullanım ömrünün yanı sıra kullanım sıklığının da aracın yıpranmasında önemli olduğu ürünlerde ise ayrı bir kriter daha getirilmekte. Bu da kilometre sınırlaması. Dolayısıyla 2 yıldan az olmamak üzere uygulanan garanti süreleri bazı markalarda yine yasanın belirttiğinden az olmamak kaydıyla kilometre olarak da sınırlanabilmekte. Yani 2 yıl garanti süresi olan bir araç için bazı firmalar 100 bin kilometre sınırı getirebiliyor.
Ancak söz konusu garantilerin markalara ait araçların ’Yetkili Satıcılar’ kanalıyla alındığında geçerli olduğunu söylemekte fayda var. Yani yurtdışından ya da Türkiye’de ’grey market’ diye tabir edilen başka kanallardan alınan araçlar garanti kapsamına girmiyor. Bu tip araçlar markaların satış sonrasından yani servislerden yararlanabiliyor ancak garanti uygulanmıyor.
SERVİSLERDEN YARARLANIYORLAR
Sebebi açık; gerek ülkemizde üretilen gerekse ithal edilen araçlar üretim bandından kullanıcısına ulaştığı ana kadar taşımadan, stoklamaya her noktada belirli standartlarla işlem görmekte ve müşteriye teslim öncesinde gerek ana firmada PDI denilen (Sevkiyat Öncesi Kontrol) gerekse yetkili satıcılarda PDS (Teslimat Öncesi Kontrol) ile ürün kalitesi kontrol ve muhafaza edilmektedir. Ayrıca kimi araçlarda ülkemize özel spesifikasyonlar belirlenebilmektedir. Dolayısıyla bazı hallerde bağımsız kanallarla gelen araçlar özellik olarak ülkemiz koşullarından farklılıklar arzedebilmektedir.
Her bir ustaya 15 bin dolarlık eğitim
Türkiye genelindeki otomotiv yetkili satıcılarında çalışan sayısı ortalama 100 adet. Bunun yaklaşık 60 adedi, satış sonrası hizmetlerinde çalışıyor. Yani sonuç olarak Türkiye genelinde yetkili servislerde çalışan sayısı 120 bini özel servislerle birlikte bu sayı yaklaşık 200 bini buluyor.
Servislerde çalışan personele her yıl gerek ana firması tarafından gerekse yetkili satıcılar tarafından çeşitli eğitimler veriliyor. Yetkili Servislerde çalışan personel servis danışmanı ve teknik personel olarak ikiye ayrılıyor. Bu kapsamda servis danışmada çalışanlar, araçların kabulünü ve müşteri ilişkilerini yürütüyor. Bu kişiler ağırlıklı olarak işletim sistemi, verimlilik, müşteri ilişkileri gibi davranışsal ve idari eğitimler ile beraberinde de ürün ve basit teknik eğitimler alıyor.
Eğitimde saat ve gün olarak ağırlık teknik personele yapılıyor. Her markada teknik personel için bir kariyer planı çerçevesinde artan eğitim saatlerini ve çalışma süresini kapsayan bir program yürütülüyor. Basit bakımların yapılmasından, motor ve şanzıman gibi büyük parçaların bakımına ve özellikle de teşhis yapan ustalık düzeyine erişmiş teknik personele uzanan geniş bir yelpaze söz konusu. Ayrıca gittikçe elektronikleşen otomotiv mühendisliğinde bu konudaki eğitimler de önemli bir pay tutuyor.
Bu çerçevede serviste idari kadrolarda çalışan personel yılda ortalama 2 hafta eğitim alırken özellikle yeni araç lansmanı söz konusu olduğu dönemlerde teşhis kademesinde çalışan teknik personel yılda yaklaşık 90 güne ulaşan sürelerde eğitime tabi tutulabiliyor. Özellikle usta teknisyen olarak adlandırabileceğimiz bu teknisyenlerin yıllık eğitim maliyeti teknisyen başına ortalama 15 bin doları buluyor.
Ayrıca birçok marka düzenledikleri teknisyen ve servis danışmanı yarışmaları ile yetiştirdikleri personelin yurtdışında da beceri ve tecrübesini sınama imkanı veriyor. Bugüne kadar birçok markadan teknisyen yurtdışında yapılan teknisyen yarışmalarında derece almıştır.
Otomobil alırken nelere bakıyoruz
Aracın kalitesine, dizaynına ve imajına
Ulaşılabilirliğine yani gerek fiyat, gerek ödeme olanakları gerekse takas olanaklarına.
Araç garantisi ve bakımıyla ilgili sunulan imkanlar ve kolaylıklara.
Aracın kullanım maliyetine. (yakıtından bakımına )
Satış sonrası hizmet kalitesi ve müşteri takibine.
Bugün Türkiye genelinde 2 bini yetkili olmak üzere toplam 8 bin servis otomotiv sektörü için satış sonrası hizmeti veriyor. Araç sahiplerinin servislere bakım ve onarım için yıllık ödediği tutar ise yaklaşık 5 milyar YTL’yi buluyor. Yetkili servislerin bir saatlik işçilik fiyatları 20-25 YTL’den başlıyor aracın fiyatına paralel 100 YTL’ye kadar çıkabiliyor.
TÜRKİYE’de her sektörde olduğu gibi otomotivde de tablo değişti. Bir dönem sadece yeni otomobil gelirine odaklananlar, özellikle krizden sonra "servis", "ikinci el", "finans ve sigorta" ve "yedek parça" gibi kalemlere yönelmeye başladılar. Bu tabloya artan araç parkı sayısı, yoğun rekabet ve servis ile yedek parça işinin kárlı olması da eklenince, satış sonrasının önemi daha da arttı.
Tüketiciler artık araçların sadece dış görünüşüne ve fiyatına değil, firmaların satış sonrasında verdiği hizmetlere de bakmaya başladı. Düşük kár marjlarıyla çalışan otomotiv firmalarına da sadece araç satmak yetmeyince, para kazanmak ve müşteri çekmek için satış sonrası yatırımlarını artırdı.
YÜZDE 15-20’LİK KÁR KALMADI
Türkiye’de geçmişte otomotiv şirketlerini ve bayileri araç satışından elde ettikleri kár ayakta tutuyordu. O dönemlerde kár marjları yüzde 15-20 seviyelerindeydi. Ancak, son 10 yılda otomotiv şirketlerinin ve bayilerin gelirlerinde önemli bir değişim yaşandı. Bu değişimi krizler de hızlandırdı. Kár marjları yüzde 5’lere, hatta yoğun rekabetin yaşandığı son yıllarda neredeyse sıfıra kadar düştü. Araç satışlarından kár edemeyen şirketler yedek parçaya, bayiler ise servis ve parça satışına ağırlık vermeye başladılar.
Türkiye’de 90’lı yıllardan itibaren satış ve satış sonrasını bir arada sunan yetkili servis sistemi gelişmeye başladı. Araç satışında servisinin öneminin artmasıyla bu rakam özellikle son yıllarda hızla artmaya başladı.
2 BİNİ YETKİLİ 8 BİN SERVİS
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Tarık Taşar, bugün Türkiye’de gerek üretici gerekse distribütör olarak hizmet veren 40 otomotiv markasının ülke genelinde 1500’ün üzerindeki noktada satış, 2 bine yakın noktadan da satış sonrası hizmeti verdiğini kaydediyor. Taşar’a göre Türkiye’de yetkili servislerin dışında hizmet veren özel servislerin sayısı ise yaklaşık 6 bini buluyor. Yani yetkili ve özel olmak üzere Türkiye genelinde araçların satış sonrası için 8 bin servis görev yapıyor.
OYDER Başkanı Tarık Taşar, bugün ortalama bir yetkili servisin aylık cirosunun 100 bin YTL’yi bulduğunu kaydediyor. Bu rakam özel servislerde ise ortalama 30 ila 50 bin YTL arasında değişiyormuş. Bu cirolardan yola
İŞÇİLİK VE YEDEK PARÇA
Bu rakamların elde edildiği kalemleri incelediğimizde işçilik maliyetleri en büyük kalemi oluşturuyor. Yetkili servislerin bir saatlik işçilik fiyatları 20-25 YTL’den başlıyor aracın fiyatına paralel 100 YTL’ye kadar çıkabiliyor. Yedek parça fiyatları işçilik maliyetlerine eklenince, araçların periyodik bakımları 100 YTL’den başlıyor aracın yer aldığı sınıfa göre 400-500 YTL’ye kadar yükseliyor.
Satış sonrası memnun etmezse aynı markayı bir daha almıyoruz
OYDER Başkanı Tarık Taşar, tüketicinin tekrar aynı markayı tercih etmesi için satış ve satış sonrasındaki memnuniyetin beraberliği ve sürekliliğinin çok önemli olduğunu belirterek, "Satıştan ve satış sonrasından memnun kalan bir tüketicinin aynı markayı tercih etme oranı yüzde 93. Satıştan memnun satış sonrasından ise memnun değilse bu oran bir anda 18’e düşüyor"yorumunu yapıyor.
OYDER Başkanı Tarık Taşar, artık araçlarda fiyat, kalite ve satış sonrası hizmetlerin ne olacağının müşterinin talebine göre belirlendiğini belirterek, "Üretici firmalar tarafından dikkate alınan en önemli faktör müşteri memnuniyetidir. Üretici firmalar ve dolayısı ile yetkili satıcılar ülkenin her yöresine servis ağı kurmak ve satıştan sonra her türlü servisi vermek zorundadır" diye konuşuyor,
MÜŞTERİ SADAKATİ TASARRUF SAĞLIYOR
Firmaların amacının müşteriyle araç alımı ile başlayan ilişkinin satış sonrasında daha da güçlenerek devam etmesi sağlamak olduğunu söyleyen Taşar şöyle konuşuyor: "Müşteri sadakati günümüzün yoğun rekabet ortamında markalara önemli bir avantaj ve tasarruf getirmektedir. Zira kaybedilen bir müşterinin yerine yenisini koymak için yapılacak başta reklam ve pazarlama olmak üzere maliyetler, var olan müşteriyi elde tutmaya kıyasla 4 kat daha yüksektir. "
Taşar, tüketicinin tekrar aynı markayı tercih etmesi için satış ve satış sonrasındaki memnuniyetin beraberliği ve sürekliliğinin çok önemli olduğunu belirterek, "Satıştan ve satış sonrasından memnun kalan bir tüketicinin aynı markayı tercih etme oranı yüzde 93’tür. Satıştan memnun satış sonrasından ise memnun değilse bu oran bir anda 18’e düşer.Satıştan memnun olmayan ama satış sonrasından memnun olan bir müşterinin aynı markayı tercih etme oranı ise biranda yüzde 46’ya çıkar" dedi.
PROFESYONEL ELLERE TESLİM EDİLMELİ
Otomobilin bir insanın hayatındaki ev sahibi olmaktan sonra ki en önemli satın alma özelliğini hala koruduğunu söyleyen Taşar şunları kaydetti: "İster şahsi kullanım ister iş için olsun insan olarak "mülkiyet" konusunda en hassas olduğumuz konulardan birisi otomobildir. Üstelik iş için kullanılanlar ’ekmek teknesi’ olarak daha da özel bir konuma yerleşmektedir. Dolayısıyla bu önemli yatırımın bakımı ve korunmasının profesyonel ellerde devam etmesi, aracın sorunsuzluğu ve kullanıcıya en uygun kullanım maliyeti sunması açısından da önemlidir. Zira artık kullanıcılar araç tercihlerini yaparken sadece aracın maliyetine değil kullanım maliyeti ile birlikte genel olarak ’araç sahibi olma maliyeti’ni gözetmeye başladılar."
Tüketicinin markaya bakışı nasıl değişiyor
SatıştanSatış sonrasındanYeniden satın
MemnuniyetMemnuniyetalma oranı (%)
MemnunMemnun93
MemnunMemnun Değil18
Memnun DeğilMemnun46
Memnun DeğilMemnun Değil2
’Grey market’ten alınan araçlar garanti dışında
Son yıllarda otomotiv firmaları Türkiye’de araçlar için verdikleri garanti sürelerini yaşanan rekabetle birlikte 5 yıla kadar çıkarmış durumda. Bu süreler boya ve paslanma için 12 yılı bile bulabiliyor. 4077 sayılı ’Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’a göre Türkiye’de garanti kapsamında satılan ürünlerle ilgi minimum garanti süresi 2 yıl. Bu da yetkili kanallardan satılan araçların tamamının en az 2 yıl garantiyle kullanıcıya teslim edilmesi anlamına geliyor. Kullanım ömrünün yanı sıra kullanım sıklığının da aracın yıpranmasında önemli olduğu ürünlerde ise ayrı bir kriter daha getirilmekte. Bu da kilometre sınırlaması. Dolayısıyla 2 yıldan az olmamak üzere uygulanan garanti süreleri bazı markalarda yine yasanın belirttiğinden az olmamak kaydıyla kilometre olarak da sınırlanabilmekte. Yani 2 yıl garanti süresi olan bir araç için bazı firmalar 100 bin kilometre sınırı getirebiliyor.
Ancak söz konusu garantilerin markalara ait araçların ’Yetkili Satıcılar’ kanalıyla alındığında geçerli olduğunu söylemekte fayda var. Yani yurtdışından ya da Türkiye’de ’grey market’ diye tabir edilen başka kanallardan alınan araçlar garanti kapsamına girmiyor. Bu tip araçlar markaların satış sonrasından yani servislerden yararlanabiliyor ancak garanti uygulanmıyor.
SERVİSLERDEN YARARLANIYORLAR
Sebebi açık; gerek ülkemizde üretilen gerekse ithal edilen araçlar üretim bandından kullanıcısına ulaştığı ana kadar taşımadan, stoklamaya her noktada belirli standartlarla işlem görmekte ve müşteriye teslim öncesinde gerek ana firmada PDI denilen (Sevkiyat Öncesi Kontrol) gerekse yetkili satıcılarda PDS (Teslimat Öncesi Kontrol) ile ürün kalitesi kontrol ve muhafaza edilmektedir. Ayrıca kimi araçlarda ülkemize özel spesifikasyonlar belirlenebilmektedir. Dolayısıyla bazı hallerde bağımsız kanallarla gelen araçlar özellik olarak ülkemiz koşullarından farklılıklar arzedebilmektedir.
Her bir ustaya 15 bin dolarlık eğitim
Türkiye genelindeki otomotiv yetkili satıcılarında çalışan sayısı ortalama 100 adet. Bunun yaklaşık 60 adedi, satış sonrası hizmetlerinde çalışıyor. Yani sonuç olarak Türkiye genelinde yetkili servislerde çalışan sayısı 120 bini özel servislerle birlikte bu sayı yaklaşık 200 bini buluyor.
Servislerde çalışan personele her yıl gerek ana firması tarafından gerekse yetkili satıcılar tarafından çeşitli eğitimler veriliyor. Yetkili Servislerde çalışan personel servis danışmanı ve teknik personel olarak ikiye ayrılıyor. Bu kapsamda servis danışmada çalışanlar, araçların kabulünü ve müşteri ilişkilerini yürütüyor. Bu kişiler ağırlıklı olarak işletim sistemi, verimlilik, müşteri ilişkileri gibi davranışsal ve idari eğitimler ile beraberinde de ürün ve basit teknik eğitimler alıyor.
Eğitimde saat ve gün olarak ağırlık teknik personele yapılıyor. Her markada teknik personel için bir kariyer planı çerçevesinde artan eğitim saatlerini ve çalışma süresini kapsayan bir program yürütülüyor. Basit bakımların yapılmasından, motor ve şanzıman gibi büyük parçaların bakımına ve özellikle de teşhis yapan ustalık düzeyine erişmiş teknik personele uzanan geniş bir yelpaze söz konusu. Ayrıca gittikçe elektronikleşen otomotiv mühendisliğinde bu konudaki eğitimler de önemli bir pay tutuyor.
Bu çerçevede serviste idari kadrolarda çalışan personel yılda ortalama 2 hafta eğitim alırken özellikle yeni araç lansmanı söz konusu olduğu dönemlerde teşhis kademesinde çalışan teknik personel yılda yaklaşık 90 güne ulaşan sürelerde eğitime tabi tutulabiliyor. Özellikle usta teknisyen olarak adlandırabileceğimiz bu teknisyenlerin yıllık eğitim maliyeti teknisyen başına ortalama 15 bin doları buluyor.
Ayrıca birçok marka düzenledikleri teknisyen ve servis danışmanı yarışmaları ile yetiştirdikleri personelin yurtdışında da beceri ve tecrübesini sınama imkanı veriyor. Bugüne kadar birçok markadan teknisyen yurtdışında yapılan teknisyen yarışmalarında derece almıştır.
Otomobil alırken nelere bakıyoruz
Aracın kalitesine, dizaynına ve imajına
Ulaşılabilirliğine yani gerek fiyat, gerek ödeme olanakları gerekse takas olanaklarına.
Araç garantisi ve bakımıyla ilgili sunulan imkanlar ve kolaylıklara.
Aracın kullanım maliyetine. (yakıtından bakımına )
Satış sonrası hizmet kalitesi ve müşteri takibine.