Sanal alemde bilginin efendisi Google

Ä°ngilizce’de internette arama yapma anlamına gelen yeni bir kelime türedi. Artık ‘I search / arıyorum’ yerine ‘I Google / Google’lıyorum’ deniliyor. Google dünyanın 1 numaralı arama motoru. Günde 100 milyon soruyu yarım saniyeden kısa zamanda, yüzde 90 ilgili adreslere yönlendiriyor. Aynı zamanda 549 milyon dolar nakte sahip, 25 milyar dolar deÄŸerinde bir ÅŸirket.Uzmanına sorarsanız Google internetten sonra çağın en büyük buluÅŸu. Dünyadaki bilgi akışını, dengeleri deÄŸiÅŸtirdiÄŸi, CIA’nın bile ondan yararlandığı söyleniyor. TIME dergisinin dünyayı deÄŸiÅŸtiren 100 insan arasında saydığı yaratıcıları Lawrence Page ve Sergey Brin, baÅŸarılarını insandaki merakın sınırlarını keÅŸfetmelerine borçlu. Bu sayede, artık onları Bill Gates bile kıskanıyor.1995 Martı’nda, çağımızın icadı internetin kullanım alanını ve anlamını sıradan insanlar için tamamen deÄŸiÅŸtiren bir buluÅŸun temelleri atıldı. Google yaratıldı. Fikir babası, Amerika’nın en iyi üniversitelerinden Stanford’ın bir kampus tanıtım gezisinde tanışan iki arkadaÅŸtı: Sergey Brin ve Lawrence Page.24 yaşındaki Page Michigan Ãœniversitesi’nden yeni mezun olmuÅŸtu. Yapay zeka ve bilgisayar uzmanı bir babayla üniversitelerde bilgisayar programcılığı dersi veren annenin oÄŸluydu. Ä°lk bilgisayarını 6 yaşındayken edinmiÅŸti. Stanford’da bilgisayar mühendisliÄŸi üstüne doktora yapmaya hazırlanıyordu. O gün kampusu gezmek, birkaç profesörle tanışmak için Stanford’a gelmiÅŸti.23 yaşındaki Sergey Brin ise Stanford’da bilgisayar mühendisliÄŸi master’ı yapıyordu. Moskova’da doÄŸmuÅŸ, Musevi olan ailesi 1979’da Amerika’ya göç etmiÅŸti. Sergey matematikçi babasından etkilenip üniversitede matematik ve bilgisayar mühendisliÄŸi okudu. Maryland Ãœniversitesi’ni çok yüksek puanla bitirip, ilginç projeler sunduÄŸu için hemen Stanford’a kabul edilmiÅŸti.O gün görevi ziyaretçilere kampusu gezdirmekti. Lawrence ya da kısa adıyla Larry’yi okulun patikalarında gezdirirken sohbete baÅŸladı. Ne konuÅŸtularsa, tartışmaya dönüştü. Bilgisayar dünyası, eÄŸitim, hava, su... Hiçbir ÅŸeyde anlaÅŸamadılar. Birbirlerine ısınamadılar. Aradan zaman geçti. Larry doktoraya kabul edildi. Tekrar karşılaÅŸtıklarında yeniden sohbete baÅŸladılar. Evet, ayrıldıkları noktalar, birbirlerine karşı ÅŸiddetle savundukları zıtlıklar vardı. Ama aralarındaki buz erimeye baÅŸlamıştı.ASLINDA TEZ KONUSUYDUSergey ve Larry, bir süre sonra arama motoru oluÅŸturmak üzere çalışmaya baÅŸladı. Larry bir zamanlar legolarla bir printer yapmıştı. Bu kez de ustalığını konuÅŸturdu. Ucuz bilgisayarlarla çalışacak yeni bir sunucu ortamı inÅŸa etti. ArkadaÅŸlarının odalarını, üniversitenin bilgisayar departmanını dolaÅŸtılar. Kullanılmayan bilgisayarları topladılar. 1996’nın Ocak ayında BackRub çalışmaya baÅŸladı.Yeni arama motorunun şöhreti kampusta hızla yayıldı. ‘Hızlı ve kolay arama yapıyor’ övgüleri artınca hırslı ve mükemmeliyetçi iki arkadaÅŸ ellerindeki teknolojiyi geliÅŸtirmeye karar verdi. Kredi kartlarını son limitine kadar kullanıp, sistem hafızasını üçe katlayacak teçhizat aldılar. Larry’nin Stanford’daki odasına bir internet üssü kurdular. Bu arada bir de araÅŸtırma projesi yazdılar: ‘Bir AÄŸ Arama Motorunun Anatomisi’. Şöyle baÅŸlıyordu: ‘Size bu projede Google’ı sunuyoruz.’ Ä°ÅŸler ciddiye binmeye baÅŸlamıştı. Bebek doÄŸmak üzereydi, ismi bile vardı. 1 ve onun ardından 100 sıfırın gelmesiyle oluÅŸan rakamın matematiksel terimi. Yani Googol. Birkaç yıl sonra neden bu ismi seçtikleri sorulduÄŸunda ‘Web’deki ve dünyadaki bilgi selini düzenleme amacımıza uygun düşüyordu’ diye cevap verdiler. Google artık hem pratikte hem de teoride vardı ama bunu bir ÅŸirkete dönüştürmek akıllarına gelmemiÅŸti. Tek dertleri kurdukları sisteme tescil alabilmekti. Bunun için de baÅŸka ortaklara ve tabii azımsanmayacak paraya ihtiyaç vardı.Kapısını ilk çaldıkları kiÅŸi dönemin en popüler arama motoru ‘Yahoo!’nun kurucusu David Filo oldu. Hazırladıkları demoyu izlettiler. Basireti baÄŸlanmıştı Filo’nun. Yıllar sonra yatıp kalkıp piÅŸman olacağı söz çıktı aÄŸzından. ‘Çocuklar’ dedi, ‘Siz bunu biraz daha toparlayın, sonra gelin, konuÅŸuruz.’ Aynı hatayı baÅŸka ÅŸirketler de yaptı. Ä°kiliye, ‘Kullanıcılarımızın pek ihtiyacı yok’ dediler. 100 BÄ°N DOLARLIK ÇEKÄ°kiliye ilk yardım Stanford profesörlerinden David Cheriton’dan geldi. Bir iÅŸi için kampusa gelen Sun Microsystems’ın kurucusu Alman arkadaşı Andy von Becholsteim’la tanıştırdı onları. Ä°kili heyecanla projeyi anlattı. Becholsteim konuÅŸmanın ortalarına doÄŸru ceketinin cebine doÄŸru yöneldi. ‘Güzel, güzel ama diÄŸer randevuma çok geç kalıyorum, detayları sonra anlatırsınız, en iyisi ben size 100 bin dolarlık bir çek yazayım’ dedi. Ve yazdı. Google Inc. adına 100 bin dolar! Yihhuu! Ama bir dakika, henüz Google Inc. diye bir ÅŸirket yoktu ki. Çeki nasıl bozduracaklardı? Hollywood filmlerinden çıkma jestle yazılan çek çekmecede beklemeye alındı. Ailelerden para toplandı. Tam 1 milyon dolar! Ve 7 Eylül 1998’de Google Inc. kuruldu. Ä°lk iÅŸ, Amerika’da tüm cin fikirlerin çıktığı mekánlardan birine taşındılar. Bir arkadaÅŸlarından California Menlo Park’taki evinin garajını kiraladılar. Kurutma makinesi, küvet gibi eÅŸyaların arasında artık üç kiÅŸi çalışıyorlardı. Teknoloji uzmanı Craig Silverstein (ÅŸu anda ÅŸirketin teknoloji müdürü) katılmıştı aralarına. Prof. Cheriton ve Becholsteim ise destekleri sayesinde, Google hisselerinden daha sonra tam 30’ar milyon dolar kazanacaklardı.UNUTTULAR VE KAZANDILARGoogle daha baÅŸlangıçta günde 10 bin soruya cevap verebiliyordu. Ancak telaÅŸ nedeniyle Google’a ana sayfa tasarımı yaptırmayı unutmuÅŸlardı. Beyaz bir sayfa, logo ve ‘Ara’ tuÅŸuyla yayına baÅŸladılar. Reklam dolu, karmaşık arama motorları arasında bir anda ön plana çıktılar. Daha sonra da ana sayfaya ‘Kendimi ÅŸanslı hissediyorum’ tuÅŸu dışında hiçbir ÅŸey eklemediler.Basın mucizevi aracı hemen fark etti. USA Today ve Le Monde yazdı. Google, 1999’da personelini üçe katlamıştı, günde 500 bin soruya cevap veriyordu. 7 Haziran’da Silikon Vadisi’nin iki önemli ÅŸirketi, 25 milyon dolar ödeyip Sequoia Capital ve Kleiner Perkins Caufield ortakları arasına katıldı. Netscape’ten Omid Kordestani, UC Santa Barbara’dan Urs Hölze’yi transfer ettiler. AOL/Netscape, Google’ı seçince günlük ziyaretçi sayısı 3 milyonu buldu. Artık taşınma vakti gelmiÅŸti. Çünkü Sergey, ‘Dört kiÅŸi küçücük bir odada çalışıyoruz, tuvalete gitmek isteyen biri diÄŸerinin üstünden atlamak zorunda kalıyor’ diyordu.California Mountview’de ÅŸirketin ÅŸimdiki mekanı Googleplex’e taşınıldı. Artık isteyen köpeÄŸiyle iÅŸe gelebiliyordu. GiriÅŸe bir piyano ve o sırada Google’ın ‘Ara’ boÅŸluÄŸuna yazılan soruların yansıdığı bir ekran konulmuÅŸtu. 3-4 kiÅŸilik çalışma odalarında koltuklar, büyük lastik toplar, bisikletler vardı. Cilasız tahtadan masaların üstünde Linux OS marka bilgisayarlar duruyordu.Ä°ÅžYERÄ°NDE HOKEY OYNANIYORBugün haftada iki kez Googleplex otoparkı boÅŸaltılıyor, hokey maçı yapılıyor. Cumaları açık havada ‘Tanrıya Şükür Bugün Cuma’ toplantıları düzenleniyor. Aşçıları Charlie Ayers, efsane rock grubu Grateful Dead’den transfer. Çalışma ortamının ofise benzemesi için ellerinden geleni yaptıklarını anlatıyor Larry: ‘Çalışanlarla anlaÅŸma yaptık. Rutin iÅŸler mesainin dörtte üçünü kapsayacak. Geri kalan zamanda herhangi bir alanda proje geliÅŸtirecekler.’Google, 2000 Mayısı’nda Webby Ödülü’nü aldı. Günde 1 milyar sayfa tarayıp, 18 milyon soruya cevap veren dünyanın en büyük arama motoru olduÄŸunu ilan etti. Çin ve Japonya’daki portallarla anlaÅŸmaları trafiÄŸi iyice yoÄŸunlaÅŸtırdı. Sergey, ‘Biz kullanıcılarımızı her ÅŸeyin üstünde tuttuk’ diyor baÅŸarılarının sırrını anlatırken. ‘Bir de internet dünyasını mümkün olduÄŸunca demokratikleÅŸtirmeye çalıştık.’Sergey, demokratikleÅŸmeyi saÄŸlayan Google özelliÄŸi PageRank’ten (sayfa sıralaması) sorumlu. Tarama yapılırken en fazla link içeren sayfalar ön plana alınıyor. Ticari amaçla sıralama deÄŸiÅŸtirilemiyor. Adwords (reklam kelimeleri) sistemi ise sadece arama yapılan konuda reklamların ekrana getirilmesini saÄŸlıyor. BILL GATES’İN Ä°TÄ°RAFIMicrosoft’un kurucusu, dünyanın en zengin iÅŸadamlarından Bill Gates, Dünya Ekonomik Forumu’ndaki konuÅŸmasında, ‘Arama iÅŸi önceliklerimizden biri olmalıydı. Hatta ettik. Google kıçımıza tekmeyi bastı’ dedi açıkça.Ancak baÅŸarıya ulaÅŸmak kadar onu korumak da önemliydi. Sergey ve Larry dönem ödevi gibi baÅŸladıkları Google’ı profesyonellerin eline teslim etmeleri gerektiÄŸini anlamışlardı. 2001 AÄŸustosu’nda Novell’in 49 yaşındaki yönetim kurulu üyesi, Princeton mezunu Eric Schmidt ÅŸirket baÅŸkanlığına getirildi. Page ürünlerden sorumlu Brin, teknolojiden sorumlu kurucu baÅŸkanlığı seçti.2002’de America Online, Google’ı ‘online arama ÅŸampiyonu’ ilan etti. 34 milyon üyesini yönlendirdi. Teknoloji devine dönüşen Google, bir yıl sonra alışveriÅŸ servisi Froogle’ı, kiÅŸisel haber servisi Blogger’ı ve Yahoo’nun e-posta hafızasını üçe katlayan posta servisi G-mail’i hayata geçirdi. Google’ın Türk çalışanlarından Orkut Büyükkökten’in geliÅŸtirdiÄŸi arkadaÅŸlık sitesi Orkut yayına girdi.BAÅžKALARI DA ZENGÄ°N OLDU2004 Nisanı’nda ÅŸirket halka açılmaya karar verdiÄŸinde Wall Street ve teknoloji borsası Nadaq birbirine düştü. Google hakkında, SEC (ABD’deki Sermaye Piyasası Kurulu) soruÅŸturma baÅŸlattı. Åžirket 23 milyon hisse senedini yasadışı yollardan çalışanlarına ve danışmanlarına satmakla suçlanıyordu. 18 AÄŸustos’ta soruÅŸturma bitti, izin çıktı. 108-135 dolar aralığı yerine Google hisseleri 85-90 dolardan Nasdaq’ta satışa sunuldu. Ä°ki kafadar 40’ar milyon dolar, tezlerini sundukları Stanford Ãœniversitesi 15 milyon dolar kazandı. DiÄŸer hissedarlardan Yahoo! 136 milyon, Eric Schmidt 31 milyon dolar, ‘Melek yatırımcılar’ listesindeki golfçü Tiger Woods, basketçi Shaquille O’Neil, Vali Arnold Schwarzenegger ve eski bakanlardan Henry Kissinger ise açıklanmayan miktarda para kazandılar.Åžu anda Larry Page 31, Sergey Brin 30 yaşında. Stanford’daki eÄŸitimlerini yarım bıraktılar. Hálá 2 odalı apartman dairelerinde yaşıyorlar. Ne yatları var ne de villa ve helikopterleri. Çevre dostu yarı elektrikle çalışan Toyota Prius marka birer otomobil kullanıyorlar. Çok az boÅŸ vakitleri var. AkÅŸam yemeklerini genelde Googleplex’de diÄŸer çalışanlarla beraber yiyorlar. Sergey’in aklı fikri trapezde. Larry ise zihin sporlarına meraklı. Google mı? O saÄŸolsun çalışıyor, yorulmayan ve unutmayan bir bilge gibi her gün kendisine yöneltilecek 100 milyondan fazla soruya cevap yetiÅŸtiriyor...Â