Şam pazarlığı

SURİYE yönetiminin muhaliflere yönelik kanlı askeri operasyonlarına ara vermeden devam etmesi dün başkentin önemli gündem maddelerinden biri oldu. Suriye’deki gelişmeler Başbakanlık’ta önce “Dış Güvenlik Zirvesi” adı altında yapılan zirvede, daha sonra da Bakanlar Kurulu toplantısında ele alındı.

Toplantılarda Suriye’deki gelişmelerle ilgili sınırın Suriye tarafında “tampon bölge” kurulmasını da içeren tüm senaryolar değerlendirilirken, ABD ile Şam yönetimine yönelik sert tedbirler konusunda pazarlık yapıldığı ortaya çıktı. Bu pazarlık Dışişleri Bakanlığı ile Başbakanlık’ta gerçekleşti. Suriye Zirvesi’nde Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun bugün Şam’a yapacağı ziyarette, Esad’a “Sonunuzun diğer Arap liderleri gibi olmasını arzulamıyoruz” mesajı vermesi öne çıkarken, Başbakan Tayyip Erdoğan’dan yazılı bir mesaj götüreceği de öne sürüldü.

ABD ile 2 temas

Davutoğlu’nun bugünkü kritik ziyareti öncesi Ankara ile Washington arasında 2 kez temas oldu. İlk temas ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın, Davutoğlu’nu önceki gün telefonla aramasıyla gerçekleşti. Clinton, ABD’nin, “Suriye ordusu en kısa zamanda kışlasına dönmeli ve muhalif görüşleri nedeniyle tutuklanan tüm mahkumlar serbest bırakılmalı. ABD Suriye’deki reform sürecine desteğini vermeyi sürdürecek” yönündeki görüşlerinin Esad’a iletilmesini istedi.
ABD ile ikinci temas Dışişleri Bakanlığı ile Başbakanlık’ta gerçekleşti. Daha önceden planlanan bölge turu kapsamında Türkiye’ye geldiği belirtilen ABD Dışişleri Bakanlığı Suriye Masası Şefi Fred Hof, Dışişleri’nde Ortadoğu’dan sorumlu müsteşar yardımcısı Halit Çevik, Başbakanlık’ta da Başbakan Erdoğan’ın dış ilişkilerden sorumlu Başmüşaviri İbrahim Kalın’la görüştü.

“Esad’dan ümidi kestik”

Görüşmelerde Hof, Türk tarafının Suriye nezdinde ne gibi yaptırım ve tedbirlerden yana olduğunu öğrenmeye çalışarak, “Başkan Obama Suriye’de yaşananlardan çok üzgün. Bu nedenle bir an önce harekete geçilmesini istiyor. Reformlar konusunda Esad’dan ümidini kesti. Bundan dolayı sert tedbirlerin devreye girmesinden yanayız” dedi. Çevik ve Kalın’ın Hof’a verdikleri mesajlar, “Davutoğlu’nun yapacağı görüşmeyi beklememiz lazım. Bu görüşme sonrası yeni bir yol haritası belirleyebiliriz. Bizden hemen sert tedbir beklemeyin. Bölgenin yeniden bir sorunlar yumağı haline gelmesini istemiyoruz” oldu. Başbakanlık’taki görüşmeden sonra kısa bir açıklama yapan ABD’nin Ankara Büyükelçisi Francis Ricciardone de, “Gündemin üzerinden geçtik” demekle yetindi.
Bakanlar Kurulu öncesi Erdoğan başkanlığında toplanan ve 1.5 saat süren zirveye, Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, MİT Müsteşarı Hakan Fidan, Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, Savunma Sanayi Müsteşarı Murad Bayar, Erdoğan’ın askeri danışmanı Korgeneral Abdullah Recep de katıldı. Toplantıda, Suriye’deki olayların büyümesi halinde olası büyük bir göç dalgası durumunda alınacak, askeri de dahil olmak üzere tüm senaryolar ile tedbirler görüşüldü. Sınırın Suriye tarafında tampon bölge oluşturma, askerin sınır boyunca alacağı ek önlemler, ilgili kurumların eşgüdümlü çalışmaları, bir kargaşa halinde Suriye’den terörist sızmaların önlemesi dahil bir çok değişik senaryoyla ilgili görüş alışverişinde bulunuldu. Bir yetkili, “Her senaryo konuşulur ama illaki hayata geçirilecek diye bir şart yok” dedi. Bir başka kaynak da şunları söyledi: “Sayın Başbakan, bizim iç işimiz derken özellikle göç tehlikesini kastediyor yoksa Suriye’nin iç işlerine karışmak değil. Bir göç dalgası olduğunda bunu karşılayacak, gereken önlemleri alacak olan taraf Türkiye olacak. İşte bu nedenle Suriye’deki olaylar bizim iç meselemiz olur. Suriye’de yönetimin halkına yönelik uyguladığı şiddet içeren tutumu tasvip etmemiz de mümkün değil.”

Büyükelçi kalıyor

Türkiye’nin şu an için Şam Büyükelçisi Ömer Önhon’u geri çekmesinin sözkonusu olmadığı belirtildi. Aynı kaynak, “Böyle ortamlarda diyalog kapısını tutmakta fayda vardır. Bu nedenle şu an için büyükelçinin geri çekilmesi söz konusu değil” dedi.
Suriye’nin “Davutoğlu sert mesajlarla gelirse, aynı karşılığı veririz” açıklamasından sonra Davutoğlu’nun bugünkü görüşmede, “Dost acı söyler” anlayışı ile gereken mesajları vermesi bekleniyor. Davutoğlu’nun en önemli mesajı, diğer Arap liderlerin durumu hatırlatılarak, “Suriye yönetiminin benzer duruma düşmesini arzulamıyoruz” olacak. Davutoğlu’nun, Erdoğan’dan yazılı bir mesaj götüreceği iddiası karşısında diplomatik kaynaklar sessiz kaldı.

Sürpriz Amerikalı

Clinton’un özel temsilcisi Fred Hof (solda) ve Büyükelçi Francis Ricciardone (sağda) Başbakanlık’tan ayrılırken görüntülendi.