49 gün sonra açılan restoranlar ne talep ediyor? '2 değişiklik merhem olur'

Pandemi süresince bir açılıp bir kapanan yeme-içme sektörü salgından ekonomik anlamda en çok etkilenen sektörlerden biri oldu. Tam kapanma öncesi restoranlar bir süre açıldı ancak vaka sayıları artınca tekrar kapanmak zorunda kaldı. Bir süredir gel-al ve evlere servis olarak faaliyet gösteren yeme-içme mekanları müşterilerine 49 gün sonunda yeniden kapılarını müşterilerine açtı. 

Belirlenen 07:00-21:00 saatleri arasında mekanlar müşteri kabul edebilecek. Yeni normalde kafe ve restoranlar sadece sadece pazar günleri paket servis olarak devam edecek.

Kafe ve restoranlar açıldı açılmasına ama normalleşme ile birlikte akıllarda hâlâ pek çok soru var.

• Geçmiş süreçte işletmelerin kural ihlalleri oldu mu?

• İşletmelerin yaz sezonundan beklentileri neler? 

• Saat kısıtlaması sektörün toparlanması önünde bir engel mi?

• Uzun süren kapanma menü fiyatlarına nasıl yansır?

Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği Başkanı Ramazan Bingöl ile Turizm Restoran Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği Başkanı Kaya Demirer, yeni normal hakkında merak edilenleri hurriyet.com.tr okurlarına anlattı.

Bu geçmiş süreçte sizce işletmelerin yanlışları oldu mu?

Ramazan Bingol: Ben o dönemde İçişleri Bakan Yardımcısı Muhterem İnce ve İstanbul Valimiz Ali Yerlikaya ile görüşmeler yapmıştım. Bu görüşmelerde devletin koyduğu kurallara uyacağımıza dair ben sektör adına bir söz verdim. HES kodu ile girme, ateş ölçme, temizlik, hijyen, maske, gibi kurallara sektörümüz genel anlamda uydu fakat bir çuval cevizin içinde mutlaka çürük çıkacağı gibi sektörde de bazı işletmeler kural ihlalleri yaptı maalesef. Bunların sosyal medyaya düşmesi ve genel olarak toplumda bir vaka artışının yaşanması nedeniyle kapanmamız kaçınılmaz oldu. Yani aslında burada kafe ve restoranlar günah keçisi oldu bir nevi. Restoranlardan ne kadar bulaşıyorsa her yerden o kadar bulaşıyor. 

Kaya Demirer: Mart 2021 tarihindeki restoranların açılması bizlerin çok arzu ettiği bir açılma değildi. Mart ayının daha ilk günlerinde vaka sayıları yükselmeye başladı. Hedefimiz ise yoğun aşılama olan bir süreçte tam kapanmaydı. Maalesef gelişmeler bu yönde olmadı ve vaka sayılarının artması ile tekrar kapanma geldi. Bu süreçte bulaşın restoranlardan kaynaklanmadığı aslında daha net görüldü. Sektörümüzde kurallara uymayan işletme sayısı az da olsa halk nezdinde kötü örnek teşkil etti. 

'SAATİN 24'E ÇEKİLMESİ VE PAZAR GÜNÜ MERHEM OLUR'

İşletmelerin yaz sezonundan beklentileri nedir? Tekrar kapanma olmazsa toparlayabilecekler mi?

Ramazan Bingol: Eğer ki çalışma saatleri 21:00’dan 24:00’a kadar çekilirse ve pazar günü de çalışılırsa, yüzde 100 açığı kapatması mümkün değil ama yaramıza merhem olacaktır diye düşünüyorum. 

Kaya Demirer: Yaz sezonu bildiğiniz üzere 3 ay gibi kısıtlı bir süre. Temmuz ve Ağustos ayları aşılanmanın hızlanması ve kuralların gevşetilmesi ile daha iyi geçeceğini düşünüyoruz.  

Saat konusunda bir düzenleme beklentiniz var mı?

Kaya Demirer: Yeme-içme işletmeleri genelde hafta içi kazançlarının toplamından daha fazla hafta sonları kazanç elde ederler. Hafta içi saat kısıtlamasının yılın en uzun günlerini yaşadığımız haziran ayında olması kazancın da azalacağını gösterir. Diğer taraftan gün batımı olmadan işletmelerde misafirlere akşam yemeği hizmeti sunmak ve 21:00’da kapatmak da hayatın doğal akışına ters düşmektedir.

Haziran ayı boyunca uygulanması düşünülen 22:00-05:00 saat kısıtlamasının gözden geçirilmesi, sokağa çıkma yasağı başlangıç saatinin 24:00’a çekilmesi ve bu paralelde yeme-içme işletmelerinin kapanma saatlerinin 23:30 olarak değiştirilmesi öncelikli talebimizdir. Bu zaman diliminde ayrıca sosyal mesafe kurallarını ihlal etmeye sevk ve motive etmeyecek canlı müzik dinletisinin de müsaadesini almak arzusundayız.

"AŞILANMAK İSTİYORUZ"

Bu süreci en verimli şekilde geçirmek için başka beklentileriniz/talepleriniz var mı?

Ramazan Bingol: Biliyorsunuz KDV yüzde 8’e çıkmıştı, bugün ise yüzde 1’e indi. Bu bizim için hayatı önem taşıyor. Bir de pazar günlerinin açılmasını bekliyoruz. Turizmin sadece otel, deniz ve kumdan ibaret olmadığının anlaşılması gerekiyor. Çünkü sadece oteller turizme hizmet etmiyor, nasıl ki otel personeli aşılandı ise bizlere de aşılanmada öncelik verilmesini talep ediyoruz.

Normalleşme kararları sonrası yeme içme sektörünün geleceği hakkında öngörüleriniz nedir?

Kaya Demirer: Sektörün 2019 yılı sonu yakalamış olduğu 25 milyar dolar cirolara ulaşması zaman alacak. Bizim öngörümüz sektörün 2023 yılından evvel bu rakamlara ulaşmasının zor olacağı yönünde. Burada en kritik konu tabii ki aşılama. Aşılama süreci ne kadar hızlı olur ve toplum bağışıklığı seviyesi yakalanırsa turizmden, yatırımlara, sosyalleşmeden hane halkı gelirinin artmasına her şey yerli yerine oturacak ve bu da sektörümüzde canlanmayı getirecektir.

49 günlük kapanma ve kısıtlı açılma menü fiyatlarına nasıl yansıdı, fiyatlarda artış olacak mı?

Kaya Demirer: Fiyatların artması kapanmanın sonucu değil, bu süreçte hammadde girdileri tekrar çok fazla artış gösterdi. Yaz aylarının gelmesi ile beklenen bolluk ve fiyatlardaki düşüş de gerçekleşmedi. Buna bağlı olarak zorunlu fiyat artışı menülere yansıyacaktır. KDV indirimlerinin de yıl sonuna kadar devam etmesini arzu ediyoruz.