Saldırı Türkiye-İsrail ilişkilerini sarsıyor

Kısmen bir Türk sivil toplum kuruluşu tarafından desteklenen Gazze yardım konvoyunun saldırıya uğraması, Ankara’nın Tel Aviv’deki büyükelçisini çağırması, İsrail büyükelçisinden açıklama talep etmesi ve ortak askeri tatbikatları iptal etmesi gibi sert tepkiler göstermesine neden oldu.

Radikal gazetesi yazarı Cengiz Çandar, saldırının Türkiye’ye karşı bir nevi savaş ilanı gibi algılanacağını belirtirken, politik diyalogun sona ereceğini ve iki ülke ilişkilerindeki bozulmanın artık durdurulamayacağını ifade etti.

Ancak verilecek tepkilerin ne kadar geniş kapsamlı olacağı belirsiz. Pazartesi sabahı, İsrail’in Türkiye büyükelçisinden ülkeyi terk etmesi istenirken, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak ile telefonda görüşmesi diplomatik kanalların halen bir yere kadar açık olduğunu gösterdi.

TÜRKİYE ÖZÜR BEKLİYOR

İsmini vermek istemeyen üst düzey bir Türk yetkili, Ankara'nın Tel Aviv'le diplomatik ilişkilerini kesebileceğini, ancak böyle bir kararın İsrail’in atacağı adımlara bağlı olduğunu belirtti. Yetkili, Türkiye’nin aktivistlerin hemen serbest bırakılmasını ve İsrail hükümetinin özür dilemesini talep ettiğini belirtirken, İsrail’den beklenen yanıt gelecekmiş gibi görünmüyor.

Kıdemli bir İsrailli yetkili ise, Ankara'yı iki hafta boyunca filonun çıkacağı yolculuk konusunda uyardıklarını, karşılığında "devlete bağımlı olmayan faaliyeti durduramayacakları" cevabını aldıklarını ifade etti. İsrail’in Türkiye büyükelçisi Gabi Levy ise konu hakkında açıklama yapmadı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ziyarette bulunduğu Şili’nin başkenti Santiago’da saldırıyı “insanlık dışı bir devlet terörü” olarak tanımladı ve İsrail’in ortaya attığı baskın yapılan gemilerde silah bulunduğu iddiasını reddetti.

Erdoğan, saldırının açıkça İsrail hükümetinin barış istemediğini ortaya koyduğunu dile getirirken, Türkiye’de yaşayan Yahudilerden “vatandaşlarımız” diye söz etti ve “Türk halkının bu konuda çok hassas olmasını istedi.”

ABD GEREKENİ YAPMADI

Mevcut durum, İsrail ve Türkiye ile yakın ilişkiler besleyen ve göstereceği tepkiyle hiçbir tarafı kendisinden uzaklaştırmak istemeyen ABD için oldukça zor. Milliyet gazetesi köşe yazarı Aslı Aydıntaşbaş, yaşanan olayların ABD ve Türkiye için büyük bir diplomatik başarısızlık olduğunu ifade etti. Aydıntaşbaş, “ABD’li ve Türk yetkililer tekneleri ilerlemekten alıkoyabilirdi. Ancak yeterince çaba göstermedikleri açık” dedi.

Erdoğan ve İsrail, Gazze’nin hakimi Hamas konusunda anlaşmazlık halinde. İsrail, Hamas’ı kendini Siyonist devletin yok edilmesine adamış terörist bir grup olarak kabul ediyor. Erdoğan ise, lideri olduğu AK Parti gibi İslami eğilimleri olan ve demokratik yolla seçilen Hamas’a farklı bir gözle bakıyor. 

Türkiye’nin uygulayabileceği bir taktik, İsrail’in Gazze politikasının sonlandırılması, yani ablukanın kırılması amacıyla uluslararası bir kınamayı gündeme getirmek olabilir. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Birleşmiş Milletlerin (BM) konu üzerinde desteğini toplamak için New York’a uçtu.

İsrail ve Türkiye’nin mevcut hükümetleri bir düşmanlık döngüsünde takılmış durumda ve Çandar bu durumda bir değişim olmasını beklemiyor. Çandar, mevcut İsrail ve Türk hükümetleri iktidarda kaldıkları sürece iki ülke arasında tarafsız bile olamayan ancak düşmancı bir ilişki olacağını belirtti.