Şahram Amiri: Kahraman mı, casus mu?

AMİRİ ÜLKESİNDE BÖYLE KARŞILANDI - FOTO GALERİ

ABD’li yetkililer, Amiri’nin Tahran’a dönmesinin ertesi günü, İran ile olan propaganda savaşlarına ara vermeye niyetli olmadıklarını gösterircesine bilim adamı hakkındaki iddialarının yoğunluğunu artırdı. Bu iddialarda, Amiri’nin kaçırılmadığı, kendi isteği isteği ile ABD’ye sığındığı belirtildi.

New York Times gazetesine konuşan ABD’li yetkililer, Amiri’nin ortadan kaybolduğu Temmuz 2009 öncesinde bile CIA için çalıştığını öne sürdü. İddiaya göre, son olayda vereceği istihbarat karşılığı CIA’den 5 milyon dolar alan Amiri, aslında çok önceden beri ABD istihbarat kurumuna para karşılığı istihbarat sağlayan biriydi.

İsmini vermeyen Washington’da yaşayan kaynağa göre, bilim adamından bir casusa dönüşen Amiri’nin verdiği bilgiler 2007 tarihli İstihbarat Tahmin Raporu’nda yer almış. İranlı nükleer fizikçi bu raporda, Tahran’ın 2010 ile 2015 arasında nükleer silaha sahip olabileceğini belirtmişti.

Aynı kaynağa göre, ABD’ye İran’ın nükleer programı hakkında fazlasıyla istihbarat kazandırdığı öne sürülen Amiri, İran’da aldığı eğitim hakkında da ayrıntılı bilgi verdi. Amiri, Tahran’ın dışında kalan ve Devrim Muhafızları’na yakınlığı ile bilinen Malik Eşter Üniversitesi’nde eğitim almıştı. ABD’lilere göre burası, Tahran rejiminin nükleer programı için merkez haline gelmişti.

ABD’NİN ÇÜRÜTME ÇABALARI

ABD cephesinden ortaya atılan ve Washington Post ile New York Times gibi önde gelen gazetelerde yer alan iddialar, Amiri’nin anlattıklarını çürütmeye çalışan girişimlerden başka bir şey değil.

Amiri, ülkesine geri döndükten sonra yaptığı açıklamada, 2009’un Haziran ayında Hac ziyareti için gittiği Suudi Arabistan’da ABD’liler tarafından kaçırıldığını, işkence gördüğünü ve kendisine İran’ın nükleer programı hakkında bilgi vermesi için işkence edildiğini belirtti.

Amiri, CIA tarafından kendisine 50 milyon dolar ve Avrupa’da yeni bir ev teklif edildiğini ancak herhangi bir bilgi sızdırmadığını iddia etti.

Amiri’den bilgi sağlanmasına yönelik operasyonla bağlantısı olan ABD’li bir yetkili, İngiliz Times gazetesine İranlı bilim adamını uyaran bir yorum yaparak, “Amiri’nin hayatı, baskı ve işkenceye maruz kaldığını ileri sürdüğü bu masala bağlı. Şu an en büyük derdi, İranlı güvenlik yetkililerine, ABD için çalışmadığını kanıtlayabilmek” dedi.

KAHRAMAN MI, CASUS MU?

Şu an sorulan soru, ABD’nin iddiaları karşısında Amiri’yi görkemli bir şekilde karşılayan İran’ın bu masala inanıp inanmayacağı. Paris Sosyal Bilimler Yüksek Araştırmalar Okulu' öğretim üyesi İran uzmanı Farhad Khosrokhavar’a göre, İran rejimi Amiri’nin Tahran ve ABD arasında ikili bir oyun oynadığının farkında. Ancak Amiri, gelecek birkaç ay içinde İran Devlet Başkanı Mahmud Ahmedinecad’ın kendisini ABD’ye karşı duran muhalefetin kahramanı olarak lanse edeceğini düşünüyor.

Diğer yandan, Ahmedinecad İran nükleer programına karşı Birleşmiş Milletler’de (BM) yeni yaptırım paketi kararı alan ABD’ye karşı bir kahramana ihtiyaç duyuyor. Bu boşluğu, kendisini kaçıran ABD’lilerin elinden kurtulduğunu ve Washington’daki Pakistan büyükelçiliğine sığınmayı başardığını belirten Amiri çok iyi dolduruyor.

Dahası, Amiri’nin İran basınında gündem olan ibret alınacak hikâyesi, diğer bilim adamları için ABD’den uzak durmayı öğütleyen bir ders olabilir. Khosrokhavar, ABD’ye gitmeyi düşünecek bilim adamlarının baskı ve şiddete maruz kalma düşüncesinden rahatsız olacağı ve Tahran’ın bunu bir propaganda malzemesi olarak kullanabileceği görüşünde.

Ancak Amiri’nin beklentilerinin tersine, mevcut tablo onun için ileride hiç de iyi olmayabilir. Khosrokhavar, “Gelecek aylar içinde propaganda malzemesi tükendiği zaman Amiri için beklenmedik gelişmeler olabilir” dedi.

Khosrokhavar konuyla ilgili olarak, “Bir bakarsınız trajik bir trafik kazasında hayatını kaybeder. Bu tür kazalar İran’da görülen türden şeyler” gibi ilginç bir değerlendirme yaptı.