Saddam'a karşı dört ÅŸart

ABD Savunma Bakan Yardımcısı Wolfowitz, dün Ecevit'e "Saddam'ı devirmekte kararlıyız. Bize yol gösterin" dedi. Türkiye, 4 ÅŸart koÅŸtu.ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz dün Ankara'da BaÅŸbakan Bülent Ecevit'le yaptığı görüşmede, Saddam'a karşı harekat düzenleneceÄŸini resmen iletti. Bu tek taraflı bildirim üzerine Ankara, dört ÅŸart öne sürdü ve hava sahası kullanımının müzakere edilebileceÄŸini bildirdi. Böylece Türkiye ile ABD arasındaki Irak pazarlığı resmen baÅŸladı.Ä°ÅŸte ÅŸartlarımızKuzey Irak'ta Kürt devleti istemeyiz Ekonomik zararlarımız karşılansınYeni rejimi Irak halkı benimsemeli Musul-Kerkük Kürtlere bırakılamazABD, Saddam Hüseyin rejimini devirmek üzere Irak'a askeri müdahale etme kararlılığını taşıdığını dün tek taraflı bir bildirimle Türkiye'ye resmen duyurdu. Amerika'nın muhtemelen önümüzdeki sonbaharda yapılacak harekatına iliÅŸkin bu bildirimi hükümetin 3 Kasım tarihi için erken seçim kararı almasıyla aynı saatlere rastladı.Ankara'yı hareketlendiren en önemli geliÅŸme geçmiÅŸte ABD'nin Irak'a askeri müdahalesine kategorik olarak karşı çıkan BaÅŸbakan Bülent Ecevit'in kaygılarını yine kayda geçirmekle birlikte, ilk kez müdahalenin olabilirliÄŸini kabullenip, Türkiye'nin yanıtı açısından kapıyı aralık bırakması oldu.BaÅŸbakan Ecevit, müdahalenin olmamasını arzu etmekle birlikte, ABD'nin nihai kararını alıp Irak'ı vurmak üzere harekete geçmesi halinde Türkiye'nin de bu hazırlıklardan haberdar edilmesini istedi. Ecevit, bu çerçevede Türkiye ile ABD arasında yakın bir danışma mekanizmasının iÅŸletilmesini önerdi.Ecevit'in bu önerisi Amerikan tarafınca kabul edildi ve geliÅŸmelerin seyrine göre iki ülke arasında Irak'a dönük kriz idaresi için yakın bir danışma mekanizmasının kurulmasına karar verildi.Amerikan tarafı, Ecevit'in ‘‘sakın yapmayın’’ yerine ‘‘ne yapmak istediÄŸinizi bilmek isteriz’’ ÅŸeklindeki yaklaşımını geçmiÅŸteki katı tutumuna kıyasla ‘‘esnek ve cesaretlendirici’’ buldu. Ecevit'in bu yaklaşımı, diplomatik çevrelerde ‘‘kapıyı aralayan’’ bir tutum olarak deÄŸerlendirdi.Benzer ÅŸekilde, Ecevit'in Türkiye'nin muhtemel bir Irak harekatında ABD'ye yardımcı olmayacağı ya da operasyonun dışında kalacağı ÅŸeklinde olumsuz bir tutum da sergilemediÄŸi ve bunun zımnen iÅŸbirliÄŸine dönük bir çizgi yansıttığı bildirildi. BaÅŸbakan Ecevit'in ayrıca Türkiye'nin beklentilerine iliÅŸkin bir dizi karşı talebi masaya koyması da Türkiye ile ABD arasında Irak'a iliÅŸkin pazarlığın resmen baÅŸladığını ortaya koydu.Wolfowitz, müdahale konusundaki kararlılığını belirtmekle birlikte, harekatın ne zaman ve ne ÅŸekilde yapılacağına iliÅŸkin bir ayrıntı vermekten kaçındı.BÄ°ZE YOL GÖSTERÄ°NWolfowitz, beraberinde ABD DışiÅŸleri Bakanlığı'nın üç numarası olan Bakan Yardımcısı Marc Grossman ve Nato Komutanı Orgeneral Joseph Ralston olduÄŸu halde dün Ankara'da bir dizi temaslarda bulundu. Wolfowitz ve beraberindekiler, önce Genelkurmay BaÅŸkanı Orgeneral Hüseyin KıvrıkoÄŸlu ve Genelkurmay II. BaÅŸkanı Orgeneral YaÅŸar Büyükanıt ile görüştü. ABD heyeti, Milli Savunma Bakanı Sabahattin ÇakmakoÄŸlu ile de biraya geldikten sonra BaÅŸbakan Bülent Ecevit tarafından kabul edildi.BaÅŸbakanlık Konutu'nda yaklaşık 1 saat süren görüşmede, Wolfowitz, Ecevit'e BaÅŸkan Bush'un Saddam Hüseyin'ı devirmek konusundaki kararlılığını aktardıktan sonra ‘‘Saddam bölge için büyük tehlike. Bir müttefik olarak nasıl hareket etmemiz gerektiÄŸi konusunda bize bir yol gösterin. Sizin önerilerinize açığız’’ dedi.ANKARA'NIN KOÅžULLARIWolfowitz'in bu sözleri üzerine, Türk tarafı Ankara'nın daha önce dile getirdiÄŸi ÅŸartları net bir ÅŸekilde sıraladı. Türkiye'nin ABD tarafına aktıralan ÅŸartları ÅŸunlar oldu:KÃœRT DEVLETÄ°NE HAYIR Kuzey'de kesinlikle bir Kürt Devleti'nin oluÅŸumuna izin vermeyiz. Böyle bir oluÅŸum Türkiye'nin toprak bütünlüğünü ciddi ÅŸekilde tahdit eder hale gelir.EKONOMÄ°K BOYUT Türkiye KÅŸ'rfez Savaşı sırasında yaÅŸadığı büyük maddi kayıpları bir daha yaÅŸamak istemiyor. Irak'la ikili ticaretin 1 milyar doları bulduÄŸu bu dönemde yeni bir Irak harekatı Türkiye'nin zararına neden olur, ekonomik istikrar programını tersyüz eder. Bu nedenle bir savaÅŸ ahlinde Türkiye'nin uÄŸrayacağı ekonomik zarar karşılanmalı, ayrıca askeri kredilerden kaynaklanan 4 milyar dolara yakın borcu silinmelidir. YENÄ° REJÄ°M Saddam sonrasını da iyi düşünmek zorundayız. Irak'ta Saddam'dan sonra kurulacak rejimin halk tarafından kabul görmesi gerekir ki, bölgede daha sonra istikrarsızlığa yol açacak geliÅŸmeler yaÅŸanmasın.MUSUL VE KERKÃœK'E DÄ°KKAT Yeni dönemde Irak'ta ortaya çıkacak tabloda Türkmenlerin yoÄŸun yaÅŸadığı ve petrol bölgesi olan Musul ve Kerkük'ün Türkiye açısından özel bir hassasiyeti vardır. Türkmenler'in hakları gözetilmeli, iyileÅŸtirilmeli, ayrıca bu bölgeler Kürtler'in mutlak denetimi altına girmemelidir. Â