Saç düzleştirici ürünler kullanan kadınlar dikkat! 'Bırakın kullanmayı solumak bile riskli'
Güncelleme Tarihi:
Dalgalı ve kıvırcık saçları düzleştirmek için pek çok yöntem var. Günlük olarak fön ve düzleştirici kullanımının yanı sıra bu düzlüğü kalıcı hale getirmek için en sık başvurulan yöntemler de kimyasal ürünler. Yeni bir araştırma bu ürünlerin rahim kanserini tetiklediğini ortaya çıkardı. Peki uzmanlar ne diyor?
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri, meme kanseri ve diğer hastalıklar için riskleri belirlemek amacıyla 35 ila 74 yaş arasındaki 33.000'den fazla kadın üzerinde bir çalışma yürüttü. Kadınları 11 yıl boyunca takip eden araştırmacılar, rahim kanseri gelişen 378 kişi arasında kimyasal düzleştirici ürün kullanım oranının daha yüksek olduğunu keşfetti.
Araştırmacılar, bir yıl içinde dört defadan fazla kimyasal saç düzleştirme ürünleri kullanan kadınların, ürünleri kullanmayanlara kıyasla rahim kanserine yakalanma olasılığının iki katından fazla olduğunu buldular. Kimyasal saç düzleştiricilerini sık kullanan kadınların kansere yakalanma olasılığı yüzde 4 iken bu oran, bu ürünleri kullanmayan kadınlarda yüzde 1,64 olarak saptandı.
Araştırmacılar, kadınların kullandığı saç ürünlerindeki markalar veya içerikler hakkında bilgi toplamadı. Bununla birlikte, düzleştiricilerde bulunan paraben, bisfenol A, metaller ve formaldehit gibi bazı kimyasalların, gözlemlenen artan rahim kanseri riskine katkıda bulunabileceğini belirtiyorlar.
VÜCUDUN DİĞER KISIMLARINI DA ETKİLEYEBİLİR
Epidemiyolog Tamarra James-Todd “Kimyasal saç ürünleri vücudumuzun normal hormonal süreçlerini değiştirirler. Bu nedenle, hormonlarla ilgili kanserlere bakmak oldukça mantıklı” dedi ve hormonu bozan kimyasalların vücudun diğer kısımlarını da etkileyebileceğini ekledi.
Araştırmacılar, saç düzleştirme ürünleri ile rahim kanseri vakaları arasında güçlü bir ilişki bulsalar da saç boyaları veya perma gibi diğer saç ürünlerinin kullanımı rahim kanseri ile ilişkili değildi.
ABD Ulusal Kanser Enstitüsü Dergisi'nde yayınlanan araştırmaya göre, bir önceki yıl düzleştirici kullandığını bildiren katılımcıların yaklaşık yüzde 60'ı siyahi kadınlardı. Çalışma, düzleştirici kullanımı ile rahim kanseri insidansı arasındaki ilişkinin ırka göre farklı olduğunu bulamamasına rağmen, daha yüksek kullanım oranı nedeniyle siyah kadınlar için olumsuz sağlık etkileri daha fazla olabilir.
DÜZLEŞTİRİCİ ÜRÜNLER İLE RAHİM KANSERİ İLİŞKİSİNİ İNCELEYEN İLK ARAŞTIRMA
Ulusal Çevre Sağlığı Bilimleri Enstitüsü Çevre ve Kanser Epidemiyolojisi grubu başkanı ve çalışmanın başyazarı Alexandra White, "Bildiğimiz kadarıyla bu, kimyasal düzleştirici kullanımı ile rahim kanseri arasındaki ilişkiyi inceleyen ilk epidemiyolojik çalışma” dedi ve ekledi:
“Bu bulguları farklı popülasyonlarda doğrulamak, saç ürünlerinin rahim kanserinde sağlık eşitsizliklerine katkıda bulunup bulunmadığını belirlemek ve kadınlarda kanser riskini artırabilecek belirli kimyasalları belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.”
Rahim kanseri, tüm yeni kanser vakalarının yaklaşık yüzde 3'ünü oluşturur. Dünyada kadınlarda meme kanseri ve kalın bağırsak kanserinden sonra üçüncü sıklıkta görülürken, ülkemizde dokuzuncu sıradadır.
Aynı zamanda gözlemsel olan bu çalışma için uzmanlar, saç ürünlerindeki kimyasalların doğrudan insanları kanser edip etmediğini veya bulgularının sadece tesadüf olup olmadığını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu belirtiyorlar.
Saç düzleştirici kimyasallarla ilgili merak edilenleri Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Özlem Er ve Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Op. Dr. Nazlı Topfedaisi Özkan ile konuştuk. İşte 5 soruda detaylar…
Kimyasal saç ürünleri neden özellikle rahim kanserini tetikliyor? Diğer kanser türlerini de etkisi var mı?
Özlem Er: Kimyasal saç ürünleri içerdikleri zararlı kimyasallar nedeniyle yalnızca rahim kanserini değil, meme ve over kanseri gibi birçok kanseri tetikleyebilir. Farklı kimyasal saç ürünleri farklı kanserlerin gelişimine neden olabilir. Kimyasal saç düzleştiriciler içerisinde bulunan paraben, metaller veya formaldehit gibi kimyasalların da rahim kanseri gelişimine yol açabileceği düşünülüyor. Ayrıca özellikle düzleştirici ürünlerden kaynaklanan kimyasal maruziyet, kafa derisi yoluyla artan emilimin yanıklar ve yine bu ürünlerin neden olduğu lezyonlarla şiddetlenmesi ile diğer kişisel bakım ürünlerinden daha fazla endişe verici olabilir.
Bu kimyasalları solumak da kanser riskini arttırır mı?
Nazlı Topfedaisi Özkan: Daha önce yapılan araştırmalarda, sanayi işçileri gibi yüksek düzey formaldehit solunumuna maruz kalan kişilerde myeloid lösemi, paranazal sinüs, burun boşluğu ve gırtlak kanseri riskinin artmış olduğu gösterilmişti. Buradan yola çıkarak, formaldehit içeren kimyasalları kullanan kuaförlerde de yüksek düzey ve sık kullanıma bağlı kanser riskinin artabileceğini söyleyebiliriz.
Özlem Er: Kansere sebep olan çevresel nedenlerden yarısı zararlı kimyasalların yarattığı DNA hasarıdır. Kozmetik ürünlerin yapımında 5000’in üstünde kimyasal kullanımı söz konusu. Bu ürünlerin mesleki kullanımı sırasında başlıca deri olmakla birlikte solunum yolu ile de çok sayıda irritan ve karsinojenik kimyasallara maruziyet oluyor. Tabii ki mesleki maruziyet kişisel maruziyetlere göre çok daha fazla ve uzun süreli. Bu nedenle özellikle kuaför çalışanlarının risk altında olduğunu söyleyebiliriz.
Sadece düzleştirici değil, saç uzatan veya bakım yapan kremlerde de böyle riskler var mı?
Nazlı Topfedaisi Özkan: Birçok güzellik ürünü, sabun, şampuan ve hatta bebek şampuanı içeriğinde bile koruyucu madde olarak formaldehit kullanıldığı biliniyor. Yine bazı ürünlerin içeriğinde bulunan bisfenol A'ya düşük dozda kronik maruziyetin, sıçanlarda rahim kanseri gelişimi ve ilerlemesi ile ilişkili olduğunu gösteren yayınlar mevcut. Bunun dışında, siklosiloksanlar, dietanolamin ve metaller de sıçanların rahminde karsinojenik etkilerle ilişkilendirilmiş. Bu nedenle her ne kadar düşük dozda maruziyetin direkt etkisi gösterilememiş olsa da kullandığımız ürünlerin içerik etiketlerini okumamız gerektiğini söyleyebilirim.
Bazı uzmanlar kanseri yaygınlaştırma sebebinin bu ürünlerin içinde bulunan formaldehitin olduğu konusuna dikkat çekiyor. Bu kimyasalın kanser yapıcı özelliği var mı?
Özlem Er: Formaldehit oda sıcaklığında hızla gaz haline geçebilen, yanabilen irrite edici bir gazdır. Vücut içerisinde depo edilmediğinden enzimler aracılığı ile kimyasal bir ajan olan formik asite dönüştürülerek idrar, dışkı ya da solunum yolu ile atılır. Yalnızca solunum yollarında değil, tüm mukozal membranlarda irritan özellik göstermekte, burun, akciğer, gastrointestinal ve beyin kanserleri ile ilişkili olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, iş güvenliği ve sağlığı idaresi havaya 0.5 milyonda birden fazla formaldehit salınımına neden olan ürünlerin ambalajına potansiyel kanser tehlikesi yazılmasını zorunlu tutar.
Nazlı Topfedaisi Özkan: Yüksek dozda formaldehit maruziyetinin DNA hasarına yol açtığı bilinen bir gerçek. Saçlı deriden emilimin diğer vücut alanlarına kıyasla daha fazladır ve bu düzleştiricileri kullanırken saça üflemeli kurutma ve ısı uygulaması emilimi arttırıyor ve dolayısıyla kanser riskini de arttırıyor.
Saç tellerinde bulunan doğal bir madde olan keratin, yoğun olarak uygulanarak saç düzleştiriyor. Olması gerekenden fazla keratin verme işleminin ne gibi zararları var?
Nazlı Topfedaisi Özkan: Keratin bakım uygulamalarında saçı daha düz hale getirmek için, bir formaldehit türevi veya daha güvenli glioksilik asit içeren bir solüsyon kullanılır ve çözelti fön makinesi ile saçta kurutulur. Keratin bakım uygulamalarının formaldehit içerdiğini biliyoruz. Ayrıca işlem sırasında suyla karıştırıldığında kanserojen bileşiği açığa çıkaran metilen glikol, formalin, metanal ve metandiol gibi bileşenler de içeriyorlar.Doğal, organik veya formaldehit içermediğini iddia eden ürünlerin de güvenilirliği ise tartışmalı.