Rusya-Polonya iliÅŸkilerinde 'Katyn düÄŸümü'

Putin, Polonyalı mevkidaşı Donald Tusk'ı ÇarÅŸamba günü Smolensk bölgesindeki Katyn köyüne davet etti. Böylelikle Putin, yaklaşık 4 bin Polonyalı askerin gömülü olduÄŸu anıt mezarlığı ziyaret eden ilk Rus lider oldu. 1940'ta Sovyetler BirliÄŸi'nde sayıları 10 bin ile 20 bin arası olduÄŸu tahmin edilen Polonyalı savaÅŸ esiri öldürülmüştü.  Â

 

Kremlin ilk kez Nisan 1990'da Mihail Gorbaçev döneminde, Katyn katliamının yapıldığını kabul etti. 1993 yılında Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Varşova'da Katyn kurbanları için dikilen Powazki anıtını ziyaret ederek, meşhur "Bizi affedin" açıklamasını yaptı.

 Â

Rusya'nın 1990'ların başında attığı bu adımlara rağmen, konuyla ilgili arşiv belgelerinin önemli bir kısmı hala gizli tutuluyor. Olayın resmi sanık listesi de Sovyet gizli servisinin başkanları Lavrenty Beria, Vsevolod Merkulov ve ekipleriyle sınırlı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde halen Katyn kurbanlarının akrabaları tarafından Rusya'ya karşı davalar açılıyor.

               Â

KAÇİNSKİ’NİN TALEPLERİNE RET

 

Varşova, ilişkileri normalleştirmenin ötesinde Moskova'nın başka siyasi amaçlar güttüğünü düşünüyor. Başbakan Tusk'ın dışında açık açık kamuoyu önünde ziyaret arzusunu dile getirmesine karşın şu ana kadar Polonya Devlet Başkanı Leh Kaçinski davet edilmedi.

 

Bazı Polonyalı analistler, Moskova'nın liberal Tusk'a açık destek vererek, Polonya devlet başkanını ve başbakanını birbirlerinden ayrı tuttuğunu göstermeye çalıştığını düşünüyor. Rusya'nın Kaçinski'den en az Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili ve Ukrayna eski Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç kadar rahatsız olduğu belirtiliyor.

 

Kaçinski'nin tek yumurta ikizi Yaroslav Kaçinski'nin başbakanlı yaptığı 2006-2007 döneminde iki ülke ilişkileri tüm zamanların en kötü döneminden geçti.

 

Başbakan seçilmesinin ardından Tusk, Polonya'nın Rusya-AB Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması üzerindeki görüşmelere yönelik vetosunu kaldırırken, Moskova da Polonya'dan en ithalatına tekrar başlama kararı aldı.

 

SEÇİMLER SONBAHARDA

 

Ancak, karşılıklı atılan bu adımlar, Güney Osetya nedeniyle Rusya ile Gürcistan arasında çatışmanın sürdüğü Ağustos 2008'de Leh Kaçinski'nin Gürcistan'ı ziyaret ederek Saakaşvili'ye destek vermesine engel olmadı.

 

Kaçinski, bu yılın sonbaharında yapılacak olan devlet başkanlığı seçimlerinde Tusk'ın Sivil Platform adlı partisinin desteklediği Bronislav Komorovski'ye karşı yarışmayı planlıyordu.

 

Rusya, Kaçinski ile temas kurmayı reddediyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yaklaşık iki ay önce Nazi işgali altındaki Polonya'da kurulan Auschwitz toplama kampının özgürleştirilmesinin 65'inci yılı kutlamalarına yapılan daveti geri çevirdi.

 

Putin ve Tusk, Çarşamba günü düzenledikleri ortak basın toplantısında, Rusya'nın gösterdiği iyi niyetin, ikili ilişkilerde bir dönüm noktası olduğunu belirtti. Ancak yine de bu konu, siyasi gündemden henüz çıkmış değil.

 

Ancak Tusk, Katyn görüşmesi nedeniyle fazla iyimser olunmaması gerektiği yönünde uyarıda bulundu. Putin, Rusya'nın tutumunun Katyn meselesi üzerinde karşılıklı bir anlayış oluşmasına engel olan tek unsurun insani konular olduğunu söyledi.

 

Putin, "Hayatını kaybedenlerin yakınlarını belirsiz bir duruma sokmak istemiyoruz" diye konuştu.

 

* Bu makale, Gazete.ru sitesinde 8 Nisan 2010 Perşembe günü yayımlandı. Bu haberden iki gün sonra ise aynı bölgeye gayrıresmi bir ziyaret için giden Polonya Devlet Başkanı Leh Kaçinski, uçağının düşmesi sonucunda hayatını kaybetti. Gelen ilk bilgiler arasında, Kaçinski’nin uçağında Katyn kurbanlarının da akrabalarının bulunduğu da yer alıyor.