Rusya krizi ekonomiyi nasıl etkiler? Rusya ile krizin Türkiye ekonomisine etkisi ne olur?

Türkiye ile Rusya arasında gerilimin artabileceği endişesi, “Ya Rusya vanaları kapatırsa” sorusunu gündeme getirdi. Enerji uzmanları bu konuda farklı görüş belirtiyor.

DR.CENK SEVİM ENERJİ UZMANI

Rusya yapılmıs uluslararası ticaret hukuku kapsamında dogalgaz anlaşmalarını tek taraflı sonlandırması veya fiyat artışı yapabilmesı çok olası gözükmemektedir, tek taraflı bır anlasma iptalı için Gazprom`un uluslararası alanda kabul gören bır fors major ilan etmesi gerekir ki yasanılan bu durumun uluslarası fors major için kabulu zordur.Ayrıca sözü edildiği üzere tek taraflı bir sözleşme iptali Rusya açısından ciddi bir prestij kaybı yaratır. Bu durum İran olan yaptırımların kalktığı bu donemde İran gazının uluslararası pazara girişini kolaylaştırır ki bu durum Rusya'nın AB ve ABD tarafından ekonomik yaptırımlarda olduğu bir dönemde kendisini zora düşürecek bir durum yaratır.

 DOÇ. DR. LEVENT AYDIN

Bu konuya ilişkin cevabın birbiriyle ilintili üç boyutu vardır; Özetle söylemek gerekirse birinci boyutu kuşkusuz hukukidir. Türkiye’nin Rusya’dan 2021 yılına kadar 10 milyar metre küp batı hattından, 2025 yılına kadar 16 milyar metre küp mavi akımdan doğal gazı yapılan kontratlarla satın alması,  Rusya’nın ise satması taahhüt altına alınmıştır.  Başka bir ifade ile, Türkiye yapılan kontratlarda “al yada öde” hükmü gereğince kontratlara göre değişkenlik gösterse de taahhüt edilen gazın %70 kadarını satın almak, Rusya’nın ise satmak yükümlülüğü bulunmaktadır.

Burada yeri gelmişken hemen belirtmem gerekirse, taahhüt gereğince satın alamadığınız gazın ödemesini hemen yapmak durumda değilsiniz. Daha sonra mahsuplaşma imkanınız vardır. Yani o yıl eksik alınan doğal gazı, kontrat süresince sonraki yıllarda (%70’den fazla) alım yaparak telafi etme imkanınız bulunmaktadır. Kısaca, üretici ve tüketici ülkeler arasında yapılan doğal gaz anlaşmaları doğal gazın depolanabilme yeteneğinin çok sınırlı olması nedeniyle kontratlarda hem alıcı hem de satıcının ticari hakları karşılıklı olarak garanti altına alınmaktadır.

 SİYASET, EKONOMİ VE TOPLUM ARAŞTIRMALARI VAKFI (SETA) EKONOMİ DİREKTÖRÜ DOÇ. DR. SADIK ÜNAY

Putin, petrol fiyatlarının Rusya'yı köşeye sıkıştırmak için kasten düşürüldüğünü düşünüyor ve Suriye'de geniş çaplı askeri harekâtla buna cevap vermeye çalışıyor. Ancak Rusya ekonomisinin can damarı olan enerji gelirleri, petrol fiyatlarının 30 dolara doğru indiği bir ortamda hızla gerilemeye devam ediyor. Rus ekonomisi bu yıl yüzde 3 civarında küçüldü. Petrol fiyatları düşmeye devam ettikçe de küçülmesi sürecek. Enflasyon yükselirken Rus halkının alım gücü de düşüşte. Rusya alanda önemli bir askeri başarı da kazanmış değil üstelik. Bu yoğunluktaki bir askeri harekâtı Rus ekonomisi uzun süre kaldıramaz. Yıllara yayılan bir savaş hali olursa Afganistan'dakine benzer bir yıkım ortaya çıkabilir.