Moskova'dan canlı: Rusya'daki Türkler valizleri toplamak zorunda kalır mı

26 KASIM

23:15

Putin Kremlin'den bu açıklamaları yaparken Rusya’nın NTV televizyon kanalına çıkan Rusya İçişleri Bakanı Vladimir Kolokoltsev “Rusya’da bulunan Türk vatandaşlarını artık sıkı takibe alıyoruz” açıklamasını yapıyordu. Buna gerekçe olarak Rusya siyasi yönetiminin Türkiye hakkında yaptığı “Terör yuvası” tanımından yola çıktığını belirten Kolokoltsev, “Bizim yönetimin yaptığı uyarıları dikkate almak zorundayız. Teröristlerin kuluçkası olarak gösterilen bu ülke vatandaşlarına yönelik bundan sonra temkinli olacağız. Kontrollü arttırmak zorundayız” ifadesini kullandı.

23:00

Fransa Cumhurbaşkanı Hollande ile Kremlin'de terör konusunu görüşen Putin, ortak basın toplantısında Türkiye’ye değinmeden edemedi. Kaygılı konuştuğu dikkat çeken Putin, “Çok üzücü. 10 yıldan beri kurduğumuz ve neredeyse ortağımız, müttefik gördüğümüz Türkiye ile ilişkilerimiz böylesine kaba ve aptalca harcanıyor” ifadesini kullandı. Putin bu sözlerinden sonra “İŞİD petrolü Türkiye’ye sanayi sektörü ölçülerinde akıyor” tezini de yine tekrarladı. Önceki günden farklı olarak Antalya’daki G20 zirvesinde ülke ismi vermeden gösterdiği uydu çekimlerine yeniden değinen Putin, “Biz G20 zirvesinde tanker kamyonların canlı petrol boru hattı gibi büyük sanayi sektörü misali işgal edilen Suriye topraklarından nasıl ilerlediklerini 5 bin metre irtifadan bizim pilotların çektiği görüntüler olarak göstermiştik. Bu canlı boru hattı tanker zinciri Türkiye’ye giriyordu” dedi.

21:58

Rusya ile Türkiye arasında savaş uçağının düşürülmesiyle patlak veren krizden en fazla tedirgin olanlar elbette Rusya’da yerleşik Türk vatandaşları. 

Dünden beri neredeyse dakika başı telefonum çalıyor. Moskova’da eş, dost, tanıdık bana “Bu iş nereye kadar gidecek. Valizleri toplamak zorunda kalır mıyız sence?” diye soruyor.

Rusya’da 27 yıl yaşama deneyimine sahip ve üstelik gazetecilik yapan biri olarak ben bile önümüzdeki günlerde neler yaşanacağını tam olarak tahmin edemiyorum. Arayanlara cevap olarak sadece “Rusları tanıdığım kadarıyla öfkelendiklerinde pire için yorgan yakacak türden insanlar. Putin’in ve diğer Rus yetkililerini dinlediğimde ise çok kızdıklarını anlıyorum. Lavrov her ne kadar ‘Bizim problemimiz Türk devletiyle. Türk halkıyla değil’ dese de ilk misillemeler sıradan Türk vatandaşını vurduğunu da görüyorum” cevabını veriyorum.

Örnek olarak bu sabah Rusya’nın güneyinde Krasnodar şehrinde 39 Türk iş adımının turist olarak vizesiz Rusya’ya girdikten sonra tarım fuarında göründükleri anda gözaltına alınmaları geliyor. Neymiş efendim. Rusya’ya iş vizesi almadıkları için fuarda iş takibi yapamazlarmış. Bu gerekçe Rusya Federal Göçmen Bürosu için iş adamlarımızı Türkiye’ye dönen ilk uçağa bindirilerek sınır dışı edilmeleri için yeterli gerekçe olabiliyor. Bir başka örnek: Dünden beri Türkiye’den Novorosiysk limanına yanaşan Türk TIR’ları hemen bekleme parkına çekiliyor. Çoğu çabuk bozulan sebze ve meyveyle dolu olmalarına rağmen. Rus gümrük memurları her kasayı TIR’dan indirerek arama yapacaklarmış. Yeni kurallara göre geçiş için de yukarıdan talimat bekleniyorlarmış.  Bu ufak tefek olaylar misillemenin daha başlangıcı. 

Perşembe öğle saatlerinde Rusya Başbakanı Dmitriy Medvedev talimat vererek “Bana iki gün içinde Türkiye’ye hangi yaptırımları uygulayacağımızı içeren yaptırım paketi hazırlayın” emrini veriyor. Yapılan açıklama ve aldığım duyumlara göre Rusya’nın Türkiye’ye yönelin ne tür ekonomik yaptırımlar uygulayacağı en geç cumartesi ortaya çıkacak. İpuçlarına göre “Türk akımı” doğalgaz boru hattı projesi rafa kalkıyor. Benzer şekilde “Akkuyu” nükleer santral projesinin de dondurulması bekleniyor. Paketin asıl sancılı kısmı ise ticaret ve ulaştırmayı kapsayan bölümü. Bu bölümde ulaşım sektöründe büyük sınırlamalar söz konusu. Türk yük gemilerinin Rus limanlarına yanaşması, Türk yolcu uçaklarının Rusya hava sahasını kullanmasına yasaklar konması bekleniyor. Yolcu uçakları derken THY ve benzeri şirketlerin Rus şehirlerine sefer gerçekleştirmesi mi? Yoksa Rusya üzerinden sadece transit geçişlerin mi yasaklanacağı şu anda tam anlaşılmış değil.   Ticaretle ilgili yaptırımların kabul edilmesi durumunda ise en can alıcı nokta Türkiye’ye buğday satışına yasak getirilmesi. Türkiye sadece geçtiğimiz 3 aylık dönemde Rusya’dan 1 milyon 603 bin ton buğday satın almış. Rusya buğday satışını durdurduğu taktirde Türkiye’nin aylarca uğraşıp Kazakistan veya Kanada’dan çok daha pahalıya buğday satın almak zorunda kalacağı anlamına geliyor. 

Bakalım daha neler olacak.

21:15

Paketin asıl sancılı kısmı ticaret ve ulaştırmayı kapsayan bölümü olacak. Yine aldığım duyumlara göre ulaşım sektöründe büyük sınırlamalar söz konusu. Türk yük gemilerinin Rus limanlarına yanaşması, Türk yolcu uçaklarının Rusya hava sahasını kullanmasına yasaklar konması bekleniyor. Yolcu uçakları derken THY ve benzeri şirketlerin Rus şehirlerine sefer gerçekleştirmesi mi? Yoksa Rusya üzerinden sadece transit geçişlerin mi kastedildiği şu anda tam net değil.

Ticaretle ilgili yaptırımların kabul edilmesi durumunda en ciddi kalemi buğday oluşturacak. Türkiye sadece geçtiğimiz 3 aylık dönemde Rusya’dan 1 milyon 603 bin ton buğday satın almış. Bu kanalın kapanması Türkiye’nin Kazakistan veya Kanada’dan çok daha pahalıya buğday satın almak zorunda kalacağı anlamına geliyor.

Bugünün önemli gelişmeleri şöyleydi: