Rum Teodoku Kilisesi istisnayı bozacak mı

Kilise avukatına göre, Türk mahkemesinden çıkacak olumlu karar, Büyükada Rum Yetimhanesi’nin iade kararını istisna olmaktan çıkaracak.

BOZCAADA’da Kimisis Teodoku Rum Ortodoks Kilisesi’nin manastır, kilise ve mezarlığı, 1991 yılı mayıs ayındaki kadastro çalışmaları sırasında, Hazine ve belediyenin üzerine geçirildi. Yerlerini geri almak için Bozcaada Kadastro Mahkemesi’nde açtığı davayı kaybeden kilise, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu. AİHM, 6 Ocak 2010’da verdiği kararla, Türkiye’den mülkleri 3 ay içinde iade etmesini istedi. Kilise bu karar üzerine Bozcaada Kadastro Mahkemesi’nde yeni dava açtı. İkinci celsesi 2 Şubat’ta görülen davada vakfın avukatları, Büyükada Rum Yetimhanesi’nin iade edilmesi kararını emsal olarak mahkemeye sundu. Mahkeme, Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü’nün davayla ilgili dosyayı incelediğini belirterek, dosyanın geri dönüşünün beklenmesi için duruşmayı erteledi.

Türk mahkemelerinin Büyükada’daki Rum Yetimhanesi davasında AİHM kararını iç hukuk kurallarına göre kabul ederek Avrupa Konseyi üyesi ülkeler arasında bir ilki gerçekleştirdiğini belirten Kimisis Teodoku Rum Ortodoks Kilisesi Vakfı’nın avukatı Cem Murat Sofuoğlu, şunları söyledi: “Bozcaada Kadastro Mahkemesi’nin de AİHM’in kararını yargılamanın iadesi yoluyla kabul etmesi halinde, Yetimhane davası bir istisna olmaktan çıkacak. Türkiye, AİHM kararlarını iç hukuk yollarını kullanarak tanımayı bir teamül haline getirmiş olacak. Bu da insan hakları ve hukukun üstünlüğü açısından önemli bir geleneğin başlangıcı olacaktır. Kararın olumlu olmasını umut ediyorum.”

Süreç nasıl gelişti?

1991’DE  tapusu bulunmayan taşınmazları Hazine’ye geçen Kimisis Teodoku Rum Ortodoks Kilisesi Vakfı, Bozcaada Kadastro Mahkemesi’nde dava açtı. Mahkeme 8 Ekim 2001’de mülklerin kilise adına tapu siciline kaydına hükmetti. Hazine kararı temyiz etti. Yargıtay 29 Nisan 2002’de mahkeme kararını bozdu. Yeniden görülen davada ihtilaflı mülkler Hazine’ye verildi. Yargıtay 2003’te kararı onayınca vakıf AİHM’ye başvurdu. AİHM ihtilaflı arazilerin sahiplerine iadesine karar verdi. Kilise vakfı bunun üzerine Kadastro Mahkemesi’nde yeni bir dava açtı.