RTÜK'ten 'akıllı işaret' uyarısı

A.A muhabirinin aldığı bilgiye göre, RTÜK, çocuk ve gençlerin televizyon yayınlarının zararlı etkilerinden korunmaları amacıyla geliştirilerek, 23 Nisan 2006 tarihinden itibaren televizyon ekranlarında kullanılmaya başlanan ve daha sonra bölgesel ve yerel televizyon kanallarında da yaygınlaştırılan, Akıllı İşaretler Sembol Sistemiyle ilgili bazı hatalı uygulamalar tespit etti.
Üst kurul tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda, televizyon kanallarının hem program içeriğine uygun olmayan yaş ve içerik kategorilerine ait semboller kullandıkları hem de sembolleri ekranda yeterince uzun süre tutmadıkları belirlendi.

-HATALI UYGULAMALAR-

Bunun üzerine Üst Kurul, televizyon kanallarında görevli kodlayıcılara bu hususları bildiren bir yazı gönderdi.
Yazıda, Akıllı İşaretler Sembol Sistemi'nin televizyon kanallarının özverili çabalarıyla sürdürüldüğü belirtilerek, sistemin doğru ve etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak üzere RTÜK tarafından yürütülen çalışmalarda belirlenen hatalı uygulamalar hakkında bilgi verildi.
Doğru bir kodlama için kodlayıcıların öncelikle program türlerini (sinema/televizyon filmleri, dizi filmler, kuşak programlar, reality showlar, yarışmalar, talk showlar) kodlamaları gerektiği belirtilen yazıda, spor karşılaşmaları, dini programlar ve konserlerin, kodlanacak türler arasında bulunmadığına dikkat çekildi.

-SEMBOLLER DAHA UZUN SÜRE EKRANDA TUTULMALI-

Yazıda, program jeneriği başlamadan önce sistem tarafından o program için verilen sembollerin tümünün, içerdiği anlamlarla birlikte yazılı olarak okunabilecek şekilde en az beş saniye süreyle tam ekran olarak; jenerikten sonra ve program içindeki her reklam kesintisini takiben, bu program için sistemin öngördüğü yaş sembolü en az 15 saniye süreyle tercihen ekranın sağ üst köşesinde, kanal logosunun sağda yer aldığı durumlarda ise ekranın sol üst köşesinde yayınlanması gerektiği hatırlatıldı.
Uyarı yazısında, gün içinde yapılan program tanıtım duyurularıyla ilgili olarak, 18+ sembolü alan programların tanıtım duyurularının saat 21.30'dan sonra içeriğinde 18+ almasına neden olan görüntülere yer verilmeden yayınlanabileceği, bu tür programların duyurularının, kayan bant üzerinde veya yazılı olarak gün içinde de yapılabileceği ve tanıtım duyurularında da program için uygun sembollerin kullanılması gerektiği belirtildi.
Televizyon kanallarının, yayın akışlarını kodlanmış programların sembolleriyle birlikte basılı medyaya ulaştırmaları gerektiği ifade edilen yazıda, küçükleri, yayınların olası zararlarına karşı korumak amacıyla gerçekleştirilen bu uygulamanın, işaretlerin özüne zarar vermeden ve kamu yararı duyarlılığı çerçevesinde sürdürülmesinin önemi vurgulandı.

-AKILLI İŞARETLER-

Çocukları ve gençleri cinsellik, şiddet, olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar (kötü dil kullanımı, sigara, alkol, kumar ve madde bağımlılığına özendirme, her türlü ayrımcılık ve intihar sahnelerinin gösterilmesi) gibi zararlı yayın içeriğine karşı korumak amacıyla için Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından geliştirilen Akıllı İşaretler Sistemi, 23 Nisan 2006 tarihinden itibaren ekranlardaki yerini aldı.
Görsel-işitsel bir uyarı niteliği taşıyan sistem, yasaklayıcı ya da denetleyici değil; esas olarak yayıncı kuruluşların çocukları ve gençleri televizyonun olası zararlı etkilerinden koruma sorumluluğuna işlerlik kazandırmayı da hedefliyor. Bir öz denetim mekanizması olan sistem, televizyon programlarının hangi yaş grubundaki çocuklara uygun olduğu ve programlarda yer alan zararlı içerik konusunda izleyiciye bilgi veriyor. Belli yaş gruplarını olumsuz etkileyeceği düşünülen içeriğe sahip yapımların yayın saatleri bu doğrultuda düzenleniyor.
Akıllı İşaretler, programların hangi yaş grubuna uygun olduğunu gösteren dört sembol (7+, 13+, 18+, genel izleyici) ile programlardaki zararlı içeriği tanımlayan üç sembol (şiddet/korku, cinsellik, olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar) olmak üzere toplam yedi sembolden oluşuyor.

-PROGRAMLAR NASIL İŞARETLENİYOR?-

RTÜK'ün geliştirdiği sistemle, televizyon kanallarının görevlileri (kodlayıcılar) programları önceden izleyerek, elektronik ortamda kodlama formunu dolduruyorlar.
Bu işlem sonucunda sistem tarafından verilen yaş ve içerik sembollerinin, programın başında 5 saniye süreyle ekranın tümünde (tam ekran) ve her kesintiden sonra da 15 saniye süreyle ekranın sağ üst köşesinde olacak şekilde yayınlanması gerekiyor.
Program yayını sırasında ekranda beliren Akıllı İşaretler sayesinde çocuklar kendilerine uygun programları kolayca seçebiliyorlar. Anne ve babalar da yayınlanan programın çocukları için uygun olup olmadığına ekranda beliren işarete bakarak karar verebiliyorlar.