RTÜK yasası Meclis'te

TBMM Genel Kurulu'nda, Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Yasa'da değişiklik yapantasarının görüşülmesine başlandı.

Tasarının tümü üzerinde söz alan FP İstanbul Milletvekili Nazlı Ilıcak, tasarının geçen yılda gündeme getirildiğini, ancak milletvekillerinin ''medya patronlarının dayatmasına karşı koyması'' nedeniyle kabul edilmediğini hatırlattı. Tasarının ''emrivaki'' bir biçimde yeniden Meclis'in önüne geldiğini ifade eden Ilıcak, ''liderler milletvekillerine öyle sıkı talimat vermiş ki hiçbir değişiklik önerisi kabul edilmiyor. Özellikle de medya patronlarından birinin isteği üzerine bu tasarı ele alınıyor'' diye konuştu.

Tasarıda öngörülen yasaklar ile hisse paylarının uygulamada geçerliliği olmadığını, sürekli bu maddelerin ihlal edildiğini ifade eden Ilıcak, ''Tasarı medya patronlarının çalışmalarını illegaliteden legaliteye döndürmeyi amaçlıyor'' dedi.

12 BİN GÜN EKRAN KARARTMA

ANAP İzmir Milletvekili Işın Çelebi grubu adına yaptığı konuşmada, Ilıcak'a yanıt olarak ''Talimatla iş yapmayacağım herkes tarafından bilinir'' dedi.

Yayın dünyasının şeffaflığa kavuşturulması amacıyla bu düzenlemenin hazırlandığını bildiren Çelebi, tasarının yasalaşmasıyla paravan şirketler ya da kişiler arkasından yayın yapılmasının sona ereceğini söyledi. Çelebi, sadece 16 ulusal televizyonun sahibinin bilindiğini belirterek, Anadolu Ajansı'nın bile beş çalışanını ortak göstererek yayın yapabildiğini öne sürdü.

Şeffaflığın kamu ihalelerinde yaşanan yanlışlıklara da engel olacağını kaydeden Çelebi, düzenlemenin dünyadaki uygulamalara paralelhükümler içerdiğini anlattı. Çelebi, tekeli önlemenin yolunun izleme oranlarını esas almaktan geçtiğini, rekabet ortamı güçlendirilerek halkın haber alma özgürlüğünün sağlanabileceğini bildirdi.

Tasarı ile RTÜK'ün yapılandırılması değiştirilerek profesyonellerin görev almasının sağlanacağını da kaydeden Işın Çelebi, kurulun bugüne kadar 12 bin gün ekran karartma yasağı uyguladığını da sözlerine ekledi.

ÇAĞDAŞ GEREKSİNİMLERİ YANIT VERECEK

DSP Grubu adına konuşan İstanbul Milletvekili Erol Al ise tasarıya yönelik iddiaların kişisel hesaplardan kaynaklandığını söyledi.

Yürürlükteki yasanın ''Yayın dünyası ile iktidar arasında kıran kırana bir savaşın yaşandığı bir dönemde, medyayı cezalandırmak için çıkartıldığını'' kaydeden Al, sonuçta bir kaos ortamı yaratıldığını ifade etti. Erol Al, radyo-televizyon piyasasının ''Arap saçına döndüğünü, kimin ne yaptığının belli olmadığını'' bildirdi.

DSP'li Al, muhalefet milletvekillerinin yayın dünyasına ilişkin olarak yakındığı sorunların, ihale ve borsada işlem yapma yasaklarının delinmesinin bu yasanın yürürlükte olduğu dönemde yaşandığına dikkat çekti.

İhale yasağı ile girişim özgürlüğünün kısıtlandığını bildiren Erol Al, ''Sermaye birikimi olan gruplara ihale yasağı konulursa özelleştirmeyi kiminle yapacaksınız?'' dedi. Al, radyo-televizyon yayıncılığının pahalı bir uğraş olduğunu, sermaye birikimi olmayanların bunu yapamayacağını da söyledi. Düzenleme ile belirli gruplara çıkar sağlamanın da önleneceğini bildiren DSP'li Erol Al, tasarının çağdaş gereksinimlere yanıt vereceğini kaydetti.

RTÜK yasa tasarısının, Genel Kurul'dan aynen geçmesi halinde uygulanmaya konacak yeni düzenlemelerin başlıcaları şunlar:


RTÜK ÜYELİĞİ DEĞİŞİYOR

Mevcut uygulamada RTÜK üyelerinin tümü TBMM tarafından seçilmekteydi. Yeni sistemde ise 9 üyeden 5'i, siyasi parti gruplarınca TBMM Genel Kurulu'nca seçilecek.

HİSSELER SINIRLANMIYOR

Mevcut yasa, televizyon ve radyo sahiplerinin hiçbir şekilde yüzde 20'nin üzerinde hisse sahibi olamayacağını kayda bağlamaktaydı. Yeni tasarı, mülkiyeti hissedarlar arasında parçalayan bu düzenlemeye son veriyor ve mülkiyet üzerindeki sınırlamayı olduğu gibi kaldırıyor.


PATRONLUKTA SINIR

Tasarının getirdiği en önemli yeniliklerden biri, tekelleşmeyi önlemek amacıyla izlenme oranı esas alınarak getirilen sınırlama. Buna göre, bir kişi ya da kuruluş, birden çok televizyon kanalına sahip olabilecek.

EKRAN KARARTMA YOK

Tasarı halen uygulanmakta olan ekran karartma cezasını da kaldırıyor. Bunun yerine özür dileme ve yasanın ihlal edildiği programın yayınının durdurulması cezası getiriliyor.

PARA CEZALARI AĞIR

Yasaya aykırılığın tekrarı durumunda ise ulusal düzeyde yayın yapan kuruluşlara 250 milyar lira, yerel ve bölgesel yayın yapan kuruluşlara 25 ila 125 milyar lira arasında idari para cezası uygulanacak.

TELEFONLA YARIŞMA YOK

Tasarı, televizyon ve radyolarda sıklıkla düzenlenen telefonla yarışmayı da yasaklıyor. Tasarıya göre bilgi iletişim telefonları yoluyla yarışma ve benzeri yöntemlere başvurulamayacak.

İHALE RTÜK’TEN ALINDI

Tasarı, televizyonların frekans ihalesini yapma yetkisini de RTÜK'den alarak Telekomünikasyon Üst Kurulu'na veriyor.

İNTERNETE DENETİM

Tasarı, internet haber portallarındaki yayınlara da televizyon ve gazeteler gibi denetim ve cezalar öngörüyor. Önergeye göre, hakaret içeren e-mail'ler bile cezalandırılacak. Tasarıya göre, ‘‘Bilişi teknolojileri ve internet ortamında sayfa açılması veya elektronik gazete, elektronik bülten suretiyle yayınlanan her türlü yazı, resim, işaret, sesli veya sessiz görüntü, ileti ve benzerleri hakkında da’’ bu kanundaki ceza hükümleri uygulanabilecek.