Roma'daki Türk Odası

Fransız ‘‘Oryantalist’’ ressam Horace Vernet'in tasarımı ‘‘Türk Odası’’ 168 yıl sonra sadece İtalyan La Repubblica ile Hürriyet gazetelerine açıldı. Uzun yıllar, burs kazanan sayısız akademisyen ve sanatçıya pansiyonluk görevi yapan ‘‘La Chambe Turque’’de ünlü kompozitör Hector Berlioz, yazar Edmond About ve ressam Balthus uzun süre kalarak eserler yarattı. Halen burslu Fransız sanatçıların kaldığı Türk Odası'nın pencereleri, Roma'nın ünlü tarihi eserlerine bakıyor.

ROMA'nın göbeğinde, penceresinden Kolezyum'u, Vatikan'ı, İspanya Merdivenlerini, Neron'un yaktığı sarayı, Pincio'yu gören, Fransız ressamlarına, şairlerine, yazarlarına bestecilerine ilham kaynağı olan bir ‘‘Türk Odası’’ düşünebiliyor musunuz?

Buram buram şark kokan, bu stilde döşenen, özenle yaratılan ‘‘La chambre Turque’’, ünlü Fransız ressam ailesi Vernet'lerin sonuncusu Horace Vernet'in eseri.

Roma'nın merkezinde, ünlü İspanya Merdivenleri'nin bulunduğu Trinita dei Monti tepesindeki Fransız Akademisi'nde bulunan küçük Türk Odası'nın kapısı, Horace Vernet tasarımından tam 168 yıl sonra sadece İtalyan ‘‘La Repubblica’’ ile ‘‘Hürriyet’’ gazetelerine açıldı.

ARTIK TURİSTLER DE GEZECEK

Odanın öyküsü ilginç... Ünlü Fransız ressam Antonie Vernet'nin torunu, Charles Vernet'nin oğlu Horace Vernet, 1929 yılında Roma'daki Fransız Akademisi'ne müdür tayin ediliyor. Vernet, sık sık Kuzey Afrika ve İstanbul'a gittiğinden şark ve Osmanlı etkisinde kalıyor. Daha sonra Cezayir Valiliği'nin ısmarladığı resimleri ve dekorları çizerek ‘‘Oryantalist’’ ressam hüvviyetine ulaşan Horace Vernet, Roma Fransız Akademisi olan ‘‘Villa Medici’’ye gelince, bursla Roma'ya getirtilen sanatçıların kaldığı pansiyon odalardan birini kendisine ikametgâh olarak seçiyor ve burayı bir yıllık bir çalışma ile ‘‘Şark Odası’’ haline getiriyor. Adını da ‘‘Türk Odası’’ koyuyor.

Tasarımdan bu yana sadece ‘‘Prix de Rome’’ burslarını kazanan pek çok ünlü Fransız sanatçısının aylarca, yıllarca kaldığı bu küçük oda, bundan böyle turistlerce de belirli günlerde rehberler aracılığı ile gezilebilecek...

‘‘Türk Odası’’ aslında Osmanlı'dan daha çok Marakeş, Cezayir türü Kuzey Afrika şark tarzını yansıtıyor... Fransa'ya özel ısmarlanan fayanslar, Vernet'nin kubbe biçimi verdiği tavandaki kuş resimleri de farklı...

BALTHUS YENİDEN YARATTI

Bu sevimli odada kalarak Fransız sanatına katkıda bulunanların sayısı ise hayli fazla... Türk Odası öncelikle kompozitör Hector Berlioz'a ilham olmuş. Mutsuz bir aşk macerasından kaçarak Roma'ya gelen Fransız besteci, aylarca kapandığı Türk odasında ‘‘Sardanapale'nin son gecesi’’ adlı kantatıyla ‘‘Roma Ödülü’’nü kazanırken hem o zamana dek sanattaki başarısızlığına hem de aşk acılarına son vermiş.

Fransız yazar Edmond Abont da bu odada 1861 yılında ‘‘Çağdaş Roma’’ adlı eserini kaleme almış. Burslu Fransız akademisyenlerin ancak ayrıcalıklı olanlarına açılan ‘‘Türk Odası’’ daha sonra yüzyılın başlarında çatıya yakın olduğu ve sürekli yağmurdan hasar gördüğü için kaderine terk edilmiş.

Ne var ki, 1966 yılında Fransız Akademisi'ne başkan olan ünlü ressam Balthus, burayı onartarak bizzat kendi stüdyosu haline getirmiş. Balthus burada, çok değerli olan ve halen Beaubourg Müzesi'nde bulunan ‘‘La chambre Turque’’ adlı eserini resimlemiş.

1966'dan bu yana yine burslu sanatçıların emrine verilen ‘‘Türk Odası’’ içinde bulunduğumuz ay ziyaretçilere açılacak. Ressam Horace Vernet'nin kendi elleriyle tamamladığı ‘‘Türk Odası’’nın, Roma'ya hakim manzarasıyla ziyaretçilerin büyük ilgisini çekeceği sanılıyor.

VİLLA MEDİCİ'NİN KALBİ

Geçtiğimiz yüzyılın başlarında Villa Medici, altın yıllarını yaşayan Akademi Fransa'nın önemli bir kürsüsü haline gelmişti. Villa Medici'de bu yıl açılan ‘‘La ville, le jardin, la memoire’’ (Şehir, bahçe, hafıza) adlı sergi sayesinde ise çok özel ve ilginç bir yer ilk kez halka açılıyor: Villa Medici'nin kalbi Türk Odası... Burası, zamanında Kuzey Afrika ve Ortadoğu'ya uzun yolculuklar yapan ressam Horace Vernet'in bir fantezisi. Duvarlar çiçek desenleriyle kaplı. Renkler İslam dünyasından; sarı, yeşil ve lacivert. Vernet İslamiyete göre günah olan insan figürlerini de hiç kullanmamış.

168 YIL ÖNCE YAPILDI

Oryantalist ressam Horace Vernet, ‘‘Villa Medici’’ye gelince, bursla Roma'ya getirtilen sanatçıların kaldığı pansiyon odalardan birini kendisine ikametgâh olarak seçmiş ve burayı bir yıllık bir çalışma ile ‘‘Şark odası’’ haline getirmiş. Adını da ‘‘Türk Odası’’ koymuş.