Ressam amca

Etrafını saran meraklı çocukların sorularını bir öğretmen sabrıyla tek tek açıklıyor: Neden resim yapıyorsunuz, burada kırmızı rengi neden kullandınız, bu şerit ne anlama geliyor, neden hep duvarların resmini yapıyorsunuz? Çocukların sorularının ardı arkası gelmiyor. O hepsini tek tek cevaplandırıyor. Buradaki kırmızı Meksika'nın sıcaklığını anlatmak için kullanıldı. Resim bir insanın kendini ifade etme biçimidir. Güzel bir şeyler yaratmak için yapılır ve bir sanattır. Sıkılmadan anlatıyor ressam Burhan Doğançay. Bir kereye mahsus bir durum değil bu. Her öğrenci gurubu geldiğinde tekrarlanıyor. Kimi Ressam Amca diyor kendisine, kimi de Burhan Amca.

Dolmabahçe Kültür Merkezi'nde geçtiğimiz ay başında açılan Burhan Doğançay Retrospektif Sergisi'ne öğretmenleriyle gelip sergiyi geziyor çocuklar. Serginin sahibi Burhan Doğançay da onların gönüllü rehberi.

Sergi afişini tek tek dağıtıyor çocuklara. Kimi gelip imzalatıyor aldığı afişini, kimileri de rulo şeklindeki afişle kılıç savaşına girişmiş.

Çocukların ayağına gelmesini de beklemiyor ünlü ressam. Vitra Sanat Tır'da açılan gezici sergi İstanbul, Ankara ve Adapazarı deprem bölgesinde çeşitli okullara gidiyor. Bu yolculuğun bazı duraklarında Doğançay yine öğrencilerle buluşuyor. Bir resim misyoneri gibi dolaşıyor. Belki çocukların birçoğu ilk defa bir sergi görüyor. Gözlerde hep aynı meraklı ifade. Sorular birbirine benziyor. Burhan Doğançay yüzlerce kez karşılaştığı soruları aynı sabır ve sevecenlikle yanıtlıyor.

Sanat yaşamını 40 yıldır Amerika'da sürdüren ünlü ressam Burhan Doğançay'ın baştan beri kurduğu bir düş bu. Böylesine büyük bir sergiyi kendi ülkesinde düzenlemeyi düşünmüş hep.

Dr. Nejat Eczacıbaşı Vakfı'nın sponsorluğunda Dolmabahçe Kültür Merkezi'nde açılan ana serginin dışında sanal müze ve okulları dolaşacak olan sanat tır’ıyla birlikte 8 mekanda sanatseverlerle buluşuyor resimleri.

Burhan Doğançay'ın bundan sonraki hayali Beyoğlu'nda bir atölye açmak. Büyük bir binayı alıp restore ederek gençlerin çalışabileceği bir resim atölyesine dönüştürmek istiyor. Her şeyi devletten beklememek gerektiğine inanıyor: ‘‘Amerika ile bağlarımı koparmayacağım. Ara ara Türkiye'ye geldiğimde çalışacağım bir yer olsun istiyorum. Ama burası hep açık kalacak. Resim meraklıları gelip orada rahat rahat çalışma imkanı bulacaklar. Çocuklar gelecekte ya şarkıcı ya da futbolcu olmak istiyorlar. Birçok insan da bunları eleştiriyor. Oların önüne başka ufuklar açmadıkça eleştirmeye nasıl hakkımız olabilir?’’

Resim yapmaya çocuk yaşlarda, babası-ressam Adil Doğançay ile başlayan Burhan Doğançay, hukuk eğitiminin ardından doktorasını tamamlamak üzere Paris'e gitti. Türkiye'ye döndükten sonra, Ticaret Bakanlığı'nda göreve başlayan Doğançay, 1962'de New York'a atanınca yaşamı tamamen değişti. Kendisini tayin etmek istediklerinde istifa ederek 1964'ten itibaren tamamen resimle uğraşmaya başladı. O dönemde çeşitli işleri nedeniyle kendisine ilgi gösteren Amerikan medyasının yargısına halen gülüyor. ‘‘Bir Türk, aklını kaçırmış olmalı, New York'ta sadece resimleriyle yaşamaya karar vermiş. Bunu düşünebilecek kadar deli biri.’’

SANAT TIR 1651 KİLOMETRE YOL YAPTI

Vitra Sanat Tır, 5 Nisan’dan beri İstanbul, Ankara ve Adapazarı deprem bölgesinde 1651 km katederek 17 okul, 8 üniversite ve bir lisede çocuklar ve gençlerle buluştu. Gezici sergiyi toplam 16 bin 600 öğrenci gezdi. Dolmabahçe'deki Retrospektif Sergisi'ni açılışından bu güne kadar okul olarak gelen öğrenciler hariç 15 bin kişi gezdi. Doğançay sergileri Dolmabahçe Kültür Merkezi ve Sanat Tır'da 27 Mayıs tarihine kadar, Galeri G'de ise 31 Mayıs’a kadar açık.

TOPLUMLARIN AYNASI DUVARLAR

Duvarlara aşık bir ressam Doğançay. Resimleri için en fazla etkilendiği kaynak da yine duvarlar. 30 yıldır bütün dünyanın duvarlarının fotoğraflarını çekiyor. Bugüne kadar gezdiği 112 ülkede çektiği fotoğrafların toplamı 25 bin dia. Doğançay'ın öteden beri ilgi duyduğu duvarları belgeleme isteği New York'ta kamçılanmış ve bu projeye başlamasına neden olmuş. Doğançay, 'toplumların aynası' olarak gördüğü duvarları, Vietnam'dan Nepal'e, Güney Afrika'dan Rusya ve Çin'e dünyanın pek çok ülkesini dolaşarak belgeledi ve bu temayı resimlerinde de kullandı. Eserleri ABD'den Rusya'ya, Fransa'dan Bengladeş'e ve Brezilya'ya kadar dünyanın pek çok ülkesindeki müze ve özel koleksiyonlarda yer alıyor.