Referendum bitti, sıra TBMM'de

Halk oylamasında Anayasa'nın 24 maddesinde değişiklik öngören kanun kabul edilmesinin ardından, önce bunlarla bağlantılı mevzuatın gözden geçirilmesi işlemi tamamlanacak. Daha sonra, anayasa değişikliği paralelinde, yirmiye yakın yasada değişiklik yapılması, bazı konulara ilişkin yeni yasaların çıkarılması sözkonusu olacak.

Anayasanın “Kanun önünde eşitlik” başlıklı 10. maddesinde öngörülen değişiklikle eşitlik ilkesine aykırı hükümler ilgili mevzuattan ayıklanacak ya da bu ilke paralelindeki hükümler eklenecek. Bu kapsamda, “Özel Hayatın Gizliliği” başlıklı 20. maddesindeki değişiklik doğrultusunda kişisel verilerin korunması ve buna ilişkin düzenlemeler de ilgili mevzuata işlenecek.

“Seyahat Hürriyeti” başlıklı 23. maddesinde düzenlenen “vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle ve hakim kararına bağlı olarak sınırlandırabileceği” hükmü kapsamında ilgili vergi mevzuatı ve Pasaport Kanunu'nda da bu yönde değişiklik gündeme gelecek.
Anayasanın “Ailenin Korunması” başlıklı 41. maddesindeki değişiklik ise çocukların her türlü istismara karşı korunması ilkesini getiriyor. Bu kapsamda, istismara karşı alınacak önlemlerle ilgili düzenlemeler ve bu doğrultudaki yasalarda düzenlemeler öngörülüyor.

ÇALIŞMA HAYATI

Anayasa'nın “Sendika Kurma Hakkı” başlıklı 51. maddesinin son fıkrası yürürlükten kaldırılarak bir kişinin birden fazla sendikaya üye olmasının yolu açılıyor. Bu değişiklik Sendikalar Kanunu'nda bir düzenleme yapılması sözkonusu.

Anayasa değişikliğiyle memurlar ve diğer kamu görevlilerine “Toplu Sözleşme” yapma hakkı tanınıyor. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde, taraflar Kamu Görevlileri Kuruluna başvurması, emeklilerin de toplu sözleşme hükümlerinden yararlanması öngörülüyor. Bu düzenlemeler kapsamında ilgili mevzuatta değişiklik gündeme gelecek.

Ayrıca, Anayasa'nın “Grev Hakkı ve Lokavt' başlıklı 54. maddesinde dayanışma amaçlı grev ve lokavta ilişkin yasakların kaldırılması da Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu'nda değişiklik gerektiriyor.

Anayasanın, memurların disiplin kovuşturması konusunda hükümler getiren 129. maddesinde değişiklik yapılarak, uyarma ve kınama cezaları da yargı denetimine açılıyor. Bu düzenlemeler ilgili mevzuata eklenecek.

Anayasa değişikliğiyle milletvekilliğinin düşürülmesi uygulaması kaldırılıyor. Bu doğrultuda Siyasi Partiler Kanunu'nda düzenleme gündeme gelecek.

ANAYASA MAHKEMESİ VE HSYK

Anayasada yapılan değişiklikle Anayasa Mahkemesi ile Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun üye yapısının yanı sıra işleyişinde de bazı yeni düzenlemeler getiriliyor. Bu doğrultuda her iki kurumun kuruluş ve görevlerine ilişkin yasalarda değişikliklerin yapılması sözkonusu olacak.

Anayasa Mahkemesi'ne kişisel başvuru ile Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı, kuvvet komutanları ile Jandarma Genel Komutanı'nın da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanmasına ilişkin değişiklik de bu kapsamda gündeme gelecek.

YÜKSEK ASKERİ ŞURA KARARLARI

Anayasanın, “Yargı Yolu” başlıklı 125. maddesinde değişiklik yapılıyor. Buna göre, Yüksek Askeri Şura'nın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç, her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açılıyor. Bu çerçevede Yüksek Askeri Şura'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'da bir değişiklik ile yargıya başvurunun şekil ve usullerine ilişkin bir düzenleme sözkonusu olacak.

Anayasanın “Askeri Yargı” başlıklı 145. maddesinde yapılan değişiklikle askeri yargının görev alanının yeniden belirleniyor. Bu kapsamda askeri yargıya ilişkin mevzuat, ilgili ceza ve usul yasaları ile ilgili askeri ceza ve usul yasalarında düzenleme gündeme gelecek.

Öte yandan, Anayasa'da yapılan bir başka değişiklikle, yargı yetkisinin idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olması, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamayacağı ilkesi getiriliyor. Bu konuda İdari Yargılama Usul Kanunu'nda yeni bir düzenleme gerekecek.

YENİ DÜZENLEMELER

“Ekonomik ve Sosyal Konsey”in Anayasa kapsamına alınmasıyla konseyin kuruluş ve işleyişine ilişkin yasal düzenleme gerekiyor.

Ayrıca “Kamu denetçiliği” (ombudsman) kurumu da anayasal çerçeveye giriyor. Bu kapsamda kamu başdenetçisinin TBMM'de seçimi, kurumsal yapı ve çalışma esasları da çıkarılacak bir yasayla düzenlenecek.

Anayasa'nın 94. maddesinde, seçim süresinin 5 yıldan 4 yıla indirilmesi nedeniyle TBMM Başkanlık Divanının 2. dönem görev süresi konusunda düzenleme yapılıyor. Bu kapsamda İçtüzük'te bir düzenleme sözkonusu olabilecek.