Ramallah, Nazi ölüm kampı gibi

Heyet üyelerinin listin lideri Yaser Arafat ile görüşmesinden sonra gazetecilere açıklama yapan Saramago, "Filistin'de işlenen suçlarla Auschwitz'de olanların aynı yere konulabileceğini, zaman ve yer konusundaki farklılıklar göz önüne alınsa bile aynı şeylerin yaşandığını" söyledi.

Bir gazetecinin, Nazi ölüm kamplarında olduğu gibi Ramallah'ta gazodaları olmadığını söylemesi üzerine Saramago, "Henüz gaz odaları yok. Ancak, bu hiçbir zaman gaz odaları olmayacağı anlamına gelmiyor. İnsanlar gaz odaları olmaksızın da öldürebilir" dedi.

Yahudi soykırımından kurtulan Hahambaşı Meir Lau, "Kitapları örnek oluşturan birinin, kollarına rakam kazılı insanlar hala aramızdadolaşırken, yalan söyleyebilmesi korkunç bir davranış" diyerek Saramago'ya tepki gösterdi.

 Nazi avcısı Simon Wiesenthal Merkezi'nin İsrail bürosu başkanı Efrahim Zuroff da, "Yahudilerin toptan yok edilmesi için, Nazi Almanya'sının uyguladığı planın bir parçası olarak bir milyondan fazlamasum sivilin sistematik biçimde ortadan kaldırıldığı Auschwitz'i Ramallah'taki durumla karşılaştırmak, tarihin anlaşılamadığını  gösteriyor" diye konuştu.
  
İsrail Başbakanı Ariel Şaron'un Filistinlilere yönelik siyasetini eleştirenler arasında bulunan İsrailli yazar Amos Oz, Yediot Ahronot gazetesinde yazdığı makalede, Saramago'nun yorumunun "korkunç ahlaki körlük" gösterdiğini savunarak, "İsrail işgali kötü. Ancak İsrail işgali ve Nazi suçları arasındaki fark Saramago ve Stalin arasındaki farka benzer. İsrail solunun bir üyesi, İsrail'in yanında Filistin halkının bağımsız devlet hakkı için mücadele eden biri olarak, Saramago'nun açıklamalarını Nazi kurbanlarının yüzüne, barış kampının yüzüne ve insanlığın yüzüne fırlatılmış bir tükürük olarak düşünüyorum" diye konuştu.

Şaron hükümetine yönelik eleştirileriyle tanınan yazar Aharon Appelfeld de, "Yabancı ziyaretçilerin İsrail'in yaptıklarında hakkı olmadığını söylemesi anlaşılabilir, ancak buraya gelen birinin Filistinliler için Auschwitz kurduğumuzu söylemesi, tam olarak Yahudi karşıtlığıdır" dedi.
 
Yediot Ahranot'a göre, Saramago'nun kitaplarını İbranice'ye çeviren Profesör Menahem Peri, "Onun soykırımın ne olduğu anlamaması beni şaşırttı. Biz 6 milyon Arapı fırınlara gönderseydik böyle bir karşılaştırmaya hakkı olurdu" diyerek tepkisini dile getirdi.

1998 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan, kitapları İbranice'ye çevrilen ve İsrail'de en fazla satılanlar arasında bulunan Saramago, bugün diğer yazarlarla birlikte Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus mülteci kampını ziyaret etti ve yol açtığı tartışmalara ilişkin yorum yapmaktan kaçındı. 

Filistinli ünlü ozan Mahmud Derviş'in çağrılısı olarak Batı Şeria'da bulunan yazarlar Saramango ve Soyinka, Uluslararası Yazarlar Parlamentosu yöneticileri Amerikalı Russell Banks ve Christian Salmon,18 aydır çatışmanın içinde bulunan Filistin halkını ilk kez ziyaret eden 8 kişilik aydınlar heyetinde yer alıyor.