Prostat kanserine karşı büyük umut! 'Oyunun kuralları değişecek!'

Ölüm oranları ve görülme sıklığı en yüksek ilk 5 kanser türü akciğer kanseri, meme kanseri, kolorektal (kalın bağırsak) kanser, prostat kanseri ve tiroid kanseri olarak biliniyor. Prostat kanseri ise aynı zamanda dünyada erkekler arasında birinci sıklıkta görülen kanser türü olarak karşımıza çıkıyor.

Yapılan çalışmalar, prostat kanseri teşhisinin pandemi sırasında neredeyse dörtte bir oranında düştüğünü söylüyor. Binlerce vakanın da tedaviye başlamada ciddi gecikmeler yaşadığı belirtiliyor.

Bu kanseri türünün tedavisinde cerrahi işlem, radyoterapi ya da kemoterapi uygulanıyor. Ancak bu mevcut yöntemler ciddi yan etkilere sebep olabiliyor.

Şimdi ise binlerce erkeğe umut olabilecek bir tedavi yöntemi söz konusu. National Health Service’de (Ulusal Sağlık Sistemi) ilk kez prostat kanserini tedavi etmek için öncü bir tedavi yöntemi kullanıldı.

Bu tedavi yönteminde, ulaşılması en zor tümörleri yok etmek için elektrik akımları kullanılıyor. Araştırmada yer alan uzmanlar bu yeni tedavi türünün deyim yerindeyse prostat kanserinde “oyunu değiştireceğini” söylüyor.

BASİT, HIZLI VE DAHA AZ YAN ETKİ

Bu yeni tedavi ‘NanoKnife’ olarak adlandırılıyor. Elektrik akımlarıyla yapılan bir işlem olan NanoKnife, University College London Hospital (UCHL) uzmanları tarafından “inanılmaz derecede basit, hızlı ve olası bir dizi yan etkiyi azaltacak” sözleriyle tanımlandı.

Bu yeni teknik, hücrelerin zarını keserek tümöre hızlı elektrik darbeleri uyguluyor. Bu, tedavinin ultra hassasiyetle hedeflenebileceği, çevredeki organlar ve sağlıklı dokular için daha az risk oluşturabileceği anlamına geliyor. Öte yandan bu tekniğin sadece prostat kanserinde değil, tedavisi zor olan tümörlerde de kullanılabileceği belirtiliyor.

Uzmanlar, yeni tedavinin standart tedavilerden çok daha az invaziv olduğunu, yani daha hızlı ve daha az yan etki ile gerçekleştirilebileceğinin altını çiziyor. Prostat kanseri için uygulanan bilinen tedaviler ise idrara çıkma, idrar kaçırma ve cinsel işlev bozukluğu gibi sorunlara neden olabiliyor.

OYUNU DEĞİŞTECEK BİR TEDAVİ YÖNTEMİ

UCLH'deki cerrahlar, yeni teknikle prostat kanseri için ilk altı ameliyatı gerçekleştirdi. Ameliyatlara katılan Prof. Mark Emberton yeni tedavi yöntemiyle ilgili şunları söyledi: “Bu yöntem kanserli hücreleri yok etmenin yeni bir yolu. En güzel yanı ise oldukça basit olması. Cerrahları bu yöntem hakkında kolayca eğitebiliriz. Bu, onu oyunun kurallarını değiştiren önemli bir konuma getiriyor.”

İngiltere’de önde gelen prostat cerrahlarından biri olan Emberton, bu tedavi yönteminin hastalık için standart bir tedavi olma potansiyeli verdiğini de sözlerine ekledi.  

İlk ameliyatları yöneten danışman ürolog Alistair Grey, "Bu tedavi hakkında çok heyecan verici olan şey, sağlıklı dokuya zarar vermeden kanserli hücreleri hedef alması, onlara saldırma ve prostatın önemli işlevlerini sürdürmedeki kesinliği” dedi.

İngiltere Prostat Kanseri Vakfı yöneticisi Natalia Norori ise şu bilgileri verdi: “İlk araştırmalar, NanoKnife gibi tedavilerin prostat kanserini etkili bir şekilde tedavi edebileceğini ve aynı zamanda erkekler için yan etkileri azaltabileceğini gösteriyor. Bu teknoloji, ufukta görünen birçok fokal (odaklanmış) terapi türünden biridir. Tümörü daha hassas bir şekilde hedeflemek ve prostatın geri kalanına verilen hasarı sınırlamak için tasarlanmıştır.”

Norori, “Bu yöntem, lokalize prostat kanseri teşhisi konan erkeklerin yaşam kalitesinde büyük bir fark yaratabilir ve şimdi geleneksel tedaviler kadar etkili olup olmadığını görmek için çok daha büyük denemelerde test edilmesi gerekiyor” ifadelerine de yer verdi.

Araştırma görevlileri ve yeni teknik ile ilk ameliyatları gerçekleştiren cerrahlar, bu yöntemin prostat kanseri için önemli bir umut olduğu konusunda hemfikir.

Prostat kanserini tedavi etmek için elektrik akımlarının kullanıldığı tekniği, daha önce University College London Hospital’da çalışmış olan Üroloji Uzmanı Dr. Selçuk Sarıkaya ile konuştuk. Sarıkaya, prostat kanseri ve bu kanserin tedavisinde ‘oyunu değiştireceği’ düşünülen NanoKnife tekniği hakkında merak edilen sorulara yanıt verdi.

‘ERKEKLERDE KANSERE BAĞLI ÖLÜM NEDENLERİ ARASINDA PROSTAT 2. SIRADA’

1- Prostat kanseri dünyada erkekler arasında birinci sıklıkta görülen kanser türü olarak karşımıza çıkıyor. Öncelikle bu kanser türünden kısaca bahseder misiniz?

Prostat, erkek genitoüriner sisteminin bir parçası olan yaklaşık golf topu büyüklüğünde ve büyüklüğü kişiden kişiye değişen bir salgı bezidir. Salgıladığı sıvı erkekte semen sıvısının bir bölümünü oluşturuyor.

Prostat kanseri, prostat dokusu içerisindeki kötü huylu kanser hücrelerinin oluşturduğu yapı anlamına geliyor. Prostat kanseri erkeklerde en sık görülen kanser türü olmakla birlikte, kansere bağlı ölümler göz önünde bulundurulduğunda erkekler açısından kansere bağlı ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer alıyor. Genç yaş grubunda nadir olarak izlense de son yıllarda genç erkeklerde de saptanabiliyor ve ağır seyir gösterebiliyor.

Prostat kanseri, tanısı konulduğunda çeşitli evrelerde olabiliyor. Bu evreler arasında lokalize prostat kanseri (prostat dokusuna sınırlı), lokal-ileri prostat kanseri (çevre dokulara uzanım gösteren) ve metastatik prostat kanseri (uzak organlara yayılım göstermiş) yer alıyor.

Yapılan çeşitli çalışmalarda erkeklerde yaşam boyu prostat kanserine yakalanma oranı % 16.7 iken prostat kanserine bağlı ölüm riski ise yaklaşık % 2.7 olarak tespit edilmiştir.

İDRAR YAPMADA GÜÇLÜK, KEMİK AĞRILARI, EREKSİYON PROBLEMLERİ…

2- Prostat kanserinin belirtileri…

Prostat kanserinin belirtileri arasında idrar yapmakta güçlük, idrar akımının zayıflaması, idrarda kan görülmesi, semen sıvısında kan görülmesi, kemik ağrıları (ileri evrede), hızlı kilo kaybı ve ereksiyon problemleri yer alıyor.

Prostat kanseri tanısında kullanılan yöntemleri ise temel olarak kan tetkiklerinden, Prostat Spesifik Antijen ve parmakla makattan yapılan muayene neticesinde anormal bulguların gözlenmesi ve sonrasında planlanan ultrasonografi veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) eşliğinde prostat biyopsisi olarak sıralayabiliriz.

Son yıllarda görüntüleme yöntemlerinden MRI kullanımı giderek artış gösterdi. Tetkik prostat dokusunun net olarak değerlendirilmesine ve tümör varlığında komşu organlara yayılımı konusunda bilgi sahibi olunmasına olanak sağlıyor.

İleri evredeki hastalarda Bilgisayarlı Tomografi, Pozitron Emisyon Tomografi (PSMA-PET) ve Kemik Sintigrafisi de kullanılabiliyor.

3- University College London Hospital uzmanları tarafından yepyeni bir yöntem kullanıldı. Bu yeni teknik tam olarak nedir ve nasıl çalışıyor?

Öncesinde benim de Androloji Anabilim Dalında çalışma fırsatı bulduğum University College London Hospital birçok tıbbi alanda yeni tedavilerin başarı ile uygulandığı köklü üniversite hastanelerinden birisi. Bu bahsedilen yeni tedavi yöntemi, Irreversible electroporation (geri dönüşümsüz elektroporasyon) yani NanoKnife (Nano bıçak) teknolojisidir.

Bu yöntem ile manyetik rezonans görüntüleme eşliğinde tespit edilen tümöral dokuya hızlı elektriksel atış, elektrotlar yardımı ile yapılıyor ve kanserli hücreler hedef alınıyor. Kanserli hücrelerin çeperinin tahribi ile bu hücrelerin ölümü sağlanıyor.

TEMEL AVANTAJ YAN ETKİLERİN DAHA AZ GÖRÜLMESİ

4- Uzmanlar bu yöntemi ‘oyunu değiştirecek’ sözleri ile tanımlıyor. Bu teknik sizce de prostat kanserinde oyunu değiştirecek mi?

Prostat kanseri tedavisinde, tedavi etkinliği kadar tedavi sonrasında ortaya çıkabilecek istenmeyen sorunların da en düşük oranda görülmesi hedefleniyor.

NanoKnife teknolojisi ile yapılan tedavide, hızlı iyileşme ve düşük oranda yan etkinin olduğu gözlendi. Prostat kanserine yönelik yapılan tedaviler sonrasında gözlemlenebilen idrar yapmakta güçlük, idrar kaçırma ve cinsel sorunların bu yeni tedavi yöntemi ile daha az oranlarda ortaya çıkması tedavinin temel avantajı olarak ön plana çıkıyor.

Bu yeni yöntem ile kanser hücrelerinin hedef alınmasının yanı sıra, sağlıklı dokunun zarar görmemesi sağlanabiliyor. Yani bir başka deyişle fokal bir tedavi yöntemidir. Bu etkinlik prostat dokusunun fonksiyonlarının korunmasını da sağlıyor.

Bu anlamda uzun dönemde tedavi sonuçları ve yaygın kullanımın sağlanması ile tedavi ve tedavi sonrasının gözlemi, bu yeni yöntemi oyun değiştirme potansiyel olan bir yöntem olarak ortaya çıkarabilecektir.