Prof. Kantarcı’dan kayan toprağa öneri: Kireç döküp ağaç dikelim

İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi emekli öğretim üyesi, orman mühendisi ve doğa bilimci Prof. Doğan Kantarcı, Erzincan İliç’teki maden faciasında 9 işçiyi yutan milyonlarca metreküplük toprağın 400 bin kamyonla taşınması planına ekolojik bir çalışmayla itiraz etti. Kantarcı, “Çöpler Altın Madeni liç yığını göçüğü ve materyalden kirli su sızdırma sorunu üzerine ekolojik bir değerlendirme” başlıklı çalışmasında şu uyarıları yaptı, çarpıcı öneriler getirdi: “Çok kurak bir bozkır niteliğindeki bölge, en yağışlı dönem olan kış ve bahar aylarında, yağmur ve kar suları dahil en yüksek günlük 27 ila 65 milimetre yağış alıyor. Yığın liçinden göçen materyal, yaklaşık 50 metre kalınlığında bir kütle olarak kuru dere yatağını doldurmuş.

TAŞINMASI MÜMKÜN DEĞİL

Divriği’de ölçülen aylık yağışlar ile yüksek yağış miktarları göçen materyalin üst kesiminde 1 metre kalınlığındaki bölümü bile dolduramaz. Diğer bir ifadeyle göçen materyalin üstüne düşen yağışın miktarı çok az olup; Sabırlı Deresi’ne, yeraltı suyuna veya baraja ulaşması mümkün değildir. Bu kadar kalın kütlenin taşınmasına gerek yoktur, mümkün de değildir. Bu materyalin üstü ağaçlandırılabilir. Sodyum siyanür kalıntısı, sönmüş kireçle birlikte olup pH 11-12 arasındadır. Materyalin üstüne tarım ilaçlama uçağı ile kireç tozu serpmek, asit maden suyunun oluşumunu, buharlaşıp yok olmadıysa eğer NaHCN bileşiğinin dönüşümünü ve materyalde ağır metallerin çözünmesini engelleyecektir.” 

MERA DA YAPILABİLİR

Hürriyet’in sorularını da yanıtlayan Kantarcı, bölgedeki 35 milyon tonluk toprağı taşımanın mümkün olmadığını belirterek şöyle konuştu: “Böyle bir yığının içinden ne yazık ki 9 işçimizin cesedine ulaşılması mümkün değil. Bölge aşırı kurak bozkır niteliğinde olduğundan yağmur ya da kar suyuyla 50 metrelik kütlenin kuru Sabırlı Deresi içinden taşınması da mümkün değil. Dolayısıyla baraja, Fırat’a karışma riski de bulunmuyor. Bölge çok rüzgârlı, önce sönmüş kireç dökülüp üzerine madenden çıkarılan pasa 30-40 cm üzerine serilir. Bozkırın ağacı karaçam ile de ağaçlandırılır. Yüzde 10’u tutsa bile kalan yerler mera haline getirilip hayvan otlatılır, tutan ağaçlarla da rüzgârdan korunma sağlanır.”

ARAMALAR DURDU

Anagold’a ait Çöper Altın Madeni’ndeki liç alanında yaşanan faciada toprak altında kalan 9 işçi için başlatılan arama kurtarma çalışmaları, bölgede yeni heyelan riskleri tespit edilmesi üzerine durduruldu.