Preveze Zaferi 470 yaşında

Tören, İstanbul Valiliği, Garnizon Komutanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Beşiktaş Belediyesi adına anıta çelenk konmasıyla başladı.

Saygı duruşunda bulunulmasının ardından tören mangası, havaya 3 el saygı atışı yaptı. Tören nedeniyle Beşiktaş açıklarında Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na ait bir firkateyn de bekletildi.

Törende anıt özel defterini imzalayan Kuzey Deniz Saha Komutanı Koramiral Feyyaz Öğütçü, deftere şunları yazdı:

“Preveze Deniz Zaferi, deniz kuvvetleri ne kadar güçlü olursa olsun zaferin bilinçle kullanılan bir güç ile kazanılabileceğini bizlere kanıtlamış ve aynı zamanda denizcilerimizin kahramanlığını ve üstün görev anlayışını da yansıtarak, tarihteki seçkin yerini almıştır. 470 yıl önce olduğu gibi coğrafyanın en güçlü deniz kuvveti olan Türk Deniz Kuvvetleri, denizlerimizdeki çıkarlarımızın korunması görevini başarıyla sürdürmektedir. Şan ve şerefle Türk deniz harp tarihinin altın sayfasını oluşturan bu eşsiz zaferi bizlere armağan eden kahraman denizcilerimizi minnet ve saygıyla anıyoruz.”

Tören, Barbaros Hayrettin Paşa'nın türbesinin ziyaret edilerek çiçek bırakılması ve özel defterin imzalanmasının ardından sonra erdi.

AKDENİZ'İ TÜRK GÖLÜ YAPTI

Preveze Deniz Savaşı'nda, 27 Eylül 1538'de Barbaros Hayrettin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması, Andrea Doria komutasındaki Haçlı donanmasını Adriyatik Denizi'ndeki Preveze Kalesi önünde yendi.

Venedik, Malta, İspanyol ve Portekiz gemilerinden oluşan 262 gemilik Haçlı donanması ile Osmanlı donanması arasında cereyan eden deniz muharebesi, Barbaros Hayrettin Paşa'nın uygulamaya koyduğu farklı taktik ile usta manevralar sayesinde kazanıldı.

Bu zafer Akdeniz'i bir Türk Gölü haline getirmiş, Avrupa komutanlarının ipek ve baharat yollarını kullanmalarını engelleyerek okyanuslara açılmalarını sağlamış, dönemin ekonomik dengelerini ve haritasını değiştirmiş ve Osmanlı padişahlarının Hakan-ül Bahreyn olarak anılmasını sağlamıştır.

Preveze Zaferi'nden alınan güçle aynı yıl Osmanlı donanması Yemen'i fethederek Hindistan'a girmiş ve Kanuni Sultan Süleyman Bahr-ı Frenk, Mağrip ve Hint denizlerinde gemiler yürüten bir sultan olmuştur.

BİRÇOK AMİRALE ESİN KAYNAĞI OLDU

Genelkurmay Başkanlığı, “dünya denizciliğinde bir örnek” olarak nitelenen Preveze Deniz Savaşı'nın tarihte birçok amirale ders olduğunu, deniz harp okullarında “eşsiz taktik” olarak öğretildiğini belirtti.

Genelkurmay Başkanlığının internet sitesinde Preveze Deniz Zaferi'nin 470. yıl dönümü dolayısıyla yayımlanan açıklamada, 16. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı donanmasının Adalar Denizi'ndeki son fetihlerinden Avrupa devletlerinin telaşlandığı, bir araya gelen Papalık, İspanya, Venedik gibi devletlerin bir Haçlı donanması hazırladığı kaydedildi.

Haçlı donanmasının Korfu Adası'nda yığınak yapmaya başladığı anımsatılan açıklamada, İspanyollar'ın kendileri için birinci derecede önemli olan Cezayir'in Osmanlılardan alınmasını, Venedikliler'in ise kaybettikleri Ege adalarının kurtarılmasını ilk hedef olarak öne sürdükleri anlatıldı.

Bu ittifakın komutasını 22 Eylül 1538'de 49 kadırga ve 50 barça (kalyon türünden küçük savaş gemisi) ile Korfu'ya gelen Andrea Doria'nın yürüttüğü belirtilen açıklamada, şöyle denildi:

“Osmanlı donanması ise Barbaros Hayrettin Paşa komutasında kürekli çektiri sınıfından olmak üzere 122 parçadan ibarettir. Barbaros Hayrettin Paşa, donanması ile İstanköy taraflarında bulunduğu sıralarda durumu öğrenmiş ve harekete geçerek Haçlı donanması hakkında bilgi almak üzere Turgut Reis'i öncü olarak göndermiştir.

Barbaros, süratle ilerleyerek yolda Kefalonya Adası'nı vurduktan sonra Preveze Körfezi'ne girmiştir. 25 Eylül 1538'de Andrea Doria komutasındaki 302 parçadan oluşan Haçlı donanması Korfu'dan güneye doğru hareket etmiş ve Preveze önlerine gelerek demirlemiştir. Haçlı donanması, Akceom burnuna asker çıkarmak istemişse de daha önceden buraya çıkan Osmanlı askerlerinin ateşi ile karşılaştığından geri dönmüştür.

Osmanlı donanmasını Arta Körfezi'nden çıkararak açık deniz savaşına zorlamak isteyen Andrea Doria, denize açılmıştır. Barbaros Hayrettin Paşa, gece yarısı düşmanı takibe çıkmış, Haçlı donanmasının Ayamavra Adası istikametinde seyrettiğini anlayınca rotasını bu yöne çevirmiştir. Böylece iki donanma Ayamavra Adası'nın batısında 3-4 mil kadar açıkta karşı karşıya gelmiştir.

Osmanlı donanması, ortada Barbaros Hayrettin Paşa, sağda Salih Reis, solda Seydi Ali Reis olmak üzere hilal şeklinde savaş tertibi almış olup, arkada Turgut Reis komutasındaki gönüllü kuvvetleri ihtiyat görevini üstlenmiştir. Düşman ise üç saf halinde sıralanmıştır. Ön safta büyük kalyonlar, ikinci safta Andrea Doria'nın başında bulunduğu kadırgalar, arka safta ise çektiriler yer almaktadır.

27 Eylül 1538 tarihinde yapılan Preveze Savaşı, Barbaros Hayrettin Paşa'nın çok akılcı taktikleri ve askerlerin kahramanca savaşmaları sayesinde sayıca çok üstün olan düşmana karşı kazanılmıştır. Hiç ummadıkları bir anda cepheden Haçlı hatlarına saldırarak bir yarma harekatına girişen Barbaros Hayrettin Paşa'nın taarruzu, müttefik saflarını allak bullak etmiştir. Arkadan çevrilerek imha edilme tehlikesiyle karşı karşıya kalan Andrea Doria geri çekilme emri vermiştir.

Preveze Zaferi, Akdeniz'deki Türk hakimiyetini tam anlamıyla pekiştirmiş, Türklerin karada üstünlüğü yanında denizlerdeki üstünlüğünü de Avrupa'ya kabul ettirmiştir. Bu savaş sonunda Akdeniz bir Türk gölü haline gelmiştir. Bu savaş; dünya denizciliğine bir örnek, tarihte birçok amirale ders olmuş, deniz harp okullarında eşsiz taktik olarak öğretilmiştir.”