'POKEMON SENÄ° SEÇTÄ°M!' (CEP CANAVARLARI DÜNYA ÇOCUKLARINI ESÄ°R ALDI) 6-15 yaÅŸ grubundan çocuÄŸu veya yakını olmayanlar için 'pokemon' sözcüÄŸü pek bir ÅŸey

'POKEMON SENÄ° SEÇTÄ°M!' (CEP CANAVARLARI DÃœNYA ÇOCUKLARINI ESÄ°R ALDI) 6-15 yaÅŸ grubundan çocuÄŸu veya yakını olmayanlar için 'pokemon' sözcüğü pek bir ÅŸey ifade etmeyebilir ama tıp literatüründe 'pokemon çılgınlığı' çoktan yerini aldı bile...Japonların başımıza bela ettiÄŸi bu kahramanlar çocukların neredeyse tüm zamanını dolduruyor, bağımlılık yaratıyor ve çocuklarda önü alınamaz bir para harcama isteÄŸi oluÅŸturuyor. Önceleri bu konuyu eÄŸlenceli ve çocuklar için yararlı bulan uzmanlar ÅŸimdilerde oturmuÅŸ çocukları nasıl kurtarabileceklerini düşünüyorlar kara kara.Biz de bu hafta ülkemizde artık son derece yaygınlaÅŸan bu oyuncakların öyküsünü ve çocuk saÄŸlığı üzerindeki etkilerini sosyal boyutlarıyla incelemek istiyoruz. Pokemon ismi cep canavarı anlamına gelen 'pocket monster' sözcüklerinin kısaltmalarından oluÅŸuyor. Pokemon'un öyküsü Profesör Oak'un laboratuarında bir fosil DNA'sı üzerinde çalışırken yaratık ortaya çıkarmasıyla baÅŸlıyor. Mewtwo adındaki bu yaratık insanlardan intikam almaya karar verince profesör diÄŸer çizgi film kahramanlarımızdan yardım istiyor. Birkaç aydır gösterimde olan filminde de anlatılan bu basit öyküden bir ÅŸeyler çıkarmak kolay deÄŸil. Ne de olsa konu bir Frankenstein temelinde geliÅŸse de sonradan karmakarışık bir hal alıyor. Ben filmi dikkatle seyretmeme raÄŸmen 'pokemon nedir?', 'bir pokemon ne zaman insanlar için tehlike olur?' gibi sorulara yanıt bulamadım. Ama çocukların yaklaşımı tamamen deÄŸiÅŸik oldu. Pokemon filmi çıkar çıkmaz tüm dünyada giÅŸe rekorları kırdı. Los Angeles'da Pokemon filmine bedava bilet dağıtan bir radyo programına dakikada 70 bin telefon geldi. Film Türkiye'de de Türkçe dublajlı olarak aylardır gösterimde. Pokemon hakkında internette 11 bin site var. En iyileri www.pokemon.com ve www.pokemonmovie.comGeçtiÄŸimiz yıl tüm dünyada 5 milyon dolarlık, sadece Amerika'da ise 2.3 milyon dolarlık Pokemon oyuncakları satıldı.Pokemon ürünleri, game-boy oyunları, çeÅŸitli oyuncaklar, kartlar, tekstil ürünleri ve ÅŸekerlemelerden oluÅŸuyor. Dünyanın farklı yerlerinde bu ürünlerin sayısı 1000'in üzerinde. Åžimdilik toplam 153 adet olan Pokemon karakterleri ateÅŸ, su, elektrik, kaya gibi 15 deÄŸiÅŸik özelliÄŸe sahip ve birbirlerine üstünlük saÄŸlayabiliyorlar. Pokemon'un en az satranç kadar strateji gerektiren kart oyunlarındaki hedef Pokemonları yakaladıktan sonra bakıp büyütüp eÄŸitimli hale getirerek, hepsini kullanıp savaÅŸmak.En sevilen karakterleri Pikachu, Charmeleon ve Psyduck Çocuklar Pokemonları o kadar seviyorlar ki Japonya'da Nippon Havayolları firmasının Tokyo-San Fransisco seferini yapan 6 adet Boeing 747 uçağının Pokemon karakterlerinin resimleriyle boyanmasının örnekleri giderek artıyor.Peki çocuklar bu canavarları neden seviyor?Penn State Ãœniversitesinden Profesör Cross, Pokemonların çocukların birbiriyle bir çeÅŸit iletiÅŸim kurma yolu olduÄŸunu belirtiyor. PaylaÅŸmayı ve rekabeti öğreniyorlar. Ticaret ve pazarlık kavramlarıyla tanışıyorlar. M.I.T.'den Jenkins ise çocukların ebeveynlerinden öğrendiÄŸi gibi baÅŸka bir canlının sorumluluÄŸunu almalarının onları cezbettiÄŸini iddia ediyor.Psikanalist Prof Silverman ise Pokemonlar ile çocukları, zayıfların güçlülerle olan savaşımıyla özdeÅŸleÅŸtiriyor. Bu durum güçlü ebeveynlere karşı zayıf çocukların zaferini simgeliyor. Vallahi gerek filmden gerekse T.V. deki çizgi filmlerden gördüğüm kadarıyla bütün Pokemonlar savaşıyor. Pokemon eÄŸiticileri 'Pikachu seni seçtim' diye kendi kahramanını çağırıyor ve Pokemoncuklar ortada birbirlerini parçalıyor. Herkes birbirini öldürüp, sonunda savaÅŸmak kötü ÅŸey, biz yaptık ama siz yapmayın gibi bir finale eriÅŸiliyor genellikle. Artık dünyada sonsuz kar getiren bir endüstri olan Pokemon geçmiÅŸte de önemli badireler atlattı. 16 Aralık 1997 akÅŸamında Japonya'da 700 çocuk titreme ve nöbet geçirerek hastaneye kaldırıldı. %91'inin o anda TV deki Pokemon çizgi filmini seyrettiÄŸi saptandı. Hastaların yarısı hemen çizgi film esnasında diÄŸer yarısı ise izleyen saatler içinde belirti vermeye baÅŸlamışlardı. Yapılan araÅŸtırmada Pokemon filminde kullanılan 12 Hz. lik kırmızı-mavi renk deÄŸiÅŸimleri ve dalgalanmalar beyindeki odakları harekete geçirmiÅŸ ve bu da titreme nöbetlerinin oluÅŸmasına yol açmıştı. Son tahlilde Pokemon filmi seyrederken nöbet geçiren çocukların yarısında olayın epileptik (sara hastalığı benzeri) olduÄŸu ve 6-18 arası yaÅŸ grubundaki bu çocukların derinden etkilendiÄŸi belirlendi. Önemli sarsıntı geçiren ÅŸirket daha iÅŸin başında olduÄŸu için kısa zamanda toparlandı. Filmlerde geometrik ÅŸekillere veya renklere dayalı dalgalanmaların iyiden iyiye test edeceÄŸine yemin etti ve herkes bu olayları unuttu. Ãœlkemize gelirsek..Åžu anda Türkiye'de 3 farklı Pokemon kartı destesi satılıyor. En çok ilgiyi 2.5 milyona satılan 11'lik paketler görüyor. Ãœlkemizde karaborsaya düşen Pokemon kartlarının tanesi Tahtakale'de 50 dolara fırlayabiliyor. Oyuncakları ülkemizde pazarlayan firma yıl sonuna kadar 5 milyon dolarlık ürün satmayı hedefliyor. Oyuncak dışındaki lisanslı ürünlerle birlikte en geç bir yıl sonunda Pokemonun ülkemizde 30 milyon dolarlık bir pazar oluÅŸturması bekleniyor. Satılan ürünlerin fiyatları 3 milyondan 25 milyona kadar deÄŸiÅŸiyor. Tavsiyem, siz siz olun ÅŸu Pokemon konusunda kabaca da olsa bir bilgi birikimi edinin. Yoksa yakın bir gelecekte hiçbir çocukla iletiÅŸim kuramazsınız. Su Pokemonu, Kaya Pokemonunu döver mi, Pikachu'nun geliÅŸmiÅŸi kim bilmek lazım benden söylemesi. Sonra çocuklarla aranızda oluÅŸan uçurumu kuÅŸak çatışmasına filan baÄŸlamaya kalkmayın. Ben ÅŸimdiden oturmuÅŸ AÄŸustosta gösterime girecek 'Pokemon 2' filminde iki saati nasıl geçireceÄŸimi düşünmeye baÅŸlamış bulunmaktayım. Unutmayın Amerika'da yayınlanan son raporda bu çocuklar yarının büyükleri olduÄŸunda oluÅŸacak yeni terminoloji tartışılıyor.2015 yılında yazarlar karakterleri tariflerken 'Pikachu benzeri' veya 'Squirtlevari ' gibi terimler kullanacaklarmış. Önleminizi alın, bu iyiliÄŸimi de unutmayın..SaÄŸlıklı Haftalar…Dr. Serdar GÃœNAYDIN - 19 Temmuz 2000, ÇarÅŸamba Â