’Piyasa oyunu’nu çözdüler Ekonomi Nobeli’ni aldılar

SON 20 YILDA NOBEL EKONOMİ ÖDÜLÜNÜ ALAN BİLİM ADAMLARI

2007 Nobel Ekonomi Ödülünü, Rusya doğumlu Leonid Hurwicz, Eric Maskin ve Roger Myerson aldı. Amerikan vatandaşı üçlü, ekonomistlerin piyasaların iyi işlediği durumları iyi işlemediği durumlardan ayırt etmelerini sağlayan mekanizma tasarım kuramının (mechanism design theory) temellerini attığı ve geliştirdiği için ödülün sahibi oldu. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, mekanizma tasarım kuramının artık ekonominin pek çok alanında ve siyasal bilimlerde merkezi bir rol oynadığını açıkladı. Hurwicz, Maskin ve Myerson’ın geliştirdikleri mekanizma tasarım kuramı, pratik kullanımını sosyal güvenlik ve kárlılık gibi hedeflere ulaşmak için optimal mekanizmaların oluşturulmasında buluyor. 2005 yılında da Robert J. Aumann ve Thomas C. Schelling oyun-teorisi ile Nobel Ekonomi Ödülünü almıştı. Oyun teorisi böylece iki kez ödül almış oldu.

GÖRÜNMEZ EL METAFORU: Adam Smiths’in klasik görünmez el metaforu, ideal şartlardaki piyasanın, kaynakların kıt olduğu zamanlar için nasıl ödenek ayrıldığını ortaya koyuyor. Fakat genellikle koşulların ideal olmadığı biliniyor; örneğin rekabet tam olarak serbest değil, tüketiciler tam olarak bilgilendirilmiş değil, özel arzulanan üretim ve tüketim çoğunlukla sosyal maliyetlere neden oluyor. "Toplumsal refah ve özel kár için belli hedeflere ulaşmak için optimal mekanizma nedir?" "Eğer devlet düzenlemeleri bunu yapacaksa, en iyi tasarım nedir?" gibi sorularla kurumlar ve ödenek mekanizmasının ne kadar iyi işleyeceği sorgulanıyor.

ANLAŞILMASINI ARTIRDI: Leonid Hurwicz tarafından ortaya çıkarılan ve Eric Maskin ile Roger Myerson tarafından geliştirilen, mekanizma tasarım teorisi, bireysel dürtüler ve özel bilgilerin hesaplanması gibi durumlardaki optimal ödenek mekanizmasının varlığının anlaşılmasını önemli ölçüde artırdı. Teori piyasaların iyi işlediği durumları iyi işlemediği durumlardan ayırt etmelerini sağlıyor.

Mekanizma ve kurumsal tasarımlarıyla biliniyor

1917’de Rusya’da doğan Leonid Hurwicz, Minnesota Üniversitesi’nde ekonomi profesörü. Uluslararası ünü ise mekanizma ve kurumsal tasarım ile matematiksel ekonomi çalışmalarından geliyor. Öncü çalışmalarından ötürü Hurwicz, 1990’da Ulusal Bilim Madalyası almıştı. Ulusal Bilim Akademisi ve Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi üyesi olan Hurwicz Econometric Society’de (derneği) başkanlık da yapmıştı.

Dinamik oyunlarla büyük ün yaptı

HARVARD Üniversitesi mezunu olan Eric Maskin; Harvard, Cambridge, Jesus ve Churchill üniversitelerinde çalıştı. Oyun teorisi, dürtü ekonomisi, kontrat teorisi gibi çeşitli ekonomi teorileri üzerinde çalıştı. Maskin mekanizma tasarımı/uygulama teorisi ve dinamik oyunlar çalışmalarıyla ün yaptı.

Oyun teorisi çok ilgi gördü

1951 doğumlu Roger B. Myerson da Şikago Üniversitesi kadrosunda bulunuyor. Myerson 1991 yılında yayınlanan Oyun Teorisi: Çatışmanın Analizi isimli kitabıyla büyük bir çıkış yaptı. 2005 yılında piyasaya çıkan Ekonomik Kararlar için Olası Modeller kitabı da Myserson’ın ekonomi dünyasındaki bilinirliğini artırdı.

Nobel Ekonomi Ödüllerini daha önce kimler aldı

2006 Edmund S. Phelps (ABD)

2005 Robert J. Aumann (ABD-İsrail), Thomas C. Schelling (ABD)

2004 Finn E. Kydland (Norveç), Edward C. Prescott (ABD)

2003 Robert F. Engle (ABD), Clive W.J. Granger (İngiltere)

2002 Daniel Kahnema (ABD-İsrail), Vernon L. Smith (ABD

2001 George A. Akerlof, A. Michael Spence, Joseph E. Stiglitz (ABD)

2000 James J. Heckman, Daniel L. McFadden (ABD)