Pirinçte Ramazan'a dikkat

Pirincin fiyatı son üç aydaki zamlarla üreticiden market rafına gidene kadar 6 kat arttı. Sektörde piyasada yeterli pirincin olmasına rağmen yaratılan kaosun Ramazan'da yaşanacak fiyat artışlarına hazırlık olduğu belirtiliyor.
 
Referans Gazetesi'nin haberine göre Dünyada yaşanan kuraklığı bahane ederek pirinç fiyatlarını bir ayda yüzde 130 artıran spekülatörler şimdi de Ramazan ayını bekliyor. Ramazan ayının ağustosa denk gelmesi, yeni pirinç sezonunun ise eylül ayında başlayacak olması nedeniyle yaşanacak ürün sıkıntısının fiyatları yeniden arttıracağı öne sürülürken Toprak Mahsulleri Ofisi'nin 20 bin ton ithalat yapmak için harekete geçtiği öğrenildi.
 
TMO'nun elindeki 31.4 bin ton çeltiği satmasıyla alevlenen pirinç piyasasında fiyat artışlarındaki hız şimdilik kesilmiş gibi görünse de şimdi de Ramazan fırsatçılığı tartışması yaşanıyor. Pirinçte yaşanan fiyat artışının ne kadar çarpıcı olduğunu ise tarladan market raflarına kadar gelen süreç ortaya koyuyor.
 
* 2007 ürünü çeltik fiyatı geçen yıl eylül ayında Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker tarafından ton başına 840 YTL olarak açıklandı. Eker, regülasyon görevi olmadığını öne süren Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) müdahale alım fiyatını ton başına 750 YTL olarak belirledi.
* Tarladan bu fiyatla çıkan çeltik yüzde 55 randımanla fabrikaya giderken maliyeti 2 YTL'ye yaklaşıyor. Fabrikada bu maliyete kırım ücreti ve lojistik maliyeti ekleniyor.
* Fabrikadan yaklaşık 2.20 YTL çıkan ürün ya paketçiye ya da toptancıya doğru yola çıkıyor. İşte esas fiyat artışları da bu noktada başlıyor.
* Toptancı cephesinde ortalama 2.40 YTL'lik bir fiyatla pazarlara ya da diğer açık pirinç satılan noktalara ulaşıyor.
* Fiyat değişkenliğinin yaşandığı nokta paketçide başlıyor. Paketçiye kilogramı 2.20 YTL'den gelen pirinç burada değişik perakende noktalarına dağılıyor. Bu noktada ise fiyatlar daha çok perakende cephesinde belirleniyor.
* Paketçi fiyatı belirlerken perakende noktalarının kendisinden istediği kondüsyon bütçelerini ürüne maliyet olarak yansıtıyor. Raf bedelinden firmaların kuruluş yıldönümleri ve değişik zamanlarda yaptıkları festival gibi etkinlikler değişik başlıklar altında maliyet olarak ürüne yansıyor.
* Bu noktada bazı perakende firmaları ürünün üzerine yüzde 50, bazıları da yüzde 40'a yakın maliyet koyabiliyor. Rafa gelen ürün markalı ise çoğu perakendeci firma bu ürünü fiyat kalkanı olarak kullanıyor.
* Çünkü bu ürünün altında başka bir markayı ya da kendi private label markasını çok daha ucuza satıyor. Bu noktada bir perakende noktası markalı pirincin kg'ını ortalama 5.9 YTL'ye satarken, ucuz markayı 4.9 YTL'ye kendi private label ürünü ise 3.9 YTL'ye satıyor. Yani üreticiden 84 YKR'ye çıkan pirinç market rafında 5.5-6 YTL'ye kadar ulaşıyor.
 
Tüketici fiyat analizi yapmalı
 
Pirinçte yaşanan fahiş fiyat artışını kamuoyuna duyuran Reis Bakliyat'ın sahibi Mehmet Reis, bugün artan fiyatlara rağmen perakende noktalarına Osmancık pirincinin kg'ını 1.60 YTL'den, baldo pirinci ise 2.20 YTL'den verdiklerini söylüyor. Artan fiyatlara rağmen perakende noktaları ile fiyat taahhüdü anlaşmaları olduğu için fiyatı artırmadıklarını kaydeden Reis, "Bu ayın sonunda anlaşmalarımız bitecek. Buna göre yeni fiyatlar belirlenecek. . Bu noktada tüketicilere büyük görev düşüyor. Fiyatlar her markette farklı. Tüketici iyi bir fiyat analizi yapmalı" diyor.

Oynanan oyunun kamuoyuna yansımasıyla birlikte fiyat artışlarının durduğunu söyleyen Reis, ancak yaz aylarında sıkıntının artacağı görüşünde. Ramazan ayı öncesinde haziran ve temmuzda kumanya hareketliliğinin başlayacağını dile getiren Reis, "Bunun için pirinci elinde tutanlar planlar yapıyor. Ramazan ayını bekleyenlerin sayısı çok. Yaza kadar bekleme düşüncesinde olanlar var. Bu nedenle o zamana kadar bu sıkıntının aşılması lazım" dedi.