Pilotsuz uçaklar

Bu savaşın en önemli görevlerinden birini İnsansız Hava Araçları üstlendi. Artık bomba-füze taşıyan modelleri de bulunan İHA'lar düşük maliyet ve riskleriyle gelecekte de savaşların öncü keşif ve saldırı gücü olacak. İçinde TV kameraları bulunan İHA'lar anında naklen yayınla üzerinde uçtukları bölgeyi kontrol merkezlerine net bir şekilde ulaştırıyorlar.ABD'nin Afganistan'da yaptığı operasyonda pilotsuz uçaklar (İnsansız Hava Aracı-İHA) en az pilotlu uçaklar kadar büyük rol oynuyor. Saatlerce düşman hava sahasında uçabilen İHA'lar hedeflerini bir bir belirliyor ve bilgilerini anında komuta kontrol merkezine iletiyor. Ama sadece bu kadarla da kalmıyor. Aşağıdan bu uçağı düşürmek için açılan ateşler Taliban güçlerinin nerede üstlendiğini ve hangi bölgelerde uçaksavarların bulunduğunu da deşifre ediyor. İlk pilotsuz uçaklar 1950'lerde ortaya çıktı. Amaç, çok pahalı olan pilot ve uçağını riske atmadan pilotsuz, uzaktan kumandalı, küçük uçaklarla düşman topraklarında keşif yapabilmekti. Hobi amaçlı kullanılan radyo kontrollü uçakların büyüğü olan ilk İHA'lar basit fotoğraf makinaları ile istihbarat açısından çok önemli görevlerde kullanılmaya başlandı. Normalde çok yüksek riske sahip bu görevler küçük, görülmesi çok zor ve düşük maliyetli pilotsuz uçaklarla kolaylıkla yapılabilir hale geldi. O yıllarda bir kaç savaşa katılan İHA daha sonra nedense önemini kaybetti. İHA tekrar gündeme 1980 yılında İsrail'in Lübnan'a yaptığı operasyon sırasında geldi. Bir çok Suriye hedefi İsrail İHA'ları tarafından tespit edildi. Güney Lübnan'da başarıyla kullanılan bu uçaklara karşı uluslararası ilgi arttı. İHA'lar Körfez Savaşı, Balkanlar'daki operasyonlarda da başarıyla kullanıldı. GELİŞMİŞ KAMERALARTeknolojinin gelişmesiyle basit fotoğraf makinaları yerlerini kameralara bırakmaya başladı. Gelişmiş FLIR sistemleri ile gece de çekim yapabilen bu kameralar, uydular yardımı ile görüntülerini komuta kontrol merkezlerine geçmeye başladılar. Böylece İHA'nın herhangi bir şekilde kaybedilme riski de ortadan kalktı. Günümüzün modern İHA'larının boyları bir kaç santimetreyle normal bir uçak boyutu arasında değişiyor. Menzilleri kıtalararası uçuş yapabilecek kadar uzun. 24 hatta 48 saate kadar havada kalabilen İHA'lar her şartta görüntünün komuta kontrol merkezine geçilmesinin yanı sıra hedefleri bölgede uçan vurucu helikopter timlerine de ulaştırıyor, öncü rolü oynuyor.UÇAK GİBİİHA'lar çok kısa zamanda uçuşa hazırlanabiliyor. Bazı İHA'lar iniş takımlarına sahip. Normal uçak gibi pistlerden havalanıyor ve görevini yaparak geri geliyor. Küçük rampalardan fırlatılan modeller de var. Yoluna genellikle kuyruğunda bulunan pervaneli motorlarıyla devam ediyor. Büyük İHA'larda yeni nesil sessiz ve çok az yakıt harcayan jet motorları kullanılıyor. Deniz Kuvvetleri'nde ise helikopter gibi dikine havalanan İHA'lar tercih ediliyor. Düşük hızları ve küçük boyutlarıyla İHA'lar düşman topraklarında dikkat çekmeden, radara yakalanmadan keşif görevlerini yerine getiriyor.KUMANDASI ZORİHA aynı uçak gibi özel pilotlar tarafından yerden kumanda ediliyor. Kumanda sistemi radyo sinyalleri ile çalışıyor. Ancak bir İHA'ya kumanda etmek uçaktan çok daha zor. Yerdeki komuta merkezindeki pilotlar İHA'nın burnunda bulunan kamera görüntüleri yardımı ile uçuşu gerçekleştiriyor. Bundan sonraki uçuş yani hedefe yönlenme GPS koordinatlarına göre oto-pilot yardımıyla yapılıyor. İHA'nın kaybedilmeden başarıyla görev yapabilmesi için personelin sürekli eğitimli olması gerekiyor. Bu amaçla simülatörlerden yararlanılıyor. FÜZE ATABİLİYORAfganistan ve diğer operasyonlarda büyük başarı sağlayan Predator, Amerikan Ordusu'nun temel İHA'sı. Değeri yaklaşık 3,5 milyon Dolar. Predator gövdesinde 204 kilogramlık görüntü sensörleri taşıyor. Bu sensörler uçağın nereye gittiğinin görülebilmesi için uçağın burnuna sabitlenmiş video kamera, iki tane gündüz çalışan TV kamerası, 955mm'lik zoom sistemine sahip. Özel kameralar hava bulutlu bile olsa kızılötesi ışınlar yardımı ile cisimleri belirliyor. Tanımlama 'Sentetik Radar' adı verilen cihazla yapılıyor.Askeri amaçlı İHA'ların yanı sıra sivil görevleri yerine getiren modelleri de yaygınlaşıyor. Japonya'da geliştirilen ve dikine havalanabilen İHA'lar tarımda ilaçlama, tohumlama ve gübreleme görevlerinde kullanılıyor. Sivil İHA'lar tiplerine göre değişmekte birlikte 100-250 kilogram yük taşıyabiliyor. Bu tür hava araçları genellikle zirai uçaklar ve helikopterlerin görev yapamayacağı arazilerde kullanılıyor. İHA'ların atış kabiliyeti ilk olarak Afganistan'da denendi. Lockheed Martin şirketi tarafından yapılan modifikasyonla Predator tipi İHA, Hell Fire füzelerini Afganistan'daki hedeflerine başarıyla attı. Gelecekte yüksek irtifadan uçacak İHA'larla balistik ve nükleer füzelerin de vurulması planlanıyor.Yeni nesil İnsansız Hava Aracı Global Hawk çok uzun mesafeleri non-stop uçabiliyor. Halen denemeleri süren jet motorlu uçak geçtiğimiz aylarda Kaliforniya'daki Edwards Hava Üssü'nden kalkarak 13 bin 840 kilometrelik uçuş yaptı ve Güney Avusturalya'daki Adelaide Hava Üssü'ne indi. GÜNEYDOĞU'DA KULLANILDIModern orduların ayrılmaz bir parçası olan İHA'ların Türk Silahlı Kuvvetleri'nde (TSK) kullanılması için çalışmalar 1990'larda başladı. Kara Havacılık bünyesinde oluşturulan özel birliğe ilk İHA'lar 1995'te katılmaya başladı. Amerikan General Atomics'in imalatı GNAT-750'lerden oluşan ilk İHA Birliği Çorlu’da kuruldu. 1998'te daha gelişmiş özelliklere sahip I-GNAT envantere girdi. TSK bünyesindeki İHA'lar özel kamera sistemlerine sahip. Gündüz detay çekimi yapabilen bu kameralar yardımı ile tüm bölge kontrol altında tutulabiliyor. Ayrıca FLIR sistemi ile gece de çekim yapılabiliyor. TSK'in envanterindeki İHA'lar 5 kişilik yer ekibi tarafından yönlendiriliyor. Bu ekibin eğitimi Kara Havacılık Okulu'nda kurulan özel simülatörlerde veriliyor. Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM) 1999 yılında 19 adet yeni nesil İHA almak üzere ihaleye çıktı. Ancak ekonomik kriz nedeniyle Ağustos ayında toplanan SSM, ihtiyacı 9'a indirdi. Bunların 4 adetlik uzun-kısa menzilli Kara, 3 uzun menzilli Deniz ve 2 uzun menzilli İHA ise Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nda kullanılacak. İnsansız Hava Araçları (İHA) savaş alanlarındaki hedeflerini Global Yer Belirleme Sistemi (GPS) yardımı ile buluyor. Gece ve kızılötesi çekim yapabilen kameralarla görüntüler alınıyor. Bu görüntüler uydu üzerinden linkle canlı yayında yer kontrol sistemine yollanıyor. İHA'lar yerde gerçek pilotlar tarafından yönlendiriliyor. Ancak İHA'ların kullanılması gerçek uçaklardan çok daha zor. İniş ve kalkış sırasında çok fazla kaza-kırım oluyor. Bu nedenle bazı İHA'larda özel paraşüt sistemi bulunuyor. Görevini tamamlayan İHA paraşüt yardımı ile inişini gerçekleştiriyor.THY’den yoğun kriz tedbirleriGiderek büyüyen kriz karşısında Türk Hava Yolları bir dizi tedbir aldı.Türkiye'de ilk kez Hava-İş Sendikası ile anlaşarak bütün maaşlarda yüzde 10 indirim uygulanmaya başlandı. Bunun süresi ilk etapta 2 ay olarak belirlendi. Gerekirse ekonomik krizdeki gelişmelere göre yeniden görüşmeler yapılacak. Ayrıca personele ayda üç ya da daha fazla gün ücretsiz izin verilecek. Bu ücretsiz izin süresi de krizle doğru orantılı olarak uygulanacak. Ücretsiz izin bir hafta ya da daha fazla süreler olabilecek.Şirket ilk etapta emekliliği dolmuş 365 personeli ile vedalaşacak. Ayrıca part-time çalışan 450 kişi de işten ayrılacak. Part-time çalışanlarla 2002 yılının Nisan ayında şartlar uygun olursa yeniden görüşülecek ve personel alımı gerekirse yine part-time olarak bu kişiler göreve davet edilecek.YATILAR AZALIYORTürk Hava Yolları tasarruf amaçlı 'yatı' adı verilen ve sefer yapılan şehirde uçuş ekibinin kalmasına da sınırlamalar getirdi. Personelin çalışma saat limitleri gözönüne alınarak yapılan değişiklikle 2 günlük New York yatıları 1 güne indirildi. THY uçuş ekibi haftada 7 gün sefer yapılan New York'a geldikleri gün dinlenecekler. Ertesi gün yerel saatle 18.00'de kalkan uçakla İstanbul'a geri dönecekler. Ayrıca bu seferlerde uçakta yine eskisi gibi 3 pilot görev yapacak ama kabin ekibi 9 kişi ile sınırlandırılacak. Bu yöntemle New York'ta kalınan Marmara Manhattan Oteli'nde her gün 30 oda yerine bundan böyle 12-13 oda kullanılacak. Ayrıca otelin gecelik ekip için belirlenen ücreti de oda başına 30 Dolar aşağı çekildi. Diğer taraftan THY'nin Taşkent, Bişkek, Karaçi, Almaata gibi uçuş süreleri 4-7 saat olan uçuşlarda ise yatı kaldırıldı. Normalde bu şehirlerde ekipler, sefer aralıklarına bağlı olarak 2-5 gün arasında kalıyorlardı. THY, bu uçuşlarda yedek ekip bulunduracak. Dönüş seferi bu ekip tarafından gerçekleştirilecek.OSAKA KALKACAKYapılan yatı değişikliklerinin personel çalışma limitleri içinde olduğunu belirten THY yetkilileri, yeni uygulamayla havayolunun yılda 6 milyon Dolar tasarruf edeceğini açıkladılar. Şirket ayrıca Tokyo-Seul uçuşlarını birleştirdi. Japonya'da uçulan ikinci nokta olan Osaka seferlerini de kaldırdı. Kemer sıkmadaki ilk uygulaması ile THY yılda 25-30 milyon Dolarlık bir tasarruf sağlayacak. THY bir çok ülkedeki kira kontratlarını da gözden geçirip daha ucuz yerlere taşınacak. Ayrıca bilet fiyatlarını da yeni promosyonlarla zenginleştirerek yolcularına sunacak. Şirket, gelecek günlerde yeni bir paket ekonomik tedbir daha alacak. Şirket filosunda VIP uçuşlarında kullanılmak üzere satın alınan Bell 430 tipi helikopter de satışa çıkartıldı.