Petrol piyasasında otokontrol dönemi başlıyor

EPDK'nın Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile ilgili çalışmasında, piyasada satılan akaryakıt özelliklerinin satıcılar tarafından beyan edilmesi ve böylece piyasa içinde akaryakıtın kalitesine yönelik otokontrol sisteminin geliştirilmesinin sağlanacağı belirtildi. Yönetmelikle; fuel oil, yakıt nafta, gazyağı ve denizcilik yakıtlarıyla ilgili raporlarda aranacak özellikler bildirilirken, biodizel üreticilerine analiz raporu tanzim yükümlülüğü getirildiği ifade edildi.

Yönetmelik değişikliğiyle, petrol piyasasının gözetim ve denetiminde otokontrol aracı olan analiz raporuyla, kalite denetimlerinde kullanılan muayene raporu uygulamaları yeniden yapılandırıldı. Yönetmelikte, analiz raporu tanzimi gerekli halleri yeniden belirlenmiş, yükümlülükler, muafiyetler ve bazı usuller yeniden düzenlenmiştir. Buna göre, üretim veya ithalat suretiyle piyasaya arz ile piyasa içi satışlar esnasında tanzim edilecek analiz raporlarında, numunenin alımı ve laboratuvara gönderilmesi düzenleme dışı bırakılarak, bu tür işlemlerde “Beyan” esası geçerli kılındı. Buna göre rafineri, dağıtım şirketi, analiz raporlarının; gümrük girişlerinde, lisanslı depoların giriş ve çıkışlarında, piyasa faaliyetleri kapsamında yapılan satış işlemlerinde ve anılan işlemleri yapanların yükümlüğü altında, akredite laboratuvarlar tarafından tanzimi hükme bağlandı. Lisanslı depo giriş ve çıkışında ise, analiz raporu tanzim yükümlülüğü depocuya verilerek, ilgililerin korunması amaçlandı.

Yönetmelikle 2006 yılında ilk kez teknik düzenleme kapsamına alınan; fuel oil, yakıt nafta, gazyağı ve denizcilik yakıtlarıyla ilgili raporlarda aranacak özellikler de belirlendi. Yönetmelik değişikliğiyle analiz, doğrulama ve muayene raporlarının tanzimini sağlayacak, laboratuvarların akredite olması gerektiği belirtilerek, AB tarafından tanınan akreditasyonların da geçerli olacağı hüküm altına alındı.

Mevcut düzenlemede, petrolün piyasada dolaşımında da, piyasaya girişte olduğu gibi teknik düzenlemede yer alan testlerin tamamı yapılacağı kaydedildi. Birinci kademe testlerin yapılma amacının “Uygunluk değerlendirme”, ikinci kademe testlerinin yapılma amacının “Orijin izleme ve kullanıcıların bilgilendirilmesi” olarak tanımlandığı belirtildi. Ayrıca mevcut düzenlemeyle, “Depo giriş ve çıkışları” ve “Üreticiler harici satışlar” esnasında tanzim edilecek analiz raporu işlemlerinin kolaylaştırıldığı ifade edildi. Yönetmelikte yapılan diğer düzenlemeler ise şöyle:

-Otobiodizel, yakıtbiodizel, yakıt nafta ve 14 denizcilik yakıtının test listesine eklenmesi, teknik düzenlemesi yapılan akaryakıtların aranacak özellikleri belirlendi.

-Analiz raporlarının mükerrer tanziminin önlenmesi amacıyla bazı muafiyetler getirilmesi, sistemin ekonomik ve etkin kullanımı amacıyla, analiz raporlarının devir suretiyle de kullanımına imkan sağlandı.

HARMANLMADA BEYAN DEĞİŞTİ

-Harmanlama ve karıştırmaya ilişkin rapor tanzimi prosedürlerinin eklenmesi, sistemin verimli ve ekonomik kullanımı amacıyla, yeni beyan mekanizmaları geliştirildi. Dağıtıcılarca akaryakıtlara harmanlanabilecek etanol ve biodizelin ise harmanlama işlemi genellikle yükleme anında enjeksiyon yöntemiyle yapıldığından, harmanlama sonrası analiz raporu istenmesinin işleyişi aksatabileceği, bunun yerine söz konusu kontrollerin, analiz raporu üzerine yapılacak beyan ve EPDK denetimleri kapsamında tanzim edilecek muayene raporları üzerinden yapılması sağlandı. Karıştırma sonucu elde edilen denizcilik yakıtlarının, birinci kademe testlerle ölçümlemesi sağlandı. Ancak serbest dolaşıma girmeyen ihrakiyelerin hazırlanması ve satışı prosedürü analiz raporu tanziminden muaf kılındı.

-Depolara erişimi engellemeyi önleme ve depoları koruma amacıyla önlemler geliştirilmesi, depolara girişte depocunun ilave bilgi ve belge isteyebilmesi, bu belge ile analiz raporu arasında fark oluşması halinde doğrulama isteyebilmesi, farklılık halinde erişimi reddedebilmesi gibi mekanizmaların geliştirilmesi sağlandı.

-Emanet tankı kavramı oluşturulması, lisanslı depolara girişte analiz raporu tanzim yükümlülüğü, özellikle kamyon, vagon gibi ufak hacimli taşımalarda sorun oluşturduğundan; lisanslı depocuların, emanet tankı kullanarak, burada biriktirdikleri akaryakıtı analiz raporu tanzim ettikten sonra depolara almasının, uygulamayı kolaylaştırması hedeflendi.

-Rapor formlarının ve güncel deney yöntemlerinin internet aracılığıyla yayımı, deney yöntemleri konusundaki duraksamaların giderilmesi, deney yöntemleri standartlarındaki değişimlerin güncelleştirmesi ve piyasada kullanılan formlarda standart sağlanması amacıyla hüküm ihdas edildi.

-Akredite olmayan laboratuvarlara, üçüncü kişilere hizmet vermemek kaydıyla analiz raporu tanzimi için süre muafiyeti verilmesi, geçici 3 madde ile rafinerici, depocu, dağıtıcı ve ihrakiye teslim şirketleri tarafından bizzat işletilen ancak akredite olamayan labortuvarların kendileri için yapacakları testlere muafiyet tanınmadı.