Pentagon Avrupa’yı pençesine alıyor

Dünya gündeminin nabzı Planet'te atıyor

Hem ABD’nin hem de Avrupa dışındaki ilk savaşını veren NATO'nun tarihindeki en uzun mücadelesi olan Afganistan savaşı, 10’uncu yılını doldurmaya yaklaşıyor.

NATO’nun Afganistan’da Uluslararası Güvenlik Destek Gücü’ne (ISAF) bağlı 120 bin, ABD’nin komutasında ise 30 bin askeri bulunuyor. Son olarak Malezya, NATO güvenlik güçlerine asker takviyesinde bulunmuş, böylece Afganistan savaşına asker gönderen ülke sayısı 47’ye çıkmıştı.

Tarihte hiçbir savaşta bu kadar çok ulus aynı komutanlık altında ve tek bir ülkede savaşa katılmamıştı. NATO’ya üye olan 28 ülkenin tümü Afganistan’a asker gönderdiği gibi, Avrupa, Güney Kafkaslar, Güney Pasifik, Asya, Afrika ve Güney Amerika’daki müttefiklerden de destek alındı. Kısaca Afganistan’a dünyanın tüm kıtalarından asker gitti.

İkinci Dünya Savaşı’ndan, hatta yüzyıllardan beri tarafsız olan Avrupa ülkeleri, NATO’ya asker gönderdi. Bu ülkelerin birçoğu Barış için Ortalık (PfP) programı kapsamında asker desteğinde bulundu. Ancak bu program, aslında 12 Doğu Avrupa ülkesini dünyanın tek askeri bloğu haline getirmek ve Irak ile Afganistan savaşları için konuşlanma merkezi olarak kullanmayı amaçlıyor.

Avrupa, Kafkaslar ve Orta Asya’yı içine alacak bu plandan en çok yararlanan kurum, doğal olarak ABD Savunma Bakanlığı Pentagon.

Ermenistan, Azerbaycan, Avusturya, Bosna, Finlandiya, Gürcistan, İrlanda, Makedonya, Karadağ ve İsveç’in ordularını Afganistan savaşı için eğiten PfP programı, oluşturduğu savaş gücüne bu ülkelerin tecrübesini katarken, gelecekteki askeri operasyonlar için de güç oluşturuyor.

Programın içerdiği stratejinin bir diğer amacı, Afganistan dışındaki bölgelerle de uyumlu, daha sık ve geniş çaplı askeri tatbikatlar düzenlemek ve PfP ülkelerinin cephaneliğini insansız hava araçları, taarruz helikopterleri, gelişmiş savaş uçakları gibi savaş araçları ile genişletmek.

SON KURBAN İSVEÇ

Neredeyse 200 yıldır savaş görmemiş olan İsveç askerleri, bu sürenin ardından ilk kez ISAF gücü altında Afganistan’da çeşitli operasyonlara katıldı. 1 Temmuz’da, İsveç hükümeti ordu görevini tamamen gönüllü kılan 109 yıllık uygulamayı kaldırdı. Kısaca, ordu NATO standartları ve taleplerine göre özelleştirildi. Bu şekilde, “İsveç askerleri gelecekte dış ülkelerde kendi rızaları dışında görevlere gönderilebilecek. Bunu reddeden askerler ise mesleklerinden olacak.”

Geçtiğimiz yıl İsveç 10 gün süren Loyal Arrow 2009 NATO tatbikatına ev sahipliği yaptı. Botni Körfezi’nin tanık olduğu en büyük tatbikat, gözlemcilere göre Baltık ülkeleri, Güney Kafkaslar ve diğer bölgelerde bir gün NATO güçlerinin Rus kuvvetleriyle doğrudan temasa geçebileceği hayali senaryolar üzerine kurulmuş olabilir.�

Bu yılın Mayıs ayında ise NATO’nun en üst düzey komutanı Amiral James Stavridis, İsveç’i ziyaret ederek denetimlerde bulundu, hükümeti Afganistan’a 500 asker yolladığı için övdü ve hükümetin önde gelen isimleriyle görüştü.

NATO, bünyesine yeni devletler kazandırarak Pentagon’un bu ülkeleri kendi ağına katmasına izin verdi. Son beş yıl içinde, NATO’nun alanı içinde bulunan Bulgaristan, Romanya ve Polonya’da Washington eğitim, füze sistemleri, stratejik hava taşımacılığı üsleri elde etti.

ESKİ SOVYET TOPRAKLARINA ÇIKARMA

Haziran ayında, Baltık Denizi’nde düzenlenen ve İsveç dâhil 12 ülkenin katıldığı en büyük NATO tatbikatı BALTOPS’da, bir zamanlar Sovyet Rusya toprağı olan Estonya’nın kumsallarına 130 ABD askeri çıkarma provası yaptı. Aynı anda, yine Estonya’da Avrupa’daki ABD Hava Kuvvetleri bir tatbikat düzenledi. Bu tatbikatın benzeri geçen yıl İsveç’te yapılmıştı.

Haziran ayının ortasına gelindiğinde, ISAF gücünde yer alan İsveç askerlerine ilk taktik insansız hava aracının teslim edileceği açıklandı. Aynı hafta içinde Finlandiya hükümeti, NATO Karşılık Gücü’ne (NRF) katılmak için teklif götüreceğini açıkladı.

Haziran sonu ve ağustos ayı başında düzenlenen tatbikatta ise ABD Hava Kuvvetleri 555’inci hava filosu iki hafta boyunca İsveç Hava Kuvvetleri’yle 180’den fazla uçuş yaptı. Tatbikatta İsveç güçlerinin başında bulunan Yarbay Harri Larsson, “Hükümetimiz dış ülkelerdeki görevler için kapasitemizi artırmamızı istiyor. Bu yüzden NATO ve Birleşmiş Milletler’e (BM) en çok katkıda bulunan ABD’yle işbirliği içinde olmalıyız” dedi.

Son on bir yıllık genişleme sürecinde, NATO uluslararası alanda askeri blok oluşturma programına devam ederken, bu program kapsamında Avrupa’da hiçbir devlet tarafsız kalamıyor ve dış ülkelerdeki savaşlar dahil askeri operasyonlara katılmaya mecbur ediliyor. İsveç ise, Soğuk Savaş sonrasında Pentagon’un ağına düşen ülkelerin sadece son örneğini oluşturuyor.

* Bu makale Intelligence Daily haber sitesinde Rick Rozoff'un imzasıyla "Pentagon’s New Global Military Partner: Sweden" başlığı altında yayımlanmıştır.