Penis büyütücü reklamı mahkemelik oldu

Sanatçı Elif Öner, Elgiz Çağdaş Sanat Müzesi’nin ‘Müze İçinde Bir Müze’ başlıklı sergisi için ürettiği ‘Hysteria’ başlıklı çalışmasında müzenin ‘.org’ uzantılı internet adresinin ‘.com’ versiyonunu satın alıp penis büyütücü reklamı sergileyince, sergi bitiminde müze tarafından mahkemeye verildi ve olaylar gelişti...

Radikal gazetesinden Elif Ekinci'nin haberine göre, Elgiz Müzesi, küratör Fırat Arapoğlu ile ‘müze içinde bir müze’ konseptli bir proje için anlaşıyor. Küratör Arapoğlu da sanatçılar Anti-pop, Rafet Arslan, Mehmet Çeper, Orhan Cem Çetin, Eda Gecikmez, İnsel İnal, Alper İnce, Ali İbrahim Öcal, Elif Öner, Hülya Özdemir, Çağrı Saray ve Özlem Şimşek’ten bu konsepte uygun işler üretmelerini istiyor. Bunun üzerine sanatçılar da, ‘müze’ ve ‘koleksiyon’ kavramlarını sorgulayan çeşitli işler üretiyorlar. Sürecin başından itibaren müze, sanatçılar ve küratör arasında bütçe, tasarım, basın bülteni, kitapçık basımı gibi konularda sıkıntılar yaşanıyor ancak hikâyede, her sergide yaşanabilecek bu sorunların yanı sıra daha dikkat çekici olan; sanatçı Elif Öner’in sergi için hazırladığı iş ve sonrasında gelişen olaylar...

Elif Öner’in işi, Elgiz Müzesi’nin resmi internet sayfası olan elgizmuseum.org’a ithafen; elgizmuseum.com adresinin ana sayfasını penis büyütücü ilaç reklamıyla kaplayan bir tasarıma sahip. Sayfanın üzerine tıklandığında sanatçının çalışmanın yapılma amacını dile getiren açıklaması okunabiliyor. Elf Öner, sürecin henüz başındayken, ‘müze ideolojisini sorgulayan’ bir sergi niteliği taşıyan proje için, halihazırdaki www.museummodern.org isimli çalışmasına benzer bir iş üretmeye karar veriyor. Yani konsepti belirliyor ancak içeriği netleştirmiyor. Bu süreçte müzeyle birtakım sorunlar yaşayan sanatçı tasarladığı işi de bu etki altında geliştiriyor.

MÜZENİN TAVRI BİR ÇIKIŞ NOKTASI YARATTI
“Müze bizi bir projeye davet etmişti fakat sanatçılar için hiçbir ödenek ayrılmamış, eser üretmek için hiçbir bütçe sağlanmamıştı. Çağdaş sanata ve genç sanatçılara destek olduğunu iddia eden bir kurumun bu tavrı bana yapacağım çalışmada bir çıkış noktası yarattı ve bu durumu deşifre edecek şekilde bir tasarım yaptım. Çalışmamı müze otoritesini eleştirmek ve müzenin tavrını deşifre etmek üzerine yapılandırdım” diyor Öner projeyi yaratma aşamasını anlatırken.

Sanatçının işini ilk kez sergi açılışında gören müze, işi “Müzeye haber verilmeden, proje küratörü tarafından Histeri adlı farklı bir projesi sergiye dahil edildi” ibaresiyle sergilemeye karar veriyor ve sergi bitiminde Öner’e ‘marka hakkını ihlal ettiği’ gerekçesiyle dava açıp sitelere erişimin engellenmesini talep ediyor.

'ÇALIŞMAMA SAYGISIZLIK'
Öner, proje için satın aldığı ‘.com’ uzantılı adreslerin ticari bir amaç gütmediğinde ve isimleri ve içeriğiyle birlikte bütünlüklü bir sanat eseri olduğunda ısrarcı. Kurumların kendilerini eleştirmeleri gerektiği önermesini taşıyan işi için, “Bu yaklaşımla yapılan çalışmaların ve sergilerin iyileştirme süreci yaratacağına inanıyorum” diyor. Hakkında açılan davayla, hem kendine hem de çalışmasına saygısızlık yapıldığını savunuyor.

Elgiz Müzesi ise, ‘müzenin ismini taşıyan domain’in izinsiz kullanılması’na ilişkin yaptığı açıklamada “5 Nisan tarihinde açılan, ‘Müze İçinde Bir Müze’ sergisi için, Elif Öner’in sunduğu işin, açılış saatinde ‘Histeri’ adlı işiyle değiştirilmiş olduğunu gördük. Sergi küratörü tarafından 15 gündür bilinmesine rağmen bize bildirilmediği ifade edildi. Tescilli ismimizin ‘.com’ uzantılı domaini’nin aynı sanatçı tarafından ‘Histeri’ işinin gösterilmesi için satın alınmış olduğunu öğrendik. 18 yaş sınırlaması olmaksızın herkes tarafından gezilen bir alanda böyle bir işin sergilenmesini ve tescilli ismimiz altında, sanal ortamda gösterilmesini manevi haklarımıza saldırı olarak nitelendiriyoruz” diyor.

'BU OLAY SORUNLARIMIZI GÖRÜNÜR KILDI'
Küratör Fırat Arapoğlu bu krizin ortaya çıkma nedenlerinin müze yönetim kurulu ve müze direktörünün serginin sorgulama alanlarını iyi değerlendirmemesi olduğunu söylüyor. “Müze beni işi son ana kadar deşifre etmemekle suçluyor; ben de eğer projenin küratörü bensem kimseye onlaylatmak zorunda mıyım?” diye soran Arapoğlu, problemin en önemli sebeplerinden biri gibi görünen sanatçılara, küratörlere sözleşme yapılmaması, prodüksiyon bütçesi sağlanmaması gibi genel problemlerin, Elif Öner’in işiyle birlikte görünür kılındığının altını çiziyor.