Payitaht kapısını arıyor

Osmanlı'ya başkentlik yapan Bursa'da, Orhan Gazi tarafından inşa edilen, ancak kalıntılarına ulaşılamayan ”Bey Sarayı”nın, Timur'un orduları tarafından götürüldüğü bilinen ve en son St. Petersburg'daki dünyaca ünlü Hermitage Müzesi'nde görüldüğü bildirilen muhteşem kapısının, kente getirilmesi isteniyor. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Bursa tarihi araştırmacısı Prof. Dr. Mefail Hızlı, ünlü Osmanlı tarihçisi İbn Kemal'in kaleme aldığı ”Tevarihi Al-i Osman” adlı eserde, Orhan Bey'in Bursa'yı fethinden sonra, Hacı Ahmet adlı bir kişinin “Bey Sarayı” civarında bir mescit inşa ettiğini yazdığını söyledi. Orhan Gazi'nin sarayının, günümüzde Hisar'daki Şehadet Camii'nin karşısında, ilk inşa edilen mescidin ise saat kulesi arkasında olduğunun tahmin edildiğini belirten Hızlı, tarihçi Halil İnalcık'ın da, Bursa'nın, Osmanlı Beyliği'nin merkezi haline gelmesinin ardından, bizzat padişah tarafından Hisar'ın kuzey ucundaki kalede, camiye dönüştürülen bir Bizans kilisesinin yanında saray yaptırıldığı bilgisini aktardığını bildirdi.     SULTANLAR  BURSA'DAN VAZGEÇMEDİ “Bey Sarayı” olarak anılan bu yapının, 1368 yılında yaptırılan Edirne Sarayı'ndan sonra da devletin yönetim merkezi olma işlevini büyük ölçüde devam ettirdiğini anlatan Hızlı, Osmanlı sultanlarının, İstanbul devlet merkezi oluncaya kadar Bursa'dan pek vazgeçmediklerini ve genellikle burada oturmayı tercih ettiklerini söyledi. Bütün bilgilerin, Hisar'da bir “Bey Sarayı”nın varlığını kesin olarak gösterdiğini vurgulayan Hızlı, bununla birlikte söz konusu sarayın fiziksel ve mimari özellikleri hakkında ne Osmanlı kronikleri ne mahkeme sicilleri ne de arşivlerde şimdiye kadar bir veriye rastlanmadığını kaydetti. Hızlı, 15. yüzyıl başlarında, İspanya Kralı Henry tarafından, dönemin en güçlü imparatorluğunun hükümdarlığını yapan Timur'a gönderilen elçi Don Ruy Gonzales de Clavijo'nun, bu seyahati sırasındaki gözlemleri arasında, “Bursa Sarayı”nın kapısına dair hatıralarına düştüğü bir not bulunduğunu ifade etti.     “KAPIYA ST. PETERSBURG'DA RASTLANDI”     Bu konuyla ilgili çalışmaları bulunan yazar Mustafa Armağan'ın, St. Petersburg'a yaptığı bir gezide “Bursa saray kapısı”na rastladığını dile getiren Hızlı, şöyle konuştu: “Timur'un oğlu Şahruh komutasındaki orduların, Bursa'yı işgal ettiklerinde saraydaki hazineleri yağmaladıkları, değerli eşyalarla birlikte sarayın kapısını da Semerkand'a götürdükleri biliniyor. Mustafa Armağan, St. Petersburg'daki Hermitage Müzesi'nde düzenlenen bir İslam ve Osmanlı eserleri sergisinde, iki kanatlı, üzeri dantela gibi işlenmiş ahşap kapıyı gördüğünü bildirmektedir. Bursa Sarayı'nın nerede bulunduğuna dair arkeolojik araştırmaların ne kadar önemsenmesi gerektiği herkesçe malum. Ancak, St. Petersburg'un bir müzesini süsleyen Bursa saray kapısının, koparıldığı adrese daha çok yakışacağı da kesin. Bir sarayı, hatta bir şehri simgeleyecek kadar muhteşem olduğu anlaşılan bu kapının, Osmanlı'yı doğuran kent Bursa'ya en kısa sürede kazandırılması ve ihtişamının iadesi gerekiyor. Bu kentin aydınlarının ve Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın yapması gereken tek şey var; bu konuda hemen kolları sıvamak.” �