Patrik'e yakın takip

Patrik Bartholomeos'nun Fener Rum Patrikhanesi'nin 12 kiÅŸilik Sen Sinod Meclisi'ne Türk vatandaÅŸları yerine 6 yabancı metropoliti tayin etmesi kriz yarattı. 81 yıldır ilk kez Türk vatandaşı olmayanlar atanmış oldu.Bu kararla, Patrikhane'nin üst düzey kararlar alan ve Katoliklerin Kardinaller Meclisi'ne karşılık gelen 12 kiÅŸilik Sen Sinod Meclisi'ne, 81 yıldır ilk kez Türk vatandaşı olmayanlar atanmış oldu.Fener Rum Patrikhanesi'nin 12 kiÅŸilik Sen Sinod'a 81 yıllık cumhuriyet tarihinde ilk kez yabancıları getirmesi üzerine DışiÅŸleri, bu atamaların Lozan'a aykırı olup olmadığını araÅŸtırmaya baÅŸladı. Lozan'a göre Fener Rum PatriÄŸi'nin Türk olması gerekiyor. Ancak ÅŸimdi Sen Sinod'da yabancı metropolitler bulunduÄŸu için bir sonraki patriÄŸin yabancı olması muhtemel.FENER Rum PatriÄŸi Bartholomeos'un 12 kiÅŸilik Sen Sinod'un Türk vatandaşı olan altı üyesini çıkarıp yerlerine yabancı uyruklu altı metropoliti getirmesi Ankara'yı yeni bir uÄŸraşın içine soktu. Patrikhane'nin üst düzey kararlar alan ve Katolikler'in Kardinaller Meclisi'ne karşılık gelen 12 kiÅŸilik Sen Sinod Meclisi'ne 1923'ten beri ilk kez Türk vatandaşı olmayan metropolitler atandı. Yeni Sen Sinod'da iki Yunanlı metropolitin yanı sıra Amerika ve Ä°ngiltere baÅŸpiskoposları ile Yeni Zelanda ve Finlandiya'nın metropolit olan eski baÅŸpiskoposları görev yapacak. Patrikhane'nin, deÄŸiÅŸiklikle ilgili DışiÅŸleri Bakanlığı'na henüz resmi bir bildirimde bulunmadığı ortaya çıkarken, bakanlık hukukçuları bu konunun Lozan AntlaÅŸması'na aykırı olup olmadığını araÅŸtırmaya baÅŸladılar. PATRÄ°K TÃœRK OLMALIDiplomatik kulislerde ise söz konusu atamanın Lozan AntlaÅŸması'na aykırı olduÄŸu görüşü ağır basıyor. Diplomatik kaynaklar hem Lozan, hem de 1923 yılında çıkarılan dini özgürlükler tezkeresi uyarınca Fener Rum PatriÄŸi'nin Türk vatandaşı olması gerektiÄŸini söylüyorlar. Kaynaklar, patriÄŸin Sen Sinod'a atanan metropolitlerden seçildiÄŸi için, bu durumda Bartholomeos'dan sonra patrikliÄŸe Türk vatandaşı olmayan bir metropolitin getirilmesi olasılığına dikkat çekiyorlar.Ãœst düzey bir kaynak ÅŸunları söyledi: ‘‘Yeni bir oyun peÅŸinde olabilirler. Patrikhane'nin başına Türk vatandaşı olmayan birinin gelmesi kabul edilemez. Bu kiÅŸi, ileride Türkiye'nin çıkarlarına uygun olmayan giriÅŸimlerde bulunabilir. Bu durumda Ankara, Patrik'e karşı tavır almak zorunda kalır. O zaman da Türkiye, baÅŸta Patrik'in vatandaşı olduÄŸu ülke olmak üzere uluslararası arenada sert tepkilerle karşılaÅŸabilir.’’İÇİŞLERÄ° HABERSÄ°ZBu arada İçiÅŸleri Bakanlığı'nın atamalardan habersiz olduÄŸu anlaşıldı. Yasal prosedüre göre, yabancıların Türkiye'de herhangi bir göreve atanabilmesi için DışiÅŸleri Bakanlığı kanalıyla İçiÅŸleri Bakanlığı'ndan, oturma ve çalışma vizesi alması gerekiyor. Ä°ÅŸte iki yabancı metropolitAmerika Ortodoks Kilisesi BaÅŸpiskoposu Demetrios ile Ä°ngiliz BaÅŸpiskopos Gregorios, Sen Sinod'un yeni yabancı metropolitleri arasında. Yeni atanan diÄŸer metropolitler şöyle: Girit BaÅŸpiskoposu Mihail Paputsakis (Yunanlı), Rodos Metropoliti Panogiotis Dimelis (Yunanlı), Bursa Metropliti Dionysios (Yeni Zelandalı), Ä°znik metropoliti ise Finlandiyalı.GÃœNÃœBÄ°RLÄ°K Ä°STANBULMetropolitler üç ya da altı ayda bir toplanacak Sen Sinod için günü birliÄŸine Ä°stanbul'a gelmek zorunda kalacaklar.Ekümenik nedirPATRÄ°KHANEYE yapılan yeni atamalar ‘‘ekümenik’’ tartışmasını yeniden canlandırdı. Yunanca ‘evrensel’ anlamına gelen ‘ekümene’ sözcüğü, Hıristiyan dininin ve uygarlığının egemen olduÄŸu coÄŸrafi alanı ifade etmek için kullanılır. Ä°lk ‘ekümenik’ toplantılar, Hıristiyan mezhepleri arasında yürütüldü. Dünya Kiliseler BirliÄŸi, Protestan Kiliseleriyle Ortodoks ve Anglikan Kiliselerini bir araya getirmiÅŸti. DiÄŸer yanda ise Katolik ve DoÄŸu Kiliseleri yer aldı ve giderek belirli konularda uzlaÅŸmalar saÄŸladılar. DiÄŸer dinlerle ‘ekümenikal’ iliÅŸkiler kurulmasına 1990'larda hız verildi. Ekümenik hareket Fener Rum PatriÄŸi'ni ‘Ekümenik Patrik’ ilan ettirmek istiyor. Türkiye, Fener Rum Patrikhanesi'nin Lozan Barış Konferansı'nda yapılan sözlü anlaÅŸmaya saygı göstermesini istiyor. Buna göre Patrikhane'nin iÅŸlevi, Türkiye'de kalan Rum azınlığın dini hizmetlerini yerine getirmekle sınırlı. Oysa Patrikhane tarihten gelen bir alışkanlıkla halen ‘‘ekümenik’’ olduÄŸunu iddia ediyor, Türkiye ise bu iddiayı kabul etmiyor.Â