Paşa'nın sorusu

Genelkurmay BaÅŸkanı Orgeneral KıvrıkoÄŸlu' nun MGK toplantısında söylediÄŸi ÅŸok sözler gün ışığına çıktı. Geçen salı günü yapılan Milli Güvenlik Kurulu toplantısındaki önemli tartışmalardan biri, düşünce ve fikir açıklama özgürlüğünün çerçevesini çizen Avrupa BirliÄŸi ölçülerini konu alıyordu. Genelkurmay BaÅŸkanı Orgeneral Hüseyin KıvrıkoÄŸlu, Ä°spanya ve Almanya gibi ülkelerin anayasaları ve ceza kanunlarından örnekler vererek, Türkiye'deki sınırlamalara benzer düzenlemelerin pekálá bazı AB ülkelerinde de yer aldığını anlattı.ÇITA BENZETMESÄ°Orgeneral KıvrıkoÄŸlu, bu durumu ‘‘çıta’’ benzetmesiyle açıklıyor; ‘‘AB'deki normların çıtası örneÄŸin 2 metreyse, bizim bu çıtaya bir itirazımız söz konusu olamaz. Ama yapılacak düzenlemeler 2 metrelik bu çıtanın üzerine de çıkmamalıdır. Biz bazı AB ülkelerindeki çıtayı aynen benimsemeye hazırız’’ diye konuÅŸuyor. Tartışma ÅŸunu gösteriyor: MGK'da hükümet kanadı ile komutanlar arasında AB tam üyeliÄŸi yolunda atılacak adımlar ve bu çerçevede demokatikleÅŸmenin sınırları tartışılırken, referans olarak sıkça AB normlarına atıf yapılıyor.AB Ä°LE KARÅžILIKHükümetin özellikle ANAP kanadı, bu sınırları geniÅŸletmek isterken Avrupa normlarından yola çıkıyor. Nitekim, ANAP'ın sahiplendiÄŸi son Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi taslağında tartışmalı 13. ve 14. maddelere getirilen deÄŸiÅŸikliklere duyulan ihtiyaç ‘‘Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi'ne uyum’’ gerekçesine dayandırılıyor. Asker kanat da benzer ÅŸekilde hükümetin bu yaklaşımlarına belli AB ülkelerinin anayasa ve yasalarından alıntılar yaparak karşılık veriyor. PARTÄ° İÇİ DEMOKRASÄ°Sonuçta, MGK'daki hükümet-asker tartışmasının ana eksenini, içeriÄŸini büyük ölçüde AB normları, Avrupa ölçüleri belirliyor. Avrupa ölçüleri söz konusu olduÄŸunda MGK'da geçen yıl gerçekleÅŸen ve dışarı yansımayan bir tartışmayı da hatırlatmak ilginç olabilir. Bu ‘‘tek taraflı’’ tartışmada, yine sıkça AB normlarına atıf yapılıyor. Ancak, bu kez söz konusu normlar Avrupa demokrasilerinde çoÄŸunlukla káğıda dökülmemiÅŸ olan ve daha çok gelenekle yürüyen parti içi demokrasiyi konu alıyor. Genelkurmay BaÅŸkanı Orgeneral KıvrıkoÄŸlu, yaptığı çıkışta hükümet kanadına şöyle diyor: ‘‘Evet, her seferinde AB normlarından söz ediyorsunuz. Ä°yi, ama biz AB normlarını siyasette de görmek isteriz.’’ Ardından ÅŸu soruyu yöneltiyor: ‘‘Hanginizin partisinde demokrasi kuralları tam anlamıyla iÅŸliyor?’’ Genelkurmay BaÅŸkanı, ardından ÅŸu eklemeyi yapıyor: ‘‘Milli Güvenlik Kurulu toplantılarında bu salonda bizim oturduÄŸumuz sol sıra devamlı bir ÅŸekilde deÄŸiÅŸiyor. Bizler görev süremizi tamamladığımızda yerimizi yeni gelen komutan arkadaÅŸlarımıza bırakıyoruz. Ama sizler, yani masanın saÄŸ tarafında oturanlar her zaman aynı kalıyorsunuz.’’ Orgeneral KıvrıkoÄŸlu, bu çıkışını bitirdiÄŸinde hükümet sıralarından çıt çıkmıyor.Aslında Orgeral KıvrıkoÄŸlu'nun siyasilere dönük bu mesajı yalnızca MGK toplantılarıyla sınırlı kalmıyor. Genelkurmay BaÅŸkanı, bu yöndeki ‘‘kuvvetli’’ görüşlerini ‘‘basına açıklanması kaydıyla’’ 2000 yılı nisan ayında kabul ettiÄŸi Yolsuzlukla Mücadele DerneÄŸi heyetine de aktarıyor. MÃœTHÄ°Åž SÖZLERO dönemdeki gazete arÅŸivlerinde Orgeneral KıvrıkoÄŸlu'nun ÅŸu sözleri yer alıyor: ‘‘AB'ye aday olduÄŸumuz bir dönemde siyaset ve siyasetçi Avrupa normlarına göre hazırlanmalı. Bu da siyasetçinin görevi. Avrupa'da arka arkaya seçimlerde küçülen partilerin genel baÅŸkanları görevde kalamıyor.’’ Önümüzdeki dönemde demokratikleÅŸme alanında atılacak adımların ve AB normlarının MGK'da hükümetle askerler arasında bir tartışma zemini olmaya devam edeceÄŸi anlaşılıyor. Bu tartışmanın özünde ÅŸu paradoks da yatıyor. Sivil kanat demokratikleÅŸme baÅŸlığında askeri geriletmeye çalışıp, bu arada ordunun konumu konusunda da Avrupa normlarını hatırlatırken, parti içi demokrasi baÅŸlığı söz konusu olduÄŸunda, bu kez inisiyatifi üstlenen tarafın siyasiler olacağı anlaşılıyor.Â