Paralı eğitim: Gelir dağılımı ve eğitimde kalite (3)
Güncelleme Tarihi:
Cüneyt ÜLSEVER
Oluşturulma Tarihi: Mart 09, 2002 15:28
Bugün size gelir dağılımı ve eğitimde kaliteye olumlu katkıda bulunacağına inandığım bir 'paralı eğitim modeli' önereceğim.
Unutmayalım; bu yalnızca bir modeldir, başka modeller de üretilebiir ve muhakkak ki bu model de bazı revizyonlara ihtiyaç duyacaktır.
* * *
Bu modele göre:
1) Tüm Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) okulları kendi içinde bir kar-zarar merkezi haline gelecektir.
* * *
2) MEB'in tüm okullar ile ilişkisi:
a) Her yıl seviyesine ve özelliğine göre asgari okul ücretlerini belirlemek.
b) Her yıl kıdemine ve belirlenen diğer kriterlere göre asgari öğretmen ve yönetici maaşlarını belirlemek.
c) Öğretmenlik kriterlerini, derecelerini belirlemek ve öğretmenlik sertifikası vermek.
d) Müfredatı ve kriterlerini belirlemek, nitelemek, ve gereğinde düzeltmek.
e) Yeni okul ihtiyaçlarını belirlemek, yeni okullar açmak, bu okullara yönetici tayin etmek, yöneticilerin özlük haklarını tayin etmek.
f) İhtiyaç sahiplerinin okul ücretlerinin tamamını veya bir kısmıını belirlenen asgari okul ücreti üzerinden ödemek.
g) Okulların öğrenci kabul etme kriteleri içinde zorunlu oldukları coğrafi alanları belirlemek.
h) AR-GE çalışmaları yapmak.
j) Tüm okulları müfredat, kriterler, finans, ve performans açısından denetlemek, okullları uyarmak, ve kamuoyunu aydınlatmak şeklinde gerçekleşecektir.
* * *
3) Okulllar, öğrencilerden aldıkları ücretle tüm masraflarını karşılayacaktır. Ancak, ücretlerin belirli bir oranı MEB'e yollanacaktır. Aynı zamanda okullar yatırım için MEB fonlarına başvurabilirler.
* * *
4) Okullar MEB'in belirlediği kriterler ile öğretmen olan kişiler arasında istediklerini, pazarlıklı ücret üzerinden istihdam edip, ücretlerini ödeyecekler.
* * *
5) Okullarda okul yönetiminin, seçilmiş öğretmenlerin ve velilerin eşit temsil edildiği bir komisyon teşgil edilecektir.
Bu komisyon:
a) MEB'in belirlediği asgari okul ücretinin altına inmemek kaydı ile yıllık okul ücretini belirleyecek.
b) MEB'in belirledği asgari öğretmen maaşının altına inmemek kaydı ile öğretmen ücretlerini belirleyecek.
c) Öğretmenlerin istihdamının devamına, sona erdirilmesine ve yeni öğretmen istihdamı ihtiyacına karar verecektir.
d) Kimden ne kadar okul ücreti alınacağını burs taleplerine göre belirleyecek.
Ancak:
i) Öğrencinin okula kaydında esas; akademik kriterler ve MEB'in belirlediği coğrafi alanlar olacak. Öğrenciler arzu ederlerse ait olmadıkları coğrafi alandaki okullara başvurabilecekler. Bu durumda komisyon öğrenciyi kabul edip etmemekte serbest olacak.
ii) İşsiz ebeyvenlerin öğrencilerinden hiç okul ücreti alınmayacak.
iii) Ebeyvenleri çalışan öğrencilerden orantılı olsa dahi muhakkak bir ücret alıncak.
iv) Memur çocuklarının ücretleri katsayıya göre belirlenecek.
v) Diğer öğrenciler için ebeyvenlerin belgeli gelir seviyesine göre okul ücreti belirlenecek.
vi) Komisyon belgeli gelir beyanı ile yetinmeyebilir, istediği gibi çevre yaşam standartı, mülkiyet, v.b. konularda araştırma yapabilir.
6) Okul ücretlerinden KDV alınmayacak.
* * *
7) Tüm okul giderleri gelir vergisinden düşecek.
* * *
8) Takriben 15 milyon öğrenciye 75 bin okul ünitesinde üretim yapan, takriben 520 bin kişi istihdam eden bir kuruluş dünyanın tüm normlarına göre devasa bir şirkettir. Böyle bir şirketin bir merkezden yönetilmesi katiyen mümkün değildir.
Eğitimde merkezi yapı muhakkak terk edilemelidir. Yerel yönetimler ile merkezi yönetimin eğitim yönetimini nasıl paylaşacağı konusu bir başka model ile ele alınmalıdır.
* * *
9) Devletin her türlü üretimden, dolayısı ile sosyal ekonomilerin ve dahi eğitim hizmetinin üretiminden peyderpey çekilmesi için gerekli politikaların oluşturulmasına çalışılmalıdır.
Eğitim hizmeti üretimi özel sektör önderliğinde; rekabetin ve fiyatlandırmanın kendiliğinden oluşacağı serbest piyasa koşullarına terk edilmeli; devletin eğitimdeki rolü denetim ve ödeme gücü olmayanlar adına onların okul ücretlerinin ödenmesi ile sınırlandırılmalıdır.
* * *
Eğitimde kalite ve sosyal dengeler önemli ise; eğitimin finansman yapısını alt-üst etmemiz gerekiyor!
e-posta: culsever@hurriyet.com.tr faks: 212 677 06 93
Unutmayalım; bu yalnızca bir modeldir, başka modeller de üretilebiir ve muhakkak ki bu model de bazı revizyonlara ihtiyaç duyacaktır.
* * *
Bu modele göre:
1) Tüm Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) okulları kendi içinde bir kar-zarar merkezi haline gelecektir.
* * *
2) MEB'in tüm okullar ile ilişkisi:
a) Her yıl seviyesine ve özelliğine göre asgari okul ücretlerini belirlemek.
b) Her yıl kıdemine ve belirlenen diğer kriterlere göre asgari öğretmen ve yönetici maaşlarını belirlemek.
c) Öğretmenlik kriterlerini, derecelerini belirlemek ve öğretmenlik sertifikası vermek.
d) Müfredatı ve kriterlerini belirlemek, nitelemek, ve gereğinde düzeltmek.
e) Yeni okul ihtiyaçlarını belirlemek, yeni okullar açmak, bu okullara yönetici tayin etmek, yöneticilerin özlük haklarını tayin etmek.
f) İhtiyaç sahiplerinin okul ücretlerinin tamamını veya bir kısmıını belirlenen asgari okul ücreti üzerinden ödemek.
g) Okulların öğrenci kabul etme kriteleri içinde zorunlu oldukları coğrafi alanları belirlemek.
h) AR-GE çalışmaları yapmak.
j) Tüm okulları müfredat, kriterler, finans, ve performans açısından denetlemek, okullları uyarmak, ve kamuoyunu aydınlatmak şeklinde gerçekleşecektir.
* * *
3) Okulllar, öğrencilerden aldıkları ücretle tüm masraflarını karşılayacaktır. Ancak, ücretlerin belirli bir oranı MEB'e yollanacaktır. Aynı zamanda okullar yatırım için MEB fonlarına başvurabilirler.
* * *
4) Okullar MEB'in belirlediği kriterler ile öğretmen olan kişiler arasında istediklerini, pazarlıklı ücret üzerinden istihdam edip, ücretlerini ödeyecekler.
* * *
5) Okullarda okul yönetiminin, seçilmiş öğretmenlerin ve velilerin eşit temsil edildiği bir komisyon teşgil edilecektir.
Bu komisyon:
a) MEB'in belirlediği asgari okul ücretinin altına inmemek kaydı ile yıllık okul ücretini belirleyecek.
b) MEB'in belirledği asgari öğretmen maaşının altına inmemek kaydı ile öğretmen ücretlerini belirleyecek.
c) Öğretmenlerin istihdamının devamına, sona erdirilmesine ve yeni öğretmen istihdamı ihtiyacına karar verecektir.
d) Kimden ne kadar okul ücreti alınacağını burs taleplerine göre belirleyecek.
Ancak:
i) Öğrencinin okula kaydında esas; akademik kriterler ve MEB'in belirlediği coğrafi alanlar olacak. Öğrenciler arzu ederlerse ait olmadıkları coğrafi alandaki okullara başvurabilecekler. Bu durumda komisyon öğrenciyi kabul edip etmemekte serbest olacak.
ii) İşsiz ebeyvenlerin öğrencilerinden hiç okul ücreti alınmayacak.
iii) Ebeyvenleri çalışan öğrencilerden orantılı olsa dahi muhakkak bir ücret alıncak.
iv) Memur çocuklarının ücretleri katsayıya göre belirlenecek.
v) Diğer öğrenciler için ebeyvenlerin belgeli gelir seviyesine göre okul ücreti belirlenecek.
vi) Komisyon belgeli gelir beyanı ile yetinmeyebilir, istediği gibi çevre yaşam standartı, mülkiyet, v.b. konularda araştırma yapabilir.
6) Okul ücretlerinden KDV alınmayacak.
* * *
7) Tüm okul giderleri gelir vergisinden düşecek.
* * *
8) Takriben 15 milyon öğrenciye 75 bin okul ünitesinde üretim yapan, takriben 520 bin kişi istihdam eden bir kuruluş dünyanın tüm normlarına göre devasa bir şirkettir. Böyle bir şirketin bir merkezden yönetilmesi katiyen mümkün değildir.
Eğitimde merkezi yapı muhakkak terk edilemelidir. Yerel yönetimler ile merkezi yönetimin eğitim yönetimini nasıl paylaşacağı konusu bir başka model ile ele alınmalıdır.
* * *
9) Devletin her türlü üretimden, dolayısı ile sosyal ekonomilerin ve dahi eğitim hizmetinin üretiminden peyderpey çekilmesi için gerekli politikaların oluşturulmasına çalışılmalıdır.
Eğitim hizmeti üretimi özel sektör önderliğinde; rekabetin ve fiyatlandırmanın kendiliğinden oluşacağı serbest piyasa koşullarına terk edilmeli; devletin eğitimdeki rolü denetim ve ödeme gücü olmayanlar adına onların okul ücretlerinin ödenmesi ile sınırlandırılmalıdır.
* * *
Eğitimde kalite ve sosyal dengeler önemli ise; eğitimin finansman yapısını alt-üst etmemiz gerekiyor!
e-posta: culsever@hurriyet.com.tr faks: 212 677 06 93