Panik atak hastalık değil belirti

Panik atak yaşayan kişiler daha çok sinirli, stresle baş etme savunmaları zayıf kişiler. Kendilerini olmayan sorunlarla baş etmeye zorlarlar. Toplumda genel olarak sanılanın aksine panik atak bir hastalık değil sadece ve sadece belirtidir.

  

Psikiyatrist Serdar Serdaroğlu’na göre, halk arasında ciddi bir rahatsızlık gibi görülen panik atak, bazı belirtilerin bir arada olduğu durumdur. Panik atak, yanlış anlaşılan bir rahatsızlık. Çünkü bir hastalık değil, sadece bir belirti. Yani baş ağrısı gibi belirsiz bir durum gibi. Çünkü baş ağrısının altından migren de çıkabilir, tümör de. Panik atak da altında ne olduğu araştırılıp bulunması gereken bir durum.

 

Panik atak diye tabir edilen durumun gerisinde, bazen agorafobi olabilir. Büyük marketlerde, evde tek başına banyoda yaşanabilir, tünellerden veya arabayla köprülerin üzerinden geçerken açığa çıkabilir. Agorafobiyle bağlantısı yoksa, atak bir mekana bağlı olmaksızın, aniden gelebilir.

 

Prof. Dr. Psikiyatrist Özcan Köknel, genel olarak yapılan tüm çalışmalarda, panik bozuklukların ailesel bir geçmişi olduğunu ve genetik faktörlerin işin içine girdiğini söylüyor. Yapılan araştırmalar, panik bozukluğu olan kişilerin birinci derece akrabalarının panik bozukluğu geliştirme olasılıklarının 4 ila 7 kat fazla olduğunu gösteriyor.

 

Panik bozukluğun başlangıç yaşı değişiyor ama daha çok ergenlik yaşlarında ya da 30’lu yaşlarda başlıyor.�40’ından sonra ortaya çıkması “çok nadir ve olağandışı” kabul ediliyor.

 

ABD Psikiyatri Birliği’nin bir yıllık verilerinde şöyle bir tablo ortaya çıkıyor: Bin erkekten 13’ü, bin kadından 32’si panik atak yaşıyor. Kadınların panik atak yaşaması oranı erkeklere göre üç kat fazla.

 

Panik atak hangi durumda olur?

 

* Depresyonda. Bu durumda daha sık çıkabilir.

* Çocuklarda dikkat eksikliği durumlarında.

* Ağır stres koşullarında.

* Genetik faktörler

* Biyolojik nedenler: Sodyum laktat gibi kimyasal ajanlar ortaya çıkarabiliyor. �

* Serotonin denen nöro kimyasal maddenin eksikliğinin panik atakta rol oynadığı söyleniyor.

* Sara ve epilepsi hastalarında.

* Uyuşturucu kullananlarda, şizofrenlerde.

* Aşırı kafein tüketenlerde olabiliyor.

* Travmatik reaksiyonlarda, psikolojik travmalarda.�Bu durum sonra panik bozukluğa neden olabilir.

* Ergenlik döneminde panik atak yaşanırsa bu intihar duygusunu tetikleyebiliyor.

* Depresyon kriterlerinden biri intihar düşüncesidir. Ancak depresyon sırasındaki intihar girişimleri, yaşanan panik ataktan kaynaklanıyor.

* Tiroid bulgularında.

* Toplumda “panik ataklıyım” diye dolaşanların çoğu aslında panik bozukluk yaşıyor. Panik atak belirtilerinin tekrarlanması, kaygı duyma, panik bozukluk habercisidir. �

 

 Yeni bir araştırma: Atipik panik atak

 

1990’lı yıllarda başlayan bir araştırma "Atipik panik atak" belirtilerini ortaya çıkardı. Tipik panik atak antidepresanlara cevap verirken, atipik panik ataklar durumu kötüleştiriyor. Sara ilaçlarıyla iyileşebiliyorlar. Psikiyatri dünyasında şimdilerde, “Bunlar saraya dönüşmeyen bir tip mi?” sorusuna yanıt aranıyor.

 

* Kişi, sanki ışığın şiddeti artıyor ya da azalıyor sanıyor. Bu sarada olur.

* Seslerin yoğunluğunda artma ya da azalma oluyor.

* Düşünceler hızlanıyor gibi oluyor. Tam tersi yavaşladığını da sanabiliyor kişi.

* Bir çok kişi, tanıdığı insanı hiç görmemiş gibi davranabiliyor.

* Öfke patlamaları oluyor.

* Bazen kişi kendi ekseni etrafında dönüyormuş hissine kapılıyor.

 

 Tedavi

 

Bugün biyolojik tedavide ilaç veriliyor ama psikoterapi de uygulanıyor. Panik atak yaşayanlar antidepresan ilaçlarla tedavi ediliyor. Bu ilaçlar beyindeki nörokimyasal süreçleri etkiliyor. Hem psikoterapi hem de ilaç tedavisinin birlikte yapılması gerekiyor. Hastanın strese karşı toleransını artırmak için kişinin stresle baş etmesine yönelik gevşeme çalışmaları yapılıyor.

 

Doktorlar ne diyor?

 

Psikiyatrist Bahadır Bakım:

 

Duygu durum bozuklukları ile anksiyete bozuklukları çok sık birlikte görülüyor. Başlangıçta bazen duygu durum bozukluğu panik bozukluk ile de başlayabilir. Sonuçta panik bozukluk çok görünürde olan hastanın hayatını etkiler daha çabuk doktora giderler çünkü ölüm korkusu yaşarlar. Oysa duygu durum bozukluklarında hastanın hayatı uzun dönemde etkilenir ve panik bozukluk başlayınca hastada bedensel şikayetler de başlar. Ardından çevreden uzaklaşma gelir ve sonra duygu durum bozukluklarının daha çabuk meydana çıkmasına neden olabilir. İkisinin tedavisi zor ve uzundur. İşin içine terapinin eklenmesi gerekebilir.

Hastanın düşünce şemalarının olumlu yönelmesi savunma mekanizmalarının toparlanması gerekebilir. Panik bozukluğunun olması aslında kişinin dikkatini kendi üzerinde toplaması, çevredeki olumlu olaylara dikkatini veremeyip olumsuzları görmesi, her şeyi tehdit algısı olarak görebilir. Bu durum da hipofizden salgılanan hormonları olumsuz etkiler ve ilerleyen dönemde kişinin özgüveninde sorunlar gösterir. Kendini kalabalık yerlere bu nedenle çıkamıyorlar. Manik depresif rahatsızlıklar ya da anksiyete rahatsızlıkları olanlarda aynı zamanda birinci derece yakın akrabalarında da aynı sorunlar görülebiliyor. Çünkü benzer hormonlar devreye giriyor. Her iki rahatsızlıkta da benzer ilaçlar kullanabiliyoruz.

 

Psikiyatr Armağan Samancı:

 

Psikiyatride rahatsızlıklar ayrı ayrı olabildiği gibi bir yelpaze içinde de değerlendirilebilir. Bazı araştırmalara bakılınca, bazı rahatsızlıklarda özellikle aile yükü açısından diğer rahatsızlıklarla birlikte seyrediyor. Bipolar bozukluk manik bozukluk çok ayrı kategori ama bir grupta kesişen noktalar da var. Spektrum olarak düşünürsek duygu durum bozukluları, depresyon, manik depresif bozukluk içine, bazı kişilik bozukluklarının panik bozukluk, yeme bozukluğu gibi şeyler, hiper aktivite, dikkat eksikliği sendromları konulabilir. Özellikle genetik aile yükü açısından bu bağlantılar olabiliyor. Manik depresif bozukluk ve panik bozukluk direkt bağlantılı da değil ama net olarak bunlar arasında bir bağlantı yok. Ama özellikle genetik yük açısından ikisinin kesiştiği noktalar var.

Şahsın, özellikle ailedeki rahatsızlıklar yükü açısından ve uzun süreli izlenimler de bazı panik hastalarda iki uçlu bozuklukların görülmesi.

 

Genetik yükle karıştığı noktada bu insanların ailelerine bakılınca paniklilerin ailelerinde bazı araştırmalar iki uçlu mizaç bozukluğu yükünü bulabiliyor. Anne baba birinci derece yakınların hikayelerinde bu bağlantı çıkabiliyor. Bir grup panikli ileriki dönemde çok büyük�bipolar bozukluk çıkabiliyor ama direkt olarak herkeste olur gibi bir bağlantı yok altını çizmek gerekiyor. Uzun süreli izlemelerde karşımıza çıkıyor. Manik depresif rahatsızlık denilince bu kendi altında alt bölümleri olabilen bir rahatsızlık, manik depresif rahatsızlığın da hafif formları bazı paniklilerde görülebiliyor.

 

Kullanılan ilaçlarla altta yatan iki uçlu mizaç bozukluğunun harekete geçebildiğini görebiliyoruz. Bu da bize altta yatan yapıda aynı zamanda manik depresif bozukluk eğiliminin olduğunu gösterebiliyor.

 

Altta yatan bir potansiyel zamanla ortaya çıkabiliyor genler sabit değil, yaşam etkisiyle etkilenebilen, aktive olmaları gecikebilen yapılar. Altta yatan genetik hiç harekete de geçmeyebiliyor�ya da çevre etkisi dolayısıyla değişik formlarda da kendi gösterebilir. Aile yükü ciddi rahatsızlık olabilir ve bu sizde eğilim olabilir ama genin ifadesi çevre etkisiyle de belirlenebilen şeylerdir. Psikiyatride tek bir geninin sorumlu olduğu rahatsızlık yok. Gen grupların oluşturduğu rahatsızlıklar teoremi var ve bundan dolayı da değişik gen gruplarının harekete geçmesi değişik rahatsızlara yol açabiliyor.

 

Bir hastamda dedesinde depresyon, babasında depresyon teyzesinde depresyon kardeşinde obsesif kompulsif bozukluk kendisinde depresyon ve çocuğunda yumuşak bi polar bozukluğu düşündüren dikkat eksikliği var bu anlamda genler önemli.