Özel güvenlikçi sayısı polisi geçti askerlik şubelerini bile onlar koruyacak
Güncelleme Tarihi:
Gülden AYDIN
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 21, 2006 00:00
Geçtiğimiz haftalarda sonuçlanan 5. dönem sınavlarından sonra, Türkiye’deki sertifikalı özel güvenlikçi sayısı 192 bine ulaştı ve 189 bin kişilik polis gücünü geride bıraktı. Üstelik bu sayı, her yıl 10 bin kişi artarak daha da büyüyecek. Holdingler, şirketler, siteler, okullar, birbiri ardına özel güvenlikçilerin müşterileri arasına katılıyor. İstanbul ile Kocaeli üniversiteleri, koruma ve güvenlik bölümü açtı, eğitim veriyor.
Özel güvenlik sektörü, sağladığı eğitim, elektronik ve fiziki güvenlik hizmetleriyle şu anda 2.5 milyar dolarlık bir pazar oluşturuyor. Ancak bir yandan özel güvenliğin ne kadar güvenli olduğu tartışılıyor, çeteleşmeye yol açacağı endişeleri dile getiriliyor. Ankara’daki Sauna Çetesi’nden, İstanbul’daki bombacı PKK timinden özel güvenlik elemanı çıktı. Özel güvenliği en çok destekleyen Emniyet çevreleri, onlar sayesinde "asli işlerine" döneceklerini savunuyor: "Kapkaçla, bombacılarla biz uğraşalım. Stadyumları, havaalanlarını, genelevleri korumayı özel güvenlikçilere bırakalım." Türk Silahlı Kuvvetleri de özel güvenliğe sıcak bakıyor. Pilot uygulama başarılı olursa 20 askerlik dairesi, 534 askerlik şubesini, 5 bin 500 özel güvenlikçi koruyacak. Türkiye, Avrupa ve ABD’de özel güvenlik nasıl ele alınıyor, düzenleme ve uygulamalar nasıl; inceledik. Türkiye’deki tarafların görüşlerini aldık.
1500 YTL MAAŞ ALAN EMNİYETÇİ YEDİ KATINA GÜVENLİKÇİ OLUYOR
Türkiye’de Özel Güvenlik Hizmetleri’ne ilişkin 5188 Sayılı Kanun, 7 Ekim 2004’te yürürlüğe girdi. Bu kanunla birlikte 1983’te çıkan Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanmasına ilişkin 2495 Sayılı Kanun, yürürlükten kalktı. Eski kanuna tabi olarak göreve başlayan 57 bin özel güvenlik personelinin görev süresi beş yıl uzatıldı. Yeni yasadan sonra 600 yeni güvenlik şirketi kuruldu.
Yasaya göre özel güvenlikçi olabilmek için İçişleri Bakanlığı’nın düzenlediği özel güvenlik sınavını aşmak gerekiyor. Sınavın sorularını Emniyet Genel Müdürlüğü ile Jandarma Genel Komutanlığı hazırlıyor. Sınav komisyonu başkanlığını da İçişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı yapıyor.
Adayları sınava hazırlayan ve sınav hakkı tanıyan özel güvenlik okullarında üç hafta süren eğitimde 120 saat ders veriliyor. 90 saat müfredat, 30 saat silah eğitimi yapılıyor. Silahsız güvenlikçiler, bu derse katılmıyor. Lise mezunu olmayanlar, silah kullanamıyor. Ortaokul mezunları, silah eğitimi de silahlı görev de yapamıyorlar.
Yine yasaya göre, özel güvenlik şirketi ya da okullarında emniyet mensuplarının yer alması zorunlu. Bu nedenle gönüllü emekliye ayrılan yüzlerce emniyet müdürü, 1500 YTL maaşlarının yedi misline varan teklifleri kabul etti. Özel güvenlik okullarında ders veren Emniyetçilerin sayısı ise kesin olmamakla birlikte binlerle ifade ediliyor. Eski MİT ve ordu mensupları da en az Emniyetçiler kadar sektörde aktif.
Bu arada 13 Aralık 2005’te, çok sayıda özel güvenlik şirketi ve derneğinin katıldığı toplantıda, merkezi İstanbul’da olan Özel Güvenlik Dernekleri Federasyonu (ÖGF) kurulmasına karar verildi. Tüzük taslağının da hazırlandığı toplantıda geçici yönetim kurulu üyeleri seçildi.
ERDOĞAN GÜRKAN (Atlas Güvenlik’in sahibi)
Özel güvenlikçilerin çeteleşmesi sepetteki çürük elma misalidir
Güvenlik eğitimi veren bazı kurumların devam zorunluluğunu dikkate almayıp sınav hakkı verdiğini duyuyoruz. Eğitim kurumlarının ciddi şekilde denetlenmesi gerekir. Özel güvenlikçilerin çeteleşmesi, sepetteki çürük elma misalidir. Dikkatli eleman seçimi, eğitimi, güvenlik soruşturması ve görevde kontrol bu aksaklığı önleyebilir.
KADİR ÇALIŞ (Özel Güvenlik Dergisi sahibi)
Yakında sayıları 300 binlere çıkacak
Ülke güvenliğinde, özel güvenlik, Jandarma, TSK ve Emniyet’ten sonra şimdiden dördüncü güç. 2009’dan itibaren hava meydanları, kamu kuruluşları, stadyumların da güvenliği özelleşecek. Bu demektir ki, birkaç yıl içinde aktif özel güvenlikçi sayısı 300 binlere çıkacak. Şirket sayısı her gün artırıyor. Eskiden merdiven altı şirketler vardı. Şimdi kanun, yönetmelik geldi. Yakında AB standardını yakalayacağız. Ancak İş Kanunu gereği sabıkası olmayan eski hükümlü ve engellilerin de özel güvenlik elemanı olmasına sektör itiraz ediyor.
EMRE USLU (Terör Uzmanı, Utah Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi)
ABD’de 2 milyondan fazla özel güvenlikçi var, polisin üç katı
ABD’de özel ya da tüzel kişilerin her türlü güvenlik ihtiyacı, yaygın olarak özel güvenlik firmalarınca yerine getiriliyor. Ülkede toplam polis sayısı 663 bin 535, özel güvenlikçilerin sayısı ise 2 milyondan fazla. Dört yıllık suç hukuku mezunları işe alınıyor. Kasım 2003’te çıkan yasaya göre özel güvenlikçiler, resmi güvenlik güçlerine kanun uygulamada, suçların önlenmesinde yardımcı olan unsur. ABD, Irak’ta bile özel güvenlikçileri askeri ve ticari konvoyların, bina komplekslerinin korumasında görevlendirdi. Terör tehdidi nedeniyle ABD’de güvenlik şirketleri, eleman alımında güvenlik soruşturması için FBI’ın arşivlerini kullanabiliyor.
ALİ GÖKÇE (ÖZGÜVDER Genel Başkanı)
Güvenlikçilere polis gibi silah taşıma ruhsatı verilmeli
İçişleri Bakanlığı’nın valiler kanalıyla 1 Ocak 2006’da başlatması gereken denetimler yapılmadığı için özel güvenlik sektöründe on binlerce kişi sertifikasız çalışıyor. Bir an önce sertifikasız çalışmanın önlenmesini istiyoruz.
Çalışma Bakanlığı’nın hazırladığı taslaktaki fiili hizmet süresi zammına özel güvenlik personeli dahil edilmeli.
Terfi, çalışma koşulları, ücret gibi özlük haklarımız günün koşullarına göre yeniden düzenlenmeli.
Görev alanı dışında da polis gibi silah taşıma ruhsatı verilmeli.
Kılık kıyafet tek tip ve yazlık-kışlık olmalı.
Personelin asgari ücreti birbuçuk kat artmalı, vergilerden muaf ve net olmalı.
İşe başlamadan önce alınan 1 milyar lira tutarındaki harçlar kaldırılmalı.
Özelleştirilen kamu kuruluşlarında lağvedilen güvenlik departmanlarının personeli, eski kurumunda sivil memur olarak istihdam edilmeli.
Kendi isteğiyle ayrılan yüksekokul mezunu personele Emniyet ve orduda olduğu gibi öğretmenlik hakkı verilmeli.
Özel güvenlik okullarında öğrenci devamsızlığı önlenmeli.
Geçmişi 18. yüzyıla uzanıyor
"Dünyada ve Türkiye’de Özel Güvenlik", Samsun 19 Mayıs İlçe Emniyet Müdürü Deniz Dağdeviren’in Kocaeli Üniversitesi’ndeki yüksek lisans tezi. Kolej Özel Güvenlik ve Eğitim Kurumları’nın kurucusu Dağdeviren, tezinde özel güvenliğin gelişimini üç aşamada ele alıyor:
Özel güvenlik hizmetlerinin tarihi 18. yüzyıla uzanıyor. İngiltere’nin en eski iki güvenlik şirketi 1926 ve 1935’te kuruldu.
ABD’de özel güvenlik sanayii, 1945’ten sonra gelişti.
Tüm dünyada özel güvenlik sektöründeki büyüme 1960’larda devam etti. 1970’te İngiltere’deki özel güvenlikçi sayısı 105 bin iken polis sayısı 110 bindi. (www.guvenlikpersoneli.com)
ÖZEL GÜVENLİKTEKİ ÜNLÜLER
Sönmez Köksal: MİT Eski Müsteşarı
Yavuz Ataç: MİT Dış Operasyonlardan Sorumlu eski Daire Başkan Yardımcısı
Erol Çakır: İstanbul Eski Valisi
Veli Küçük: Emekli Tuğgeneral
Tayfun Acarlı: Emniyet Genel Müdürlüğü eski Hukuk Müşaviri
Yusuf Vehbi Dalda: Interpol Dairesi eski Başkanı
Uğur Badem: Emekli Emniyet müdürü
Murat Yetimoğlu: Emekli Emniyet müdürü
Şahap Yaralı: Emekli Yüzbaşı
Nihat Kubuş: İstanbul Emniyeti Narkotik Şubesi eski Müdürü
Erdoğan Gürkan: Emekli Binbaşı
Nuri Gündeş: Emekli Yarbay, MİT İstanbul Bölge Başkanı
Kurtuluş Dönmezer: Emniyet Genel Müdürlüğü Dış İlişkiler Daire Başkanlığı eski Şube Müdürü.
Faruk Yüce Bilgiç: Emekli Albay
Melih İşcan: Emekli Binbaşı
RAKAMLARLA SEKTÖR
Özel güvenlik okulu:350
Yönetici:320
Eski emniyet müdürü yönetici:200
Özel güvenlik şirketi:600
Yönetici:690
Eski emniyet müdürü yönetici:270
YASAYA GÖRE
BUNLARI YAPABİLİRLER
Koruma ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları x-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme, kimlik sorma.
Görev alanında, haklarında yakalama, tutuklama veya mahkumiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama.
Olay yerini ve delilleri koruma amaçlı yakalama.
Yangın, deprem gibi tabii afet durumlarında ve imdat istenmesi halinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girme.
Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek şartıyla, aramalar sırasında suç teşkil etmemekle birlikte tehlike doğurabilecek eşyayı emanete alma.
Terk edilmiş ve bulunmuş eşyayı emanete alma.
Yasalar çerçevesinde zor kullanma.
Meşru savunma amaçlı silah kullanma.
BUNLARI YAPAMAZLAR
Yetkilerini sadece görevli oldukları sürece ve görev alanlarında kullanabilirler. Silahlarını görev alanı dışına çıkaramazlar.
İşlenmiş suçun takibi, dışarıdan yapılan saldırılara karşı tedbir alınması, para ve değerli eşyaların nakli, kişi koruma, cenaze töreni gibi durumlarda güzergah boyu görevli sayılır.
Memur sayıldıkları için Anayasa gereği siyasi partilere üye olamazlar.
Grev yapamazlar. Lokavt dolayısıyla işten uzaklaştırılamazlar.
EN BÜYÜK 10 GÜVENLİK ŞİRKETİ
Tepe
OYAK
Security Net
DAK
Şark Ekspres
Grup4
Kötter
Etkin
Met Grup
Atlas
AVRUPA’DA POLONYA BİRİNCİ, TÜRKİYE İKİNCİ
ÜLKEŞİRKET SAYISIELEMAN SAYISI
Polonya3600200000
Türkiye600192000
Almanya3000170000
İngiltere1700150000
Fransa4700117000
İspanya99889449
Macaristan390080000
İtalya124055000
Hollanda81830000
Portekiz9228000
Yunanistan83025000
İrlanda30020000
Belçika14618321
İsveç28017000
Avusturya2006790
Lüksemburg102200
1500 YTL MAAŞ ALAN EMNİYETÇİ YEDİ KATINA GÜVENLİKÇİ OLUYOR
Türkiye’de Özel Güvenlik Hizmetleri’ne ilişkin 5188 Sayılı Kanun, 7 Ekim 2004’te yürürlüğe girdi. Bu kanunla birlikte 1983’te çıkan Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanmasına ilişkin 2495 Sayılı Kanun, yürürlükten kalktı. Eski kanuna tabi olarak göreve başlayan 57 bin özel güvenlik personelinin görev süresi beş yıl uzatıldı. Yeni yasadan sonra 600 yeni güvenlik şirketi kuruldu.
Yasaya göre özel güvenlikçi olabilmek için İçişleri Bakanlığı’nın düzenlediği özel güvenlik sınavını aşmak gerekiyor. Sınavın sorularını Emniyet Genel Müdürlüğü ile Jandarma Genel Komutanlığı hazırlıyor. Sınav komisyonu başkanlığını da İçişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı yapıyor.
Adayları sınava hazırlayan ve sınav hakkı tanıyan özel güvenlik okullarında üç hafta süren eğitimde 120 saat ders veriliyor. 90 saat müfredat, 30 saat silah eğitimi yapılıyor. Silahsız güvenlikçiler, bu derse katılmıyor. Lise mezunu olmayanlar, silah kullanamıyor. Ortaokul mezunları, silah eğitimi de silahlı görev de yapamıyorlar.
Yine yasaya göre, özel güvenlik şirketi ya da okullarında emniyet mensuplarının yer alması zorunlu. Bu nedenle gönüllü emekliye ayrılan yüzlerce emniyet müdürü, 1500 YTL maaşlarının yedi misline varan teklifleri kabul etti. Özel güvenlik okullarında ders veren Emniyetçilerin sayısı ise kesin olmamakla birlikte binlerle ifade ediliyor. Eski MİT ve ordu mensupları da en az Emniyetçiler kadar sektörde aktif.
Bu arada 13 Aralık 2005’te, çok sayıda özel güvenlik şirketi ve derneğinin katıldığı toplantıda, merkezi İstanbul’da olan Özel Güvenlik Dernekleri Federasyonu (ÖGF) kurulmasına karar verildi. Tüzük taslağının da hazırlandığı toplantıda geçici yönetim kurulu üyeleri seçildi.
ERDOĞAN GÜRKAN (Atlas Güvenlik’in sahibi)
Özel güvenlikçilerin çeteleşmesi sepetteki çürük elma misalidir
Güvenlik eğitimi veren bazı kurumların devam zorunluluğunu dikkate almayıp sınav hakkı verdiğini duyuyoruz. Eğitim kurumlarının ciddi şekilde denetlenmesi gerekir. Özel güvenlikçilerin çeteleşmesi, sepetteki çürük elma misalidir. Dikkatli eleman seçimi, eğitimi, güvenlik soruşturması ve görevde kontrol bu aksaklığı önleyebilir.
KADİR ÇALIŞ (Özel Güvenlik Dergisi sahibi)
Yakında sayıları 300 binlere çıkacak
Ülke güvenliğinde, özel güvenlik, Jandarma, TSK ve Emniyet’ten sonra şimdiden dördüncü güç. 2009’dan itibaren hava meydanları, kamu kuruluşları, stadyumların da güvenliği özelleşecek. Bu demektir ki, birkaç yıl içinde aktif özel güvenlikçi sayısı 300 binlere çıkacak. Şirket sayısı her gün artırıyor. Eskiden merdiven altı şirketler vardı. Şimdi kanun, yönetmelik geldi. Yakında AB standardını yakalayacağız. Ancak İş Kanunu gereği sabıkası olmayan eski hükümlü ve engellilerin de özel güvenlik elemanı olmasına sektör itiraz ediyor.
EMRE USLU (Terör Uzmanı, Utah Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi)
ABD’de 2 milyondan fazla özel güvenlikçi var, polisin üç katı
ABD’de özel ya da tüzel kişilerin her türlü güvenlik ihtiyacı, yaygın olarak özel güvenlik firmalarınca yerine getiriliyor. Ülkede toplam polis sayısı 663 bin 535, özel güvenlikçilerin sayısı ise 2 milyondan fazla. Dört yıllık suç hukuku mezunları işe alınıyor. Kasım 2003’te çıkan yasaya göre özel güvenlikçiler, resmi güvenlik güçlerine kanun uygulamada, suçların önlenmesinde yardımcı olan unsur. ABD, Irak’ta bile özel güvenlikçileri askeri ve ticari konvoyların, bina komplekslerinin korumasında görevlendirdi. Terör tehdidi nedeniyle ABD’de güvenlik şirketleri, eleman alımında güvenlik soruşturması için FBI’ın arşivlerini kullanabiliyor.
ALİ GÖKÇE (ÖZGÜVDER Genel Başkanı)
Güvenlikçilere polis gibi silah taşıma ruhsatı verilmeli
İçişleri Bakanlığı’nın valiler kanalıyla 1 Ocak 2006’da başlatması gereken denetimler yapılmadığı için özel güvenlik sektöründe on binlerce kişi sertifikasız çalışıyor. Bir an önce sertifikasız çalışmanın önlenmesini istiyoruz.
Çalışma Bakanlığı’nın hazırladığı taslaktaki fiili hizmet süresi zammına özel güvenlik personeli dahil edilmeli.
Terfi, çalışma koşulları, ücret gibi özlük haklarımız günün koşullarına göre yeniden düzenlenmeli.
Görev alanı dışında da polis gibi silah taşıma ruhsatı verilmeli.
Kılık kıyafet tek tip ve yazlık-kışlık olmalı.
Personelin asgari ücreti birbuçuk kat artmalı, vergilerden muaf ve net olmalı.
İşe başlamadan önce alınan 1 milyar lira tutarındaki harçlar kaldırılmalı.
Özelleştirilen kamu kuruluşlarında lağvedilen güvenlik departmanlarının personeli, eski kurumunda sivil memur olarak istihdam edilmeli.
Kendi isteğiyle ayrılan yüksekokul mezunu personele Emniyet ve orduda olduğu gibi öğretmenlik hakkı verilmeli.
Özel güvenlik okullarında öğrenci devamsızlığı önlenmeli.
Geçmişi 18. yüzyıla uzanıyor
"Dünyada ve Türkiye’de Özel Güvenlik", Samsun 19 Mayıs İlçe Emniyet Müdürü Deniz Dağdeviren’in Kocaeli Üniversitesi’ndeki yüksek lisans tezi. Kolej Özel Güvenlik ve Eğitim Kurumları’nın kurucusu Dağdeviren, tezinde özel güvenliğin gelişimini üç aşamada ele alıyor:
Özel güvenlik hizmetlerinin tarihi 18. yüzyıla uzanıyor. İngiltere’nin en eski iki güvenlik şirketi 1926 ve 1935’te kuruldu.
ABD’de özel güvenlik sanayii, 1945’ten sonra gelişti.
Tüm dünyada özel güvenlik sektöründeki büyüme 1960’larda devam etti. 1970’te İngiltere’deki özel güvenlikçi sayısı 105 bin iken polis sayısı 110 bindi. (www.guvenlikpersoneli.com)
ÖZEL GÜVENLİKTEKİ ÜNLÜLER
Sönmez Köksal: MİT Eski Müsteşarı
Yavuz Ataç: MİT Dış Operasyonlardan Sorumlu eski Daire Başkan Yardımcısı
Erol Çakır: İstanbul Eski Valisi
Veli Küçük: Emekli Tuğgeneral
Tayfun Acarlı: Emniyet Genel Müdürlüğü eski Hukuk Müşaviri
Yusuf Vehbi Dalda: Interpol Dairesi eski Başkanı
Uğur Badem: Emekli Emniyet müdürü
Murat Yetimoğlu: Emekli Emniyet müdürü
Şahap Yaralı: Emekli Yüzbaşı
Nihat Kubuş: İstanbul Emniyeti Narkotik Şubesi eski Müdürü
Erdoğan Gürkan: Emekli Binbaşı
Nuri Gündeş: Emekli Yarbay, MİT İstanbul Bölge Başkanı
Kurtuluş Dönmezer: Emniyet Genel Müdürlüğü Dış İlişkiler Daire Başkanlığı eski Şube Müdürü.
Faruk Yüce Bilgiç: Emekli Albay
Melih İşcan: Emekli Binbaşı
RAKAMLARLA SEKTÖR
Özel güvenlik okulu:350
Yönetici:320
Eski emniyet müdürü yönetici:200
Özel güvenlik şirketi:600
Yönetici:690
Eski emniyet müdürü yönetici:270
YASAYA GÖRE
BUNLARI YAPABİLİRLER
Koruma ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları x-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme, kimlik sorma.
Görev alanında, haklarında yakalama, tutuklama veya mahkumiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama.
Olay yerini ve delilleri koruma amaçlı yakalama.
Yangın, deprem gibi tabii afet durumlarında ve imdat istenmesi halinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girme.
Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek şartıyla, aramalar sırasında suç teşkil etmemekle birlikte tehlike doğurabilecek eşyayı emanete alma.
Terk edilmiş ve bulunmuş eşyayı emanete alma.
Yasalar çerçevesinde zor kullanma.
Meşru savunma amaçlı silah kullanma.
BUNLARI YAPAMAZLAR
Yetkilerini sadece görevli oldukları sürece ve görev alanlarında kullanabilirler. Silahlarını görev alanı dışına çıkaramazlar.
İşlenmiş suçun takibi, dışarıdan yapılan saldırılara karşı tedbir alınması, para ve değerli eşyaların nakli, kişi koruma, cenaze töreni gibi durumlarda güzergah boyu görevli sayılır.
Memur sayıldıkları için Anayasa gereği siyasi partilere üye olamazlar.
Grev yapamazlar. Lokavt dolayısıyla işten uzaklaştırılamazlar.
EN BÜYÜK 10 GÜVENLİK ŞİRKETİ
Tepe
OYAK
Security Net
DAK
Şark Ekspres
Grup4
Kötter
Etkin
Met Grup
Atlas
AVRUPA’DA POLONYA BİRİNCİ, TÜRKİYE İKİNCİ
ÜLKEŞİRKET SAYISIELEMAN SAYISI
Polonya3600200000
Türkiye600192000
Almanya3000170000
İngiltere1700150000
Fransa4700117000
İspanya99889449
Macaristan390080000
İtalya124055000
Hollanda81830000
Portekiz9228000
Yunanistan83025000
İrlanda30020000
Belçika14618321
İsveç28017000
Avusturya2006790
Lüksemburg102200