Özbekistan’da kökten dinci ayaklanma

Özbekistan'ın Andican kentinde Ekremiler grubuna mensup 23 kişinin yargılanmasını protesto için kökten dincilerin ayaklandığı ve bölge yönetimini ele geçirdiği bildirildi. Olayda 20 kişi öldü. Devlet Başkanı Kerİmov bölgeye gitti. Özbekistan Dışişleri Bakanlığı, durumun kontrol altında olduğunu bildirdi. Rus İtar-Tass ajansı, Özbekistan'ın Andican ilindeki olaylarda 20 kişinin öldüğünü, 34 kişinin yaralandığını duyurdu.     İtar-Tass bu haberi, Devlet Başkanı İslam Kerimov'un makamına dayandırarak verdi.     Ajans, silahlı kalabalıkların kentin 2 bölgesinde polislerin etrafını sardığını, polislerin serbest bırakılması için görüşmelerin sürdüğünü de bildirdi.     Silahlı göstericilerin askeri garnizona saldırıldığı haberleri doğrulanmadı. "DURUM KONTROL ALTINDA”  Özbekistan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Reuters ajansına yaptığı açıklamada, ”kentte durumun kontrol altında olduğunu ve tüm kamu dairelerinin normal bir şekilde faaliyetini sürdürdüğünü” söyledi.     Öte yandan AP ajansı, Özbek hükümetinin yabancı haber yayınlarını engellediğini duyurdu. Haberde, yetkililerin CNN ve BBC dahil tüm yabancı televizyon haber kanallarının yayınını keserek yerine Özbek ve yabancı eğlence kanalları yayınladığı belirtildi.  DEVLET BAŞKANI KERİMOV ANDİCAN'A GİTTİ ÖZBEKİSTAN   Orta Asya'daki 5 eski Sovyet cumhuriyeti içinde 26 milyonluk nüfusuyla en kalabalık ülke olan Özbekistan'da, etnik Özbekler nüfusun yüzde 80'ini oluşturuyor. Ruslar ve Tacikler, nüfusun yüzde 10'unu, Kazaklar ise yüzde 3'ünü oluşturuyor.   Sovyetler'den 1991 bağımszılığını kazanmasından beri ülke, geniş yetkileri bulunan Devlet Başkanı İslam Kerimov tarafından yönetiliyor.   Özbekistan, Batı tarafından sık sık insan hakları ihlalleriyle suçlanıyor. İnsan hakları kuruluşları, ülkede en az 6 bin dini ve siyasi tutuklu bulunduğunu belirtiyorlar.   Köktendici militanlar, geçen sene mart ayında 50 kişinin öldüğü saldırı dahil, ülkedeki bir dizi bombalı saldırıdan sorumlu tutulmuştu. Geçen yıl, ABD ve İsrail büyükelçiliklerine düzenlenen saldırılarda da 3 kişi ölmüştü.   ABD'nin “teröre karşı savaş”ında Washington'ın yanında yer alan Özbekistan'da önemli bir Amerikan üssü bulunuyor.   Büyük doğal gaz ve petrol rezervlerine sahip Özbekistan, dünyanın 10 büyük altın üreticisi arasında yer alıyor. Özbekistan, dünyadaki 5. büyük pamuk üreticisi durumunda.   Ülkede serbest pazar reformlarının yapılmaması ve sıkı devlet kontrolünün yaşam standartlarında büyük düşüşe yol açtığı belirtiliyor. Ülkedeki aylık ortalama ücret 30 dolar civarında.  Andican'da başlayan karışıklıklar üzerine, Devlet Başkanı İslam Kerimov bölgeye hareket etti.    AP ajansının haberine göre, bir polis yetkilisi Kerimov ile  beraberindeki diğer yetkililerin, duruma müdahale etmek üzere uçakla Taşkent'ten Andican'a gittiklerini açıkladı. Savunma Bakanlığı'nda ise isyanla ilgili acil bir toplantı yapıldığı belirtildi, ancak ayrıntılı bilgi verilmedi.    Haberde, telefonla bağlantı kurulan Andican'daki bir yöneticinin ”kent ile bölge yönetim binalarının hükümetin kontrolünde olmayı sürdürdüğünü” söylediği de aktarıldı.    AFP ajansı, Appelatsia adlı bir insan hakları örgütüne dayanarak, isyancıların gece süren gösteriler sırasında Andican bölge yönetiminin kontrolünü ele geçirdiklerini duyurmuştu. ANDİCAN'A GİDEN TÜM YOLLAR KAPATILDI    Özbekistan'ın, Fergana vadisinde Kırgızistan'a komşu Andican vilayetinde başlayan olaylar üzerine, polis ve askerin kente giden tüm yolları kapattığı, şehre giriş ve çıkışların kontrol altına alındığı bildirildi.     Andican'da gece başlayan ve sabah da devam eden olayların boyutları hakkında çelişkili bilgiler geliyor.     Özbekistan resmi makamları, şu ana kadar herhangi bir açıklama yapmazken, şehrin telefonları da kesildiği için Andican'dan sağlıklı bilgi alınamıyor.  23 KÖKTEN DİNCİ SERBEST Andican kentindeki karışıklığın çıkış nedeni olarak gösterilen Ekremiler grubuna mensup 23 kişinin, geceki isyan sırasında serbest bırakıldığı belirtildi. Kökten dincilik suçlamasıyla yargılanan 23 kişi arasında yer alan Abduvosid Egomov, AP'ye demecinde, dün gece hapishaneye düzenlenen saldırının örgütlenmesinde sorumluluğun Ekremiler grubunda olduğunu ve sanıkların tümünün özgür olduğunu söyledi. "İKTİDARI DEVİRME NİYETİMİZ YOK" Hükümeti devirmeye yönelmediklerini, ekonomik özgürlük talebinde bulunduklarını belirten Egomov, “Eğer ordu baskın düzenlerse ateş açarlarsa şimdi yaşadığımız gibi yaşamak yerine ölmeye hazırız” dedi. Andican'da kökten dincilikle suçlanan 23 kişinin yargılanmasını protesto gösterisiyle başlayan isyanda şu ana kadar 9 kişi öldü, 34 kişi yaralandı. Can kaybının 20 olabileceği belirtiliyor.  EKREMİLER, HİZB-ÜT TAHRİR'E KAŞI Andicanlı Ekrem Yoldaşov etrafında birleşen ve adı grup lideri Ekrem'den gelen “Ekremiler” grubu, ülkede Hizb-üt Tahrir'i reddeden dini grup olarak biliniyor.     Yayımladıkları “İmana Yol” adlı kitabıyla tanınan Ekremiler, dini grup olmanın yanı sıra kurdukları şirketlerle ekonomik alanda da örgütlendikleri belirtiliyor. Özbek yetkililer, Hizb-üt Tahrir'i, geçen yıl 50'den fazla kişinin ölümüne neden olan terör saldırılarından sorumlu tutuyor. İSRAİL ELÇİLİĞİ ÖNÜNDE VURULAN KİŞİNİN SAHTE PATLAYICI TAŞIDIĞI ANLAŞILDI Taşken'te İsrail Büyükelçiliği önünde korumalar tarafından intihar komandosu olduğu zannıyla öldürülen adamın, sahte patlayıcılar taşıdığı bildirildi.     Adının açıklanmasını istemeyen bir polis yetkilisi, vurulan adamın ahşaptan yapılmış patlayıcı görünümlü objeler taşıdığının saptandığını söyledi.     İsrail Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada da, şüpheli bir adamın elçiliğe yaklaştığı ve dur ihtarına uymadığı belirtildi. Açıklamada, bacağından vurulan adamın ilerlemeye devam ettiği, bunun üzerine öldürüldüğü kaydedildi.  ABD'nin Taşkent elçiliği, polisin başkent Taşkent'teki İsrail Büyükelçiliği önündeki bir intihar bombacısını vurarak öldürdüğünü bildirmişti.  ÖZBEKİSTAN-KAZAKİSTAN-KIRGIZİSTAN SINIRLARI KAPANDI Özbekistan'ın, Kazakistan ile sınırı diplomatik geçişler dışında kapattığı bildirildi.     Kazak ajanslarının Güney Kazakistan Bölge İç Güvenlik İdaresine dayanarak verdiği habere göre, Özbekistan sınır görevlileri, diplomatik geçişler dışında sınırdan geçişlere izin vermiyor.     Bu arada Kazakistan'ın Taşkent Konsolosluğu kayıtlarına göre, Özbekistan'da 750 Kazak vatandaşı bulunduğu, ancak bunlardan hiçbirinin olayların meydana geldiği Andican bölgesinde bulunmadığı belirtildi.     Öte yandan Kırgızistan da Özbekistan'daki karışıklığın ardından bu ülkeyle sınırını kapattı.     Kırgız yetkilileri, bu sabahtan itibaren Özbekistan'dan Kırgız topraklarına girişin yasaklandığını belirttiler.  �