Oyuncakları temizlemek için 3 yol

PROF. DR. DERYA ULUDÜZ (Cerrahpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi): Çocukların oynadığı özellikle plastik oyuncakları temizlemenin iki yolu var:

1. Eğer dişleriyle kemirdiği bir oyuncağı varsa onu bulaşık makinesine atarak yıkamanız en doğru yöntemdir.

2. Orta sıcaklıkta bir su içine kimyasal içermeyen saf, beyaz renkli bir sabun atarak pamuklu bir bezi ıslatın. Oyuncakları bu bezle silin.

3. Bez ve kumaş oyuncakları çamaşır makinesinde yıkayarak kullanmanız bu süreçte en sağlıklı yoldur.

OKULLAR BÜYÜKLERE AÇILABİLİR

Aylin ARIBOYUN soruyor: Ben bir ilkokul öğretmeniyim ve sorum çocuklar ile ilgili. Yetişkinler sosyal mesafeye dikkat ederek maske takıyor. Ancak 3-9 yaş arası çocukların maske takmadan ve sosyal mesafeye dikkat etmeden oynamasına izin veriliyor. Çocukların bir arada yakın temasla vakit geçirmesi doğru mu?

PROF. DR. ZAFER KURUGÖL (Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı): Fransa’daki bir çalışmada, çocuklarda farklı bulaş dinamikleri olduğu, koronavirus pozitif olan bir çocuğun okulda yakın temasa rağmen hastalığı bulaştırmadığı bildirildi. Bu araştırma henüz başka çalışmalar tarafından desteklenmedi ama Danimarka, Avrupa’da okulların açılmasını hayata geçiren ilk ülke oldu; anaokulu ve ilkokul öğrencileri sıkı tedbirlerle okula gitmeye başladılar. Okula giriş ve çıkışlar ayrı yerlerden kırmızı ve beyaz çizgiler çizilerek yapılıyor. Bir sınıfta en fazla 10 öğrenci oluyor. Aralarında iki metre mesafeyle her sırada bir çocuk oturuyor. Ülkemizde vaka sayılarının azalmasında okulların erken kapanmasının önemi büyüktü. Şimdi okulların 1 Haziran’da açılması planlanıyor ama bizde çocukları sosyal mesafeyle sınıflara sığdırmak pek çok okulda neredeyse olanaksız. Hem, teneffüslerde nasıl olacak? Okul servisleri nasıl kontrol edilecek? Bunlar düzenlense bile çocuklar sosyal davranış ve hijyen önlemleri açısından kontrol edilmesi en zor grup. Hastalığın tekrar yayılmasına yol açabilirler. Bu nedenle, tümü yerine, hastalık kontrol önlemlerini anlayıp uygulayabilecek lise son sınıfları ve üniversiteleri kademeli olarak açmak ve sıkı önlemlerle sınavlar yapmak daha doğru olacaktır.

D VİTAMİNİ ALINABİLİR

Ali ACAR soruyor: Geçen yıl doktorum çeşitli dönemlerde çeşitli rahatsızlıklara karşı D vitamini önermişti. Şimdi eskisi gibi dışarıda vakit geçiremiyoruz. D vitamini alabilmek için ne yapmalıyız?

PROF. DR. MELİH US (Kalp Damar Cerrahi Uzmanı): D vitamini hormon benzeri bir özelliğe sahiptir; kalsiyum ve fosfor metabolizma üzerine çok etkili. Hem kan şekeri hem kalp damar sistemi, hem de nörolojik sistem üzerinde düzenleyici rolü var. Bağışıklık sistemi için de çok önemli; C vitamininin etkisini ve güçlü bir antioksidan olan glutatyonun karaciğerden üretimini artırıyor. D vitaminini doğal yolla alabilmek için, en dik açıyla geldiği saatlerde 15 dakika kadar güneşten faydalanmak gerekir. Ancak bugünlerde evde kalmanızı öneriyoruz, haliyle güneşten faydalanamıyorsunuz. Bu sebeple uygun doz D vitamininin dışarıdan verilmesini öneriyoruz.

UYKU FARKINDALIĞI OLUŞTURUN

Selim SANDALCI soruyor: Korona sürecinde uyku düzenim tamamen bozulmuştu. Şimdi ramazanın başlamasıyla sahura da kalkıyoruz. Gün boyunca o kadar bölük uyuyorum ki kendimi yorgun hissediyorum. Ne önerirsiniz?

PROF. DR. ARİF VERİMLİ (Psikiyatrist): Uyku hem ruh sağlığı göstergesi hem de bağışıklığa en çok ihtiyacımız olan şu süreçte kaliteli yaşanması gereken bir zorunluluktur. Sağlıklı biri 8 saat uyumalı, uykunun REM, rüya ve hafif uyku dönemlerini muhakkak yaşamalıdır. Bu hayatidir. Size önerim akışına bırakmayın. Uyku ritüelleri yapın, beyninize uyku farkındalığı oluşturun. Gerekirse sahurda sedatif etkili bir ilaç için psikiyatristlerden yardım alın. Korona sonrası ‘Polisomnografi (uyku apnesi testi)’ yaptırın.

KUCAKLAŞMAYI UNUTUN

Veli GEVGER soruyor: Vaka sayısı sıfırlansa bile 83 milyonun sadece birinde bu virüs varsa, izolasyonu bıraktığımız anda 10-15 gün içinde bugünkü sayılara ulaşırız. İlaç bulununcaya kadar hayat normale nasıl döner?

PROF. DR. İSMAİL BALIK (Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi): Normale dönüş ancak toplumun yarısından fazlasının bağışıklığı, virüsün mutasyon geçirerek yok olması veya çok etkili bir aşı ya da ilaç bulunmasıyla mümkün olur. Tabii aşı bulunsa bile, tüm dünyaya yetecek kadar üretimi hızla yapmak çok zaman alacağından öncelik Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) kararıyla risk gruplarına verilecektir. Ama bu salgın dünyada bundan sonra birçok alışkanlığımızın değişmesine yol açacak. Öpüşme, kucaklaşma ve hatta tokalaşma terk edilecek. El ve solunum hijyeni bundan sonra da önemini koruyacak. Bu tecrübeden çıkarılacak dersle başka virüs salgınları, bu kadar büyümeden önlenecektir!

SİZ SORUN HOCALAR YANITLASIN

Alanında uzman, çok değerli hocalardan oluşan Hürriyet Bilim Kurulu, her gün koronavirüs ve salgınla ilgili sorularınıza cevap veriyor. Sorularınızı hurriyetbilim@hurriyet.com.tr adresine veya 0 530 054 44 84 numaralı WhatsApp hattına isim ve soyisminizi yazarak yollayabilirsiniz.