Otomobil tasarımcıları rock yıldızından farksız

Moda defilelerinin en sıkı izleyicileri arasındalar. Trendleri yakından izliyorlar. Londra, Paris, Stuttgart, Detroit ve Los Angeles'taki sanat okullarında okuyorlar. Aralarında Stephane Schwartz gibi Renault'nun yeni seksi Avantime kupesini tanıtmak için reklama çıkanlar, Walter Da Silva, Shiro Nakamura gibi bir ÅŸirketten diÄŸerine durumu kurtarmak üzere büyük paralara transfer olanlar var.Otomotiv endüstrisinde mühendisler mi daha önemli, tasarımcılar mı? Soru fazla basit gibi görünebilir, ama The Economist Dergisi'nde çıkan bir yazıda, bu ciddi yayından beklenmeyecek netlikte bir cevap verilmiÅŸ: Unutun mühendisleri, endüstrinin yıldızları, tasarımcılar... Günümüzde otomotiv teknolojisinin bütün büyük üretici ülkelerde aÅŸağı yukarı aynı düzeyde olduÄŸu, farkı ise tasarımın yarattığı belirtiliyor.Tasarım otomobilde her zaman önemliydi. Ama bir ara, 1980'lerde, bütün otomobiller birbirine benzemeye baÅŸlamıştı. Güvenlik ve benzin tasarrufu gibi dış koÅŸullar, bu konularda hükümetlerin getirdiÄŸi yasal zorlamalar, tasarımcıları iyice sınırlandırmıştı. Son yıllarda bu kısıtlamalar devam etse bile, tasarımda yeni bir parlama görülüyor.Otomobil tasarımcıları Londra'daki Royal College of Art, Los Angeles'daki Pasadena College of Design, Detroit'teki College for Creative Studies gibi okullardan mezun oluyor. Stuttgart ve Paris de, tasarım ve sanat okullarından parlak otomobil tasarımcıları çıkaran kentler arasında.Ä°TALYA'DA OKUL GEREKSÄ°ZTuhaf, ama Ä°talyan otomotiv endüstrisinin merkezi Torino'da bir otomobil tasarımı okulu yok. Oysa bu ÅŸehir, Pininfarina, Bertone, Giugiaro, Ghia gibi, büyük otomotiv devleri için çalışan en meÅŸhur tasarım ÅŸirketlerinin kenti. Belki de buraların okula ihtiyacı yok. Giysiden ayakkabıya, mobilyadan otomobile kadar tasarımın gerçek yuvası olan Kuzey Ä°talya'da insanların kanında olan bir yetenek bu. Alfa Romeo, Bugatti, Lamborghini, Maserati, Ferrari, Lancia gibi lüks otomobiller de, Fiat Seicento ve Punto gibi küçük otomobiller de burada yaratılmış.Otomobil tasarımı konusunda özel bir okula sahip olmayan bir baÅŸka ülke de Japonya. Ama bunda ÅŸaşılacak bir ÅŸey yok. Japon otomobillerinin kuÅŸkusuz pek çok meziyeti var, ama orijinal tasarım bunlar arasında sayılmıyor. Son yıllarda Londra otomobil tasarımındaki önemli merkezler arasına girdi. Günümüzün en büyük tasarımcılarından Nissan'ın baÅŸ tasarımcısı Shiro Nakamura Londra'da Paddington'da yeni bir tasarım merkezi açmaya hazırlanıyor. Ford da, Soho'da striptiz barlarının arasında bir tasarım stüdyosu açtı. Çünkü Londra, son yıllarda moda tasarımının önemli merkezlerinden biri oldu. Günümüzde otomobil tasarımcılarının, moda defilelerinin en sıkı izleyicileri arasında olduÄŸunu hatırlatalım.OTODA RETRO MODASIGiyim modasında nasıl geçmiÅŸe dönüş varsa, son yıllarda otomobil dizaynında da aynı eÄŸilim görülüyor. Ford'un baÅŸ tasarımcısı J Mays, daha önce Volkswagen için çalışırken, KaplumbaÄŸa modelini yenileyerek şöhrete kavuÅŸmuÅŸtu. Ayrıca Volkswagen'in, 1960'lı yıllarda hippilerin renkli çiçeklerle ‘‘SavaÅŸma Seviş’’ sloganlarıyla süsleyerek meÅŸhur ettiÄŸi Kombi adındaki minivanı da yeni bir modelle karşımıza çıktı. Bir ‘‘retro’’ (geriye dönüş) uzmanı olan Mays, Thunderbird'ün ve 60'lardan kalma eski bir Mustang'ın yeni modelini tasarladı. Åžu anda da Ford'un efsanevi GT-40 spor otomobilini yeniden çiziyor. Eskinin yenisi bu otomobiller Avrupa'dan çok ABD'de ilgi görüyor. Mays, bunu, Amerikalıların otomobil tasarımı konusunda Avrupalılar kadar orijinal olmamasına baÄŸlıyor. Buna karşılık Fransızların efsanevi tasarımcısı Patrick Le Clement, eskiye özlemin yeni milenyumla baÅŸladığını, Batı dünyasının büyük bir anksiyete içinde olduÄŸu için geçmiÅŸe özlem duyduÄŸunu, bu akımın er geç sona ereceÄŸini söylüyor.BAZI ÃœNLÃœ OTOMOBÄ°L TASARIMCILARIPatrick Le Clement17 yıl Ford'da, 2 yıl Volkswagen'de çalıştıktan sonra, 80'lerin sonunda Renault'nun tasarım bölümünün başına getirildi. O sırada Renault özellikle orta ve lüks sınıf arabalarda pazar kaybediyordu. Üç Alman (BMW, Mercedes, VW) piyasayı ele geçirmiÅŸti. Le Clement, Japonlar ve Korelilerin yaptığı gibi Almanları taklit etmenin yanlış bir yöntem olduÄŸunu fark etti. Vel Satis adlı lüks konsepti hazırlayıp Renault'nun baÅŸkanı Louis Schweitzer'ın huzuruna çıktı. Patron ‘‘Tabii, çok güzel’’ dedi, sonra sustu. Le Clement, ÅŸirketin böyle bir arabaya para yatıramayacağını düşünerek boynunu büktü, tam odadan çıkmak üzereyken patron ‘‘Yine de yapalım’’ diye bitirdi sözünü. Le Clement’ın Val Setis konsepti birçok arabaya ilham verdi, ÅŸirketi canlandırdı. Renault’da çok parlak bir tasarım ekibi kuruldu. Shiro NakamuraJapon otomotiv endüstrisi tasarımlarıyla meÅŸhur deÄŸil, ama Japonlar arasında parlak tasarımcılar elbette çıkıyor. Nakamura onlardan biri. Yıllarca Avrupa’da çalıştıktan sonra 1999'da Nissan'ın başına getirildi. Görevi Nissan'ı ‘‘güvenilir ama sıkıcı otomobil yapan ÅŸirket’’ imajından kurtarmaktı. Nissan'ın 1970'lerdeki otomobili Z spor kupeyi yeniden yarattı.Peter HorburyÅžu anda Ford'un Premier Automotive Group adlı ÅŸirketinde Aston Martin, Jaguar, Volvo ve Land Rover tasarımlarının başında. Bu Ä°ngiliz, sanat okumuÅŸ, bir rock grubu kurmuÅŸ, ömrünce de hep rock ÅŸarkıcısı olmak istemiÅŸ. Ama sonunda kendini Volvo'yu hayata döndüren adam olarak bulmuÅŸ.Anne AsensioOtomobil tasarımcıları arasındaki tek tük kadınlardan biri. Fransız, Detroit'te otomobil tasarımı okudu. Renault'nun Megane projesinde bulundu. General Motors tarafından transfer edildi.Gerry McGovernBu Ä°ngiliz, eski pop yıldızları gibi uzun saçlarıyla dikkat çekiyor, bir de çok iyi satan Land Rover Freelander'a attığı imzayla. Åžimdi Ford'un Kaliforniya'daki Lincoln Tasarım Merkezi'nde çalışıyor. Ford, eski otomobil kenti Detroit'in demodeliÄŸinden kurtulsunlar diye tasarımcılarını Kaliforniya'ya taşımış.Franco SbarroGerçek Adıyla Francesco Zefferino Sbarro, çağımızın en büyük otomobil yaratıcılarından biri. Sanat okumuÅŸ filan deÄŸil. Hayata otomobil tamircisi olarak atılmış olan Güney Ä°talyalı bu adam, sanatla zanaatı birleÅŸtirdi. Her zaman devrimci projelerle ilgilendi. Espace Sbarro adında bir tasarım okulu kurdu, ancak bu okulda öğrenciler otomobili A'dan Z'ye yapmak zorundalar. O-Z ÅŸirketiyle birlikte yarattığı yepyeni, iki tekerlekli, üç tekerlekli otomobiller (aÅŸağıda) Cenevre Fuarı'nda büyük ilgi gördü.Â