Osmanlı'nın kraliçesi: HÜRREM SULTAN

Aylık coğrafya ve keşif dergisi ATLAS, Osmanlı İmparatorluğu'nun en güçlü devrindeki en güçlü insan Hürrem Sultan'ı tanıtıyor.

Entrikalarıyla anıldı hep, hatta kocası Sultan Süleyman'ı efsunladığı bile söylendi. Ama bir esir ve cariye olarak hayata başlayan bu Rus kökenli Hürrem Sultan'ın zekasını ve azmini hiç kimse küçümseyemedi.

Osmanlı hanedanının birçok geleneğini, hatta tabusunu yıktı. Toplumsal ve siyasi yapıdaki tıkanmaların yardımıyla yüzyıl süren Kadın Sultanlar dönemini de başlatmış oldu böylece. Döneminde sadece Osmanlı'nın değil, Avrupa'nın da en güçlü kadınıydı.

Osmanlı tarihinde onu aşabilen sadece Kösem Sultan oldu, ama o da haseki olarak değil, valide sultan olarak. Osmanlıda kraliçelik statüsü yoktu tabii ama o bir kraliçe gibi yaşadı, kraliçe gibi hüküm sürdü.

Hürrem'in kökenine ilişkin kesin bilgiler olmamakla birlikte en kuvvetli ihtimal şu: Hürrem o sırada Polonya'nın bir parçası olan Batı Ukrayna'dandı. Rutenyalı bir rahibin kızıydı. Lipa Nehri üzerindeki Rogatin kasabasında Yavuz Selim zamanında Kırım Türkleri tarafından esir alınmıştı. Polonya'da anlatılanlara göre, adı Aleksandra Lisowska idi.

Sultan Süleyman onu haremde gördükten sonra kısa zamanda önceki iki kadınından da elini çekti: Tahtın varisi şehzade Mustafa'nın annesi Haseki Mahidevran ve 1562'de öldürteceği Gülfem Sultan. Kendini tamamen Hürrem'e bağlayan Kanuni Süleyman - belki de daha doğrusu Hürrem- böylece Osmanlı hanedanının bir geleneğini ‘‘bir anne-bir oğul’’ ilkesini yıktı.

Mustafa ALP DAĞISTANLI

Heykeltıraş Rasim Konyar'ın Bronz Anadolu 97 koleksiyonu figürlerinden biri de Hürrem Sultan'dı.

Hürrem Sultan, Avrupa'nın en ünlü kadınıydı ve ressamların da ilgi odağıydı. Hürrem'in çeşitli Avrupa müzelerinde de portreleri var (üstte).

Modern Türkiye, Hürrem Sultan'ı ölümünden 540 yıl sonra hatırladı. Ressam Reyyan Somuncuoğlu'nun bu Hürrem portresi eylül 1998'de Aya İrini'de sergilendi (yanda).