Osmanlı'da da bedelli varmış

Kurtulmuş, şu anda Türkiye'de bedelli askerlik beklentisi içinde olan, askerlik yaşına gelmiş yaklaşık 400 bin kişi bulunduğunu da söyledi.bedelli askerlik kanunu, eğer çıkarsa, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde son 30 yılda çıkan 5. bedelli askerlik uygulaması olacak.

Ancak bedelli askerliğin tarihi sadece cumhuriyet tarihi ile sınırlı değil;

Bedelli tarihi, Osmanlı Devleti'ne kadar dayanıyor.

İLK UYGULAMA: 'BEDEL-İ ŞAHSİ'

Osmanlı'da bedelli askerlik konusundaki ilk uygulama, yeniçeri ocağının kapatılmasının hemen ertesine rastlıyor. "Bedel-i şahsi" olarak anılan bu ilk uygulama, kişinin zorunlu olan askerlik görevini yapmamak için devlete para ödemesini değil, yerine bir başkasını askere göndermesini içeriyor.

O dönemde beş yıl olan askerlik hizmeti için kişi, kurayla belirleniyordu. Kurada adı çıkan kişi, yerine belli şartları taşıyan bir başkasını askere gönderebiliyor. Bu şartlar ise şöyle belirlenmişti;
* Askerlik görevini bir başkası adına üstlenecek kişinin, 25-30 yaşlarında, beyaz (siyah köleler kabul edilmiyor), bulaşıcı hastalığı olmayan, ruhsal durumu askerlik yapmaya elverişli, yüz kızartıcı suç işlememiş ve çevresinde kötü tanınmayan biri olması gerekiyordu.

İLK PARA KARŞILIĞI ASKERLİKTEN MUAFİYET 1870'DE

Osmanlı'da, para ödeyerek zorunlu askerlik hizmetinden muafiyet konusundaki ilk uygulama ise, 1870'de çıkarılan "Tenkisat-ı Cedide-i Askeriyeye Tevfikan Tanzim olunan Kura Kanunname-i Humayunu" ile, ilk kez gerçek anlamda "nakdi bedelli" askerliğin yolu açıldı. Bu kanun uyarınca, "bedel-i şahsi" bulamayanlara, 15 bin kuruş "bedel-i nakdi" vererek, 3 aylık bir askeri eğitim dışında, 5 yıllık zorunlu askerlikten muaf tutulmanın yolu açıldı.

Bedel karşılığı askerlikten muafiyet uygulaması, küçük değişikliklerle Meşrutiyet döneminde de sürdü. İktidardaki İttihat ve Terraki Partisi'nin çıkardığı "Ahz-ı Asker" (Askere Alma) kanunu çerçevesinde yapılan uygulama ile, 50 Lira bedel ödeyenler, sadece 6 ay askerlik yapıyorlardı.

OSMANLI'DA BEDELLİ ASKERLİK TÜRKÜSÜ BİLE VAR

Osmanlı dönemindeki bedelli askerlik uygulaması için, Anadolu'da o dönemde Türkü bile yapılmış;

Sivas dolaylarından derlenen türkünün sözleri şöyle;
"Yemen yolu çukurdandır, Karavana bakırdandır, Zenginimiz bedel verir, Askerimiz fakirdendir..."

CUMHURİYET DÖNEMİ: SON 30 YILDA 4 BEDELLİ ASKERLİK UYGULAMASI

Cumhuriyet'in ilk yıllarında ise, 21.6.1927 tarihli 1111 sayılı Askerlik Kanunu’nda, Türkiye'ye göçüp vatandaşlığa geçenlerin, ilk vatandaşı oldukları ülkede zorunlu ya da bedelli askerlik yapmış olmaları halinde, Türkiye'de de askerden muaf tutulmalarına ilişkin bir madde konulmuştu. Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının da, temel askerlik eğitiminin ardından, kalan sürelerini kamu kurum ve kuruluşlarında çalışarak geçirmelerine olanak sağlanmıştı.

Son 30 yıllık dönemde ise, ilk bedelli askerlik uygulaması 1987 yılında, Turgut Özal'ın Başbakanlığı döneminde çıkarıldı.

Ardından da 1992, 1999 ve 2012 tarihlerinde bedelli askerlik kanunları çıkarıldı. Bu uygulamaların ayrıntıları ise şöyle;

* 1987 bedelli askerlik uygulaması: amaç, "biriken kaçak-saklı-bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesi"- Toplam 18 bin 433 kişi yararlandı.
* 1992 bedelli askerlik uygulaması: Ama, "biriken kaçak-saklı-bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesi"- Toplam 35 bin 111 kişi yararlandı.
* 1999 bedelli askerlik uygulaması: amaç, 1999 Marmara depreminin ardından sıkıntıya düşen ekonomiye katkı ve deprem mağduru vatandaşlara askerlik kolaylığı sağlamak. Toplam 72 bin 290 kişi yararlandı.
* 2011 bedelli askerlik uygulaması: amaç, biriken-kaçak-saklı-bakaya konumundaki problemli yükümlülerin eritilmesi- Kesin rakam henüz belli değil. yararlananların sayısı 70 bin 179 (kanundan yararlanması beklenenlerin sayısı ise yaklaşık 400 bin kişi)

AK PARTİ'NİN BEDELLİ ÖNERİSİ: 25+15