Örtülü Ödenek nasıl işliyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Eylül 05, 2002 02:02
Örtülü ödenekle ilgili tartışmaları anlayabilmek açısından sistemin işleyişi şu şekilde anlatılabilir:
PARA NEREDEN GELİYOR
Örtülü ödenek adı altında yapılan gizli harcamaları karşılayabilmek için Başbakanlık'ta açılan özel hesaba hem bütçeden kaynak tahsis ediliyor, hem de Tanıtma Fonu'nda biriken paranın yüzde 20'si üçer aylık sürelerle aktarılıyor. Başbakan, ayrıca istediği zaman Maliye Bakanlığı'ndan kaynak tahsisi yapılmasını isteyebiliyor.
KİM HESAP VERİYOR
Ödeneğin sarfından doğrudan Başbakan sorumlu. Başbakan, bu ödenekten yapılan harcamalar için hesap vermiyor. Harcamalar yargıya götürülemiyor. Örneğin, 1996 yılında dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz’ın başbakanlığı döneminde örtülü ödenekte usülsüzlük yapmakla suçladığı Tansu Çiller yasaya dayanarak hesap vermemişti.
KİM HARCIYOR
Örtülü ödenekteki paranın önemli bir bölümü başlıca dört devlet birimine gidiyor. Bunlar, Genelkurmay Başkanlığı, MİT, Dışişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü. Örneğin Genelkurmay, hesapta olmadık bir şekilde üçüncü bir ülkede askeri faaliyet göstermek zorunda kalırsa, kendi büçesinde böyle bir harcama öngörülmemiş olduğu için, ihtiyaç duyulan para örtülüden karşılanabiliyor. Bunun dışında Başbakan'ın harcamalarıyla Cumhurbaşkanı'nın, bakanların yurtdışı harcamalarının önemli bir bölümü buradan karşılanıyor.
NASIL ÖDENİYOR
Son dönemde, ödeneğin yaklaşık yüzde 99'unun doğrudan banka hesapları üzerinden yapılan transferlerle sarf edildiği anlaşılıyor. Örneğin, Dışişleri Bakanlığı'na acil bir ihtiyaç için para gerekirse, Başbakanlığın Vakıflar Bankası'ndaki örtülü ödenek hesabından Dışişleri'nin banka hesabına para aktarılıyor. Ödeneğin çok sınırlı bir miktarı Başbakanlık'taki nakit kasasında tutuluyor.
YETKİ KİMİN ELİNDE
Örtülü ödenek hesabının işlemleri Başbakanlık Bürokrasisi tarafından yürütülüyor. İlgili Devlet Bakanı (Son 3.5 yıl Hüsamettin Özkan), Vakıflar Bankası'na bir yazı göndererek, Başbakanlığın örtülü ödenek hesabından öngörülen miktarın ilgili devlet kuruluşunun hesabına aktarılmasını istiyor. Banka, bu talep üzerine transferi yapıyor. Bu yazının bir kopyası Babakanlık'ta tutuluyor.
NASIL İBRA EDİLİYOR
Örtülüden yapılan harcamalar, genellikle 30 günde bir Başbakan tarafından ibra ediliyor. İbra işleminde örtülü ödenek hesabındaki para hareketleri tek tek gösteriliyor. Ayrıca, bir başka belgeye her para hareketine harcama gerekçesine ilişkin bir açıklayıcı not düşülüyor. Bu ibra yazısının ekinde de Devlet Bakanının banka şubesine gönderdiği talep yazılarının birer kopyası ve banka dekontları yer alıyor.
İMHA EDİLMESİ ŞART
Yasaya göre, ibra işleminin yapılmasından sonra bütün bu belgelerin imha edilmesi gerekiyor. İmha edilse de, örtülü ödenek harcamaları Başbakanlık Saymanlığı ve Vakıflar Bankası hesabı kayıtlarından kolaylıkla bulunabiliyor.
PARA NEREDEN GELİYOR
Örtülü ödenek adı altında yapılan gizli harcamaları karşılayabilmek için Başbakanlık'ta açılan özel hesaba hem bütçeden kaynak tahsis ediliyor, hem de Tanıtma Fonu'nda biriken paranın yüzde 20'si üçer aylık sürelerle aktarılıyor. Başbakan, ayrıca istediği zaman Maliye Bakanlığı'ndan kaynak tahsisi yapılmasını isteyebiliyor.
KİM HESAP VERİYOR
Ödeneğin sarfından doğrudan Başbakan sorumlu. Başbakan, bu ödenekten yapılan harcamalar için hesap vermiyor. Harcamalar yargıya götürülemiyor. Örneğin, 1996 yılında dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz’ın başbakanlığı döneminde örtülü ödenekte usülsüzlük yapmakla suçladığı Tansu Çiller yasaya dayanarak hesap vermemişti.
KİM HARCIYOR
Örtülü ödenekteki paranın önemli bir bölümü başlıca dört devlet birimine gidiyor. Bunlar, Genelkurmay Başkanlığı, MİT, Dışişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü. Örneğin Genelkurmay, hesapta olmadık bir şekilde üçüncü bir ülkede askeri faaliyet göstermek zorunda kalırsa, kendi büçesinde böyle bir harcama öngörülmemiş olduğu için, ihtiyaç duyulan para örtülüden karşılanabiliyor. Bunun dışında Başbakan'ın harcamalarıyla Cumhurbaşkanı'nın, bakanların yurtdışı harcamalarının önemli bir bölümü buradan karşılanıyor.
NASIL ÖDENİYOR
Son dönemde, ödeneğin yaklaşık yüzde 99'unun doğrudan banka hesapları üzerinden yapılan transferlerle sarf edildiği anlaşılıyor. Örneğin, Dışişleri Bakanlığı'na acil bir ihtiyaç için para gerekirse, Başbakanlığın Vakıflar Bankası'ndaki örtülü ödenek hesabından Dışişleri'nin banka hesabına para aktarılıyor. Ödeneğin çok sınırlı bir miktarı Başbakanlık'taki nakit kasasında tutuluyor.
YETKİ KİMİN ELİNDE
Örtülü ödenek hesabının işlemleri Başbakanlık Bürokrasisi tarafından yürütülüyor. İlgili Devlet Bakanı (Son 3.5 yıl Hüsamettin Özkan), Vakıflar Bankası'na bir yazı göndererek, Başbakanlığın örtülü ödenek hesabından öngörülen miktarın ilgili devlet kuruluşunun hesabına aktarılmasını istiyor. Banka, bu talep üzerine transferi yapıyor. Bu yazının bir kopyası Babakanlık'ta tutuluyor.
NASIL İBRA EDİLİYOR
Örtülüden yapılan harcamalar, genellikle 30 günde bir Başbakan tarafından ibra ediliyor. İbra işleminde örtülü ödenek hesabındaki para hareketleri tek tek gösteriliyor. Ayrıca, bir başka belgeye her para hareketine harcama gerekçesine ilişkin bir açıklayıcı not düşülüyor. Bu ibra yazısının ekinde de Devlet Bakanının banka şubesine gönderdiği talep yazılarının birer kopyası ve banka dekontları yer alıyor.
İMHA EDİLMESİ ŞART
Yasaya göre, ibra işleminin yapılmasından sonra bütün bu belgelerin imha edilmesi gerekiyor. İmha edilse de, örtülü ödenek harcamaları Başbakanlık Saymanlığı ve Vakıflar Bankası hesabı kayıtlarından kolaylıkla bulunabiliyor.