Örgütlenen sokaklar

Moda'da ilk kıvılcım Yaverbey'de çakmıştı. Örgütlenerek sokaklarına sahip çıkan Yaverbeyliler'i diğerleri izledi. Şimdi Caferağa Mahallesi'nin 10 bin kişilik bölümü, yani 11 sokak ve iki caddenin insanları örgütlenmiş durumda. Kozyatağı Kriton Curi Parkı etrafında oturanlar ve Merdivenköylüler de benzer bir inisiyatif oluşturdu.

İlk bildiri ‘‘Çağdaş bir sokakta yaşamak istiyoruz’’ diyordu. Moda'nın denize açılan kısa sokaklarından birinden, Yaverbey'den yükselmişti bu ses. Birkaç ay gibi kısa bir sürede, sokakta ‘‘sekiz devrim’’ gerçekleştirilmiş; çöpler, park yerleri, kaldırımlar sorun olmaktan çıkmış ve çiçeklerle bezenen sokakta ilişkiler de hoşlaşmıştı. Ellerinde süpürge her sabah sokaklarını süpüren Yaverbeyliler, daha sonra tıpkı apartman yönetimi gibi, beş kişilik bir sokak yönetimi oluşturmuş; mimari ve doğal çevreden, sosyal ilişkilerden, iletişimden sorumlu insanlar sokağın sorunlarını çözme görevini üstlenip, diğerlerine rahat nefes aldırmıştı.

Tabii ki Yaverbey deneyimi çevre sokaklarda kısa sürede duyuldu. Duyulmakla kalmadı, diğer sokakların sakinleri Yaverbey'in kapısını tıklatmaya, ‘‘Annem, birkaç fikir ödünç istiyor, siz bu işi nasıl yaptınız, bize anlatsanıza’’ demeye başladılar. Ve sonuç; şimdi Caferağa'nın on bin kişilik bölümü, yani 11 sokak ve iki cadde hep birlikte yaşıyor Yaverbey deneyimini. Mesele bununla da kalmıyor, Kozyatağı Kriton Curi Parkı etrafında oturanlar ve Merdivenköylüler de benzer bir inisiyatif oluşturdu.

O Moda'yı özlüyoruz

Ve ilk duyurudan bu yana çok şey gibi duyurular da değişti. İşte sokakların birlikte semte sahip çıkmasına dair, on bin kişiye dağıtılan duyuru:

‘‘Bizler çağdaş bir çevreye kavuşmak amacıyla oturduğumuz sokaklarda başlatmış bulunduğumuz çalışmalarımızı birleştirmeye ve aynı çatı altında sürdürmeye karar verdik. Bu yeni aşamada faaliyet alanımızı Moda'da yaklaşık on bin kişinin oturduğu 11 sokak ve iki caddeye genişletiyoruz.’’ Ne için? Söyleyelim: Değil bir çöp poşeti, tek bir sigara izmaritinin dahi görülmediği, kaldırımları araç işgaline uğramamış, park çizgileri özenle çizilmiş yollarda yürümek için... Tertemiz bir hava solumak, başıboş hayvanları uygar yöntemlerle denetim altına almak, gürültü kirliliğinden arınmak, yeşil bir çevrede yaşamak için... Ve komşularla sevgi ve saygıya dayalı ilişkiler kurmak, keyifli, kültürel, sanatsal etkinliklerle hayata daha çok karışmak için.

İşte bütün bunlar için yetkili kuruluşlarla işbirliği yapıyorlar ve organize oldular. Kadıköy Belediyesi, Kaymakamlık, Muhtar ve sivil toplum kuruluşlarından destek aldılar. Artık tıpkı Yaverbey Sokağı'nın olduğu gibi, Fırıldak Sokak'ın, Yeni Fikir Sokağı'nın, Moda Caddesi'nin ve diğerlerinin birer temsilcisi var; hepsinin de beşer altışar kişilik gönüllü ekibi. Kadıköy Belediyesi Sağlık ve Sosyal Dayanışma Vakfı KASTAV'la ‘‘Moda Gönüllüleri’’ olarak işbirliği yapıyorlar.

İlk olarak ortak raporlarını belediyeye sunmuş ve acil ihtiyaçlarını bildirmişlerdi. Mesela, Yenifikir Sokağı'nda iki ağaç arasındaki röfüjün kaldırılıp asfalt yapılması gerekiyordu. Fırıldak Sokak'ta 27, 29 ve 31 numaralı evlerin önündeki kaldırım çok bozuktu. Rızapaşa ve Cemal Süreyya sokaklarının kesiştiği yerde çukur vardı. Karakol Sokağı'nda PTT telefon kapağı açıktı... Yani tam 26 kalem iş sözkonusuydu. Ve 15 gün içinde halloldu hepsi. Üç gün içinde gelen görevlilerle birlikte çalıştı genç yaşlı, çoluk çocuk sokak gönüllüleri. Yıllardır yapılmayan Yeni Fikir otobüs durağı yapıldı. Kuruyan anıt ağacının altı düzenlendi, kaldırımlar onarıldı, vesaire...

Kanlıca'dan da talep geldi

Artık bir isimleri var: Semt gönüllüleri. Her pazartesi akşamı, kendisi de bir Moda gönüllüsü olan Aziz Bey'in işlettiği Peron Cafe'de toplanıyorlar. Şifa, Küçük Moda, Moda Burnu, Çarşı gönüllülerinin oluşmasını seyrediyorlar keyifle, onlarla deneyimlerini paylaşıyorlar. Kanlıca'dan, Küçükyalı'dan gelen taleplere cevap vermeye çalışıyorlar. Bu günlerde ilk ‘‘Semt Meclisi’’ni toplayacaklar ve olan biteni bir protokole bağlayacaklar. Kendilerini destekleyen KASTAV'ın içinde bir Semt Örgütlenmeleri Merkezi kurmayı düşünüyorlar. Çalışmalarını her perşembe 14.00-16.00 arası Doğuş FM (106.5)'den duyuruyorlar. Bir televizyon kuşağına girmek için de girişimde bulunuyorlar.

Bütün bu çalışmanın en başında ve göbeğinde bulunan en gönüllü gönüllü, Kadıköy Kültür Dostları Derneği Başkanı Demir Alp Serezli, ‘‘Sakın yanlış anlaşılmasın’’ diyor: ‘‘Bu kesinlikle elitist bir hareket değil. Aşağıdan yukarı doğru ve sonradan geleni dışlamayan, tersine onunla beraber birşeyler yapmayı amaçlayan bir hareket. Ben en güzel dostluklarımı Yaverbey sokağı deneyimini yaşarken kurdum.’’

Serezli'ye göre herkeste heyecan dorukta; beş yıl içinde Kadıköy'de pek çok mahalle kendi kendini yönetir hale gelecek. Belki de batıdaki gibi, apartman yönetimine benzer bir sokak/semt yönetimi yasası olacak! Ve bu altyapı oluştuktan sonra kültürel faaliyetler daha bir yoğunlaşacak ve hayat zenginleşecek.

Moda üç Ç'den üç S'ye doğru adımını toplu halde atmış durumda; yani çukur, çöp, çamurdan sağlık, sanat, sosyal ilişkiler fazına geçiş aşamasında. Ya sizin sokakta durumlar nasıl?

Diğer sokakların kulağına küpe

Nasıl yaptılar?

Şimdi Kadıköy'deki diğer sokaklara sirayet eden Yaverbey Sokağı deneyimi Kadıköy Kültür Dostları Derneği öncülüğünde, belirli bir strateji çerçevesinde gerçekleştirildi:

* Proje konusunda belediye ve kaymakamlıkla ön görüşme yapıldı ve destek sağlandı.

* Projeyi uygulayacak sokak gönüllüleri belirlendi, platform oluşturuldu.

* Sokağın sorunları, çözüm önerileri ve sıralama belirlendi: Çöp, araç parkı, kaldırımlar, bitkiler, gürültü kirliliği, başıboş hayvanlar, sosyal ilişkiler...

* Sokak sakinlerinin desteği sağlandı, proje gerçekleştirildi.

* Nihai organizasyon ile ilgili görev paylaşımı yapıldı ve örgütün sürekliliği sağlandı (Bakınız tablo)

Sıra semt evlerinde

Şimdi sıra ‘‘örgütlü semt’’ sakinlerinin biraraya gelerek, sosyal, kültürel, eğitsel sorunlarına birlikte çözüm aradıkları ‘‘Semt Evleri’’ni kurmakta... Çünkü onlara göre örgütlü semtlerde oluşacak vatandaş iradesini mahalle muhtarları aracılığıyla belediye ve kaymakamlığa ulaştırmak son derece önemli. Ama bu arada yasa koyucuya da önemli görevler düşüyor. Onları da şöyle sıralıyorlar:

Örgütlü sokak ve semtlerin yasal çerçevesinin çizilmesi.

Mahalle muhtarlarının yetki ve sorumluluklarının, örgütlü semtler projesi çerçevesinde yeniden belirlenmesi.

Belediye ve ilçe yönetim yapılarının semtlerden gelecek talepleri değerlendirecek şekilde ‘‘İşlevsel Örgütlenme’’ yerine ‘‘Bölgesel Örgütlenme’’ye dönüşümü üzerinde durulması.

Ve bir söz de sivil toplum kuruluşlarına: ‘‘Bütün sorun, apartman yönetimi ile kamu yönetimi arasında kalmış ve son derece bencil, o ölçüde hoyrat ilişkilerin yaşandığı alana sivil toplum kuruluşlarının sahip çıkabilmesidir.’’