‘Organik çocuğu arar oluruz’
Güncelleme Tarihi:
TBMM Bilişim Teknolojileri Bağımlılığını Araştırma Komisyonu’na sunum yapan siber psikolog Selim Günüç, bilimsel tespitleri sıralayarak aileler ve yetkililere önemli uyarılarda bulundu. Ebeveynlerinin zaman ayırmadığı çocuklarda duygusal açlığın oluştuğuna ve bunun da bağımlılıklara yönlendirdiğine dikkat çeken İzmir Bakırçay Üniversitesi öğretim üyesi Günüç şu uyarılarda bulundu:
13 YILDA ÇOK ARTTI
“13 yıldan beri çok fazla bağımlılık oranının arttığını gözlemliyorum. En son bir kolejde yüzde 30 çıktı. Çünkü çocuklar tuvalette bile tabletle oyun oynuyorlardı. Çocukların beyin ve davranışları zarar görüyor. Gerçekten organik çocukları arar duruma geleceğiz. Yeni meslek seçimlerinde çok ciddi değişimler var ve bunların birçoğu üretime dahil değil. Kolay para kazanma üzerine, popüler olma üzerine çok ciddi dürtüler var. Siber taciz, pedofil gibi.
EĞİTSEL VİDEOYA DA HAYIR
0-3 yaş arası beyin gelişiminde en önemli dönemdir. Dil gelişimi, bilişsel gelişim, sosyal ve duygusal ve motor gelişimleri aslında bu dönemde bir zemin oluşturur. Bu dönemde anne baba eğer çocuk önünde teknolojiyle uğraşıyorsa, daha ilk aylarından itibaren snaps’larını o bölgede, o teknoloji aracını kullanmaya yönelik geliştiriyor. Şu aklımıza gelebilir: 2 yaşında, 1 yaşında eğitsel video sunmayacak mıyız? Hayır, sunmayacağız. Bebek eğer 1 yaşında, eğitsel videolar bile dahi olsa, izlediği zaman gerçek yaşamlı etkinliklerden uzaklaşır. Biz sosyal, duygusal gelişimleri, motor becerileriyle birlikte bir anda deneyimleyip kaydetmesini isteriz. Yani çocuk eğer sıcaklık kavramına YouTube üzerinden başka birinin söylemiyle bu dil gelişimini sağlıyorsa, bu sıcaklığı daha sonradan başka konularla özdeşleştiremiyor.
EN ÖNEMLİSİ ANNE FİGÜRÜ
Anneler konusuna gelirsek... Bildiğimiz üzere baba figürü 2-3 yaştan sonra daha fazla girer. Dolayısıyla burada anneler çok çok çok önemli. 3-5 yaşından önce annesinden herhangi bir nedenle ayrı kalanlarda içe kapanıklık, suça eğilim, duygusal ve sosyal problemler, davranış problemlerinin gözlemlendiğini biliyoruz. Aynı şeyi şuna transfer edebiliriz: Fiziken annesi çocuğun yanında ama ya kendisi teknoloji kullanıyor ya da çocuğa kullandırtıyor. İki durumda da çocuk annesiyle göz temasından, duygusal ve birçok sosyal temastan ayrı kalıyor. Bu çocuk için aslında sonun başlangıcı buradan başlıyor.
ÇOCUĞU ZEKİ SANIYOR
18-24 aylık bebeklerde teknoloji kullanımını gözledik ve adaptif beceriler ölçeği uyguladık: Yaşama uyum, öz yönetim, sosyal yaşam, toplumsal davranışlar gibi. Annesinin çocuğu için yedirme, susturma amaçlı kullandığı bebeklerde adaptif davranışların daha düşük puanlı olduğunu gözlemledik. Ebeveynlerin ne yazık ki çoğu zaman yemek yedirmek, uyutmak ve oyalamak için akıllı telefonları, tabletleri veriyorlar ve ondan sonra almakta zorlanıyorlar. Bu çocuklar birkaç yaş sonrasında çok daha ileri boyutlara geliyor. Ne yazık ki ebeveynlerde çocukların çok zeki doğduğu yönünde bir algı oluşabiliyor.
SAHTE YAŞAMI KIYASLAMA
Aslında herkes sosyal medyada ikinci bir kişilik olarak yaratmış ve sosyal medya mecrasını o ikinci kişiliğini yaşatmak için kullanıyor. Bir teknoloji bağımlısı birey nasıl olur? Bilimsel araştırmalarda şu daha çok çıktı: Toplumsal karşılaştırma. Yani artık kendimiz için yaşamıyoruz, toplumda kendi kimliğimizi farklı bir kimlik olarak göstererek yaşıyoruz. Dolayısıyla sosyal medyada sahte bir yaşamı kıyaslama rolüne gidiyoruz ve toplumsal kabul arıyoruz. Hem aileler hem okullarda çocuklara sorumluluk verip bu işlerin muhakkak kabul ve onay görmesi, onların bu ihtiyacının karşılanması lazım. Yoksa onları sosyal medyaya daha fazla yönlendirmiş oluyoruz.
PEDOFİL LOBİLERİ OLUŞMUŞ
“Pedofil, çalışmalarda çok ciddi oranda karşımıza çıkıyor. Artık pedofil lobileri oluşmuş durumda. Arka planda çocukları hakkında resimleri, videoları paylaşan ebeveynler farkında olmadan aslında pedofillerin satın almasına ne yazık ki neden oluyorlar.”
BEBEĞİN BEYİN ZARINI İNCELTİYOR
“Bebeği oyalamak veya yemek yedirmek için eline tutuşturulan akıllı cihazlar beyin zarını inceltiyor. İşin en kötü tarafı, ebeveynler bu konuda nasıl davranacağını bilmiyor. Çoğu ebeveyn risklerin farkında bile değil.”
NEDEN BAĞIMLI OLUYORUZ
“Neden bağımlı oluyoruz? Bireysel faktörlerden en fazla bizi bağımlı eden şey gerçek dünyanın sorumluluklarından kaçmak. İkincisi bireyselleşme, yalnızlaşma, depresyon, kaygı ve kişilik bozuklukları gibi diğer psikolojik problemlerin eşlik etmesi. Sosyal etkileşim kurma ihtiyacı ki bu, ailede sevgi, ilgi, sosyal destek verilmediği zaman çocuğun muhakkak internete yöneldiğini görüyoruz. Baskıcı ailelerde ya da çok serbest bırakan ailelerde özgüven ve özsaygı sorunu oluyor. Bu çocukların da internete ve oyunlara yöneldiğini görüyoruz. Can sıkıntısı, çocuğun gerçek yaşamdaki amacını kaybetmesi, yani çocuğun ya da bireyin hedefleri olmadığı takdirde bağımlı olduğunu biliyoruz. Yaşam tarzı olarak muhakkak sosyal yaşam etkinlikleri gerekiyor. Ebeveyn zaman ayıramadığı zaman duygusal açlık çok ciddi anlamda oluşuyor ve duygusal açlığı ne yazık ki çocuklar bertaraf edemiyorlar. Duygusal açlık sanırım önemli bir nokta.”