Ordunun terzileri

Askeri Dikimevi, orduda 90 yıllık bir gelenek. Artık, bilgisayarla kalıp çıkartılan, kesim yapılan kol takılan dikimevinde, süngüsü iğne, tüfeği Singer olan bin 500 kişilik bir terzi ordusu görev yapıyor.

Türk Ordusu, gömleğinin kolları kısa, pantolonun paçaları körük gibi, 'Hasbi Tembeler' tipi asker görüntüsünü uzun yıllar önce silip attı. Maltepe'deki 1 Numaralı Askeri Dikimevi'nin terziler ordusu, Birinci Ordu Komutanlığı ve Ege Odu Komutanlığı emrindeki, generalden ere kadar tüm askeri ‘‘çakı’’ gibi giydiriyor.

1 Numaralı Askeri Dikimevi personeli için kullandığımız ‘‘Terzi ordusu’’ ifadesi abartı değil. Neredeyse üç futbol sahası büyüklüğünde, 17.7 dönümlük kapalı alana yayılan üretim bölümünde yaklaşık bin 500 kişi çalışıyor. Dikimevi, ordudaki moderleşme temposuna ayak uydurmuş.

KALİTE BELGESİ

Askeri Dikimevi'nin Müdürü Levazım Albay Reşat Ergin, ISO 9002 ve AQAP-120 Nato Kalite belgesi almak için girişimde bulunmuş. Tüm konfeksiyon fuarlarını takip ediyor.

Marmara Üniversitesi Konfeksiyon Bölümü ile ortak bir iş organizasyonu ve verimlilik araştırması yaptırmış. Türk askerinin vücut ölçülerine göre bilgisayarlarda giyim kalıpları hazırlanmış.

Elbise, patolon, gömlek, şapka kalıpları, kesim bilgisayarlarına aktarılıyor. Havalı yastıklar üzerinde hareket ettirilen tonlarca kumaş, bilgisayar denetimindeki otomatik biçki makinelerinde dikime hazır hale getiriliyor.

Kara Kuvvetleri'ne bağlı subay, astsubay, er ve askeri öğrencilerin yanısıra, Mehteran Bölüğü ve MİT elemanlarının da kıyafetleri ayrı atölyelerde dikiliyor.

Askeri eğitim kıyafetlerinin dikildiği 10 dönümlük ‘‘Melbusat’’ bölümünde 783 makineci çalışıyor. Aynı anda 783 dikiş makinesinin çalıştığı bölüm bir arı kovanını andırıyor. 134 yardımcı eleman, makinecilere biçilmiş parçaları yetiştiriyor. Dikilen kıyafetleri, kalite kontrol bölümündeki 19 dürücüye taşıyor.

Melbusat bölümünde, bir iş gününde 5 bin 542 takım er eğitim elbisesi dikilebiliyor.

Erkek eğitim kıyafetleri 45 bedenden 57 bedene kadar. Her bedenin altı drobu var. Kadın subaylar için üretilen eğitim kıyafetlerinin her bedeni için 4 drop hazırlanmış. Her drobun ise üçer tane alt drobu var. Uzun, kısa, şişman her askere kalıp gibi oturacak kıyafet bulmak mümkün.

GENERALLERİN TERZİSİ

1'inci Ordu ve Ege Ordu Komutanlığı'nda görevli 31 generalin askeri kıyafeti, provalı dikim bölümünde hazırlanıyor. 1'inci Ordu Komutanı Orgeneral Çevik Bir'in üniformalarını da diken Şadi Şensoy, 16 yıldır generallerin terzisi. Tepebaşı Terzilik Enstitüsü mezunu Şensoy, talep üzerine Genelkurmay Başkanı ve Kara Kuvvetleri Komutanları'na da üniforma dikmiş.

Provalı giyim bölümünün hemen bitişiğindeki konfeksiyon mağazası görünümündeki bölümden subay ve astsubaylar kıyafetlerini deneyerek alıyorlar. İstanbul dışındaki birliklerde görev yapan subay ve astsubayların kıyafetleri ise, iki yılda bir birliklere gidilip, üzerlerine giydirilip denendikten sonra dağıtılıyor.

Şapka bölümünde bir kişi 8 saatlik mesaisi sırasında 14 şapka dikebiliyor. Dikimevinin günlük şapka üretim kapasitesi 83.

Dikimevinin araştırma ve geliştirme bölümünde (ARGE), askerin ihtiyaçlarına cevap verecek yeni kıyafetlerin oluşturulması için özel bir ekip çalışıyor. ARGE ekibi şu sıralar, hem kısa hem uzun kollu giyilen ve sırtı terletmeyen iki ayrı gömlek üzerinde çalışıyor.

9 YILDIR İŞ KAZASI YOK

1989 yılından bu yana, iğne batması hariç iş kazası yaşanmayan dikimevinde, ilkyardım ünitesi ve revir mesai saatleri boyunca çalışanlara hizmet veriyor. 62 çocuğun üç ayrı yaş kategorisinde bakıldığı bir kreş ve çalışanların alışveriş edebileceği bir de kantin var.

Bazıları 1940'lı yıllardan beri randımanlı olarak kullanılan dikiş makinelerinin bakımı yine dikimevinin atölyelerinde gerçekleştiriliyor. Aynı atölyede, eski model dikiş makineleri üzerinde değişiklikler yapılarak hızı arttırılıyor.

ENVER PAŞA EMRETTİ HAKKI PAŞA KURDU

1 Numaralı Dikimevi Müdürlüğü, Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın emirleri ile Levazım Reisi Hakkı Paşa tarafından 1908 yılında Ahırkapı'da 100 makine ve 100 ütü ile faaliyete başladı. 1911 yılında, Mahmut Şevket Paşa, makine ve sanatkar işçi sağlayarak hem verimi hem de üretim çeşidini arttırdı. 1912 yılında Ahırkapı'dan Eyüp'e taşınan dikim evi, 1 Temmuz 1983 tarihinde de Maltepe'deki modern tesislerde faaliyet göstermeye başladı. 156'sı kadın 1595 kişinin çalıştığı dikimevinde 23 eski hükümlü, 34 özürlü, 2 korunmaya muhtaç ve dört şehit yakınına da iş imkanı sağlanmış.

SANCAK ATÖLYESİ

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin onur timsali olan sancak, 1 Numaralı Dikimevi'ndeki Türkiye'nin tek sancak atölyesinde üretiliyor. 150 santime 100 santim genişliğindeki atlas kumaşa, saf ipekten ay yıldız, altın sırma ve pullarla 14 iş gününde hazırlanan sancak, tam bir milyar liraya maloluyor. İsmi değişen, yeni kurulan tugay ve alaylara sancak hazırlanan atölyede çalışanlar da, sancak dikimi için tüm eğitimi burada alıyorlar.