‘Online taciz’de ürküten artış
Güncelleme Tarihi:
Meclis Çocuk Hakları Komisyonu’na sunum yapan Prof. Dr. Murat Okçu, üretken yapay zekânın çocuklara yönelik cinsel istismarla mücadeleyi giderek zorlaştırdığını anlattı. Okçu, şu anda dünya nüfusunun yüzde 40’ının düzenli olarak yapay zekâyı kullandığını ve son bir yılda dünyada 300 milyon çocuğun çevrimiçi cinsel istismara maruz kaldığını söyledi.
MECLİS Çocuk Hakları Alt Komisyonu’na sunum yapan Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Okçu, dijital mecralara ilişkin yeni araştırmaların verileriyle uyarılarda bulundu. ‘Dijital Platformlarda Çocuk İstismarı, Bağımlılık, Karşılaşılan Tehlikeler ve Denetim Mekanizmaları’ konulu sunumunda çarpıcı örnekler veren Prof. Okçu şu bilgileri paylaştı:
“Şu an itibarıyla en somut ve en yakın dijital tehditlerden biri yapay zekânın çocuk cinsel istismarı için kullanılması. Başlangıç noktasındayız; el atılacak çok fazla alan var. Her şey iyi amaçlarla kullanılmıyor. Üretken yapay zekâ, küresel kuruluşların bize aktardığına göre, çocuklara yönelik cinsel istismar konusunu giderek zorlaştıran bir mevzu, bununla mücadeleyi çok ciddi manada zorluyor. Üretken yapay zekâ, çocuklardan ve ailelerden şantajla para koparmak için yepyeni ve onlar adına bir imkân sunuyor. Örneğin, akrabalarının sesini taklit eden sentetik yapay ses modelleri kullanılıyor.
300 MİLYON MAĞDUR
Çevrimiçi ayartma -yani kişilerin kendini farklı göstermesi, ufak göstermesi ya da değişik göstermesi internette- cinsel istismar, sömürü ve cinsel taciz konuları çok ciddi bir şekilde düzenleme yapılmaya, ilk elde düzenleme yapılmaya ihtiyaç duyulan alanlardan bir tanesi. WeProtect Küresel İttifakı yılda 300 milyon çocuğun çevrimiçi cinsel istismara muhatap olduğunu söylüyor.
İnternet, çocuklara yönelik saldırıları ve tehdidi artırdı. Şimdi aynı şey yapay zekâ için de geçerli. World Bank Group’un raporu özellikle üretken yapay zekânın her ay yaklaşık 3 milyar insan tarafından ziyaret edildiğini söylüyor. Dünya nüfusunun 8 milyar olduğunu düşünürsek, her ay dünya nüfusunun yüzde 40’ı kadar üretken yapay zekâ kullanıyor.
İÇ PARÇALAYICI ŞEYLER
Çocuk tacizcileri arasında bilgi paylaşımı ve yol gösterme çok kolaylaşmış durumda. Çocuk istismarının en ağır hali kabul edilen Kategori A’da artış görülüyor. Kötüler teknolojiden çok iyi yararlanıyorlar. Bir web sitesi ayda 17 milyon ziyaretçi çekiyor. Bizzat okuldaki çocuklar, arkadaşlarının normal görüntülerini alarak, bunları yapay zekâ kullanarak çıplak görüntülerini üretiyorlar.”
ÇOCUKLARA SINIR ÇİZİLMELİ
ACİL ihbar sayılarında artış olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Murat Okçu, “ABD’de Ulusal Kayıp ve İstismara Uğramış Çocuklar Merkezi’nin kullandığı ihbar hattı var. Bu merkeze 2023 yılında 36 milyon 200 bin ihbar gelmiş çocukların online cinsel taciz edildiğine dair. Önceki yıla göre yüzde 12’lik artış anlamına geliyor. 36 milyon 200 bin ihbarın 35 milyonu 900 bini çocuk pornografisi üzerine. İkinci sırada 186 bin ihbarla çocukların cinsel eylemler için online ayartılması geliyor. Bu rakam son bir yılda ABD’de yüzde 300 oranında artmış, çünkü üretken yapay zekâ hız kazandı. İhbarlar, genel manada üç yıllık süre içerisinde yüzde 20 artarken acil ihbar sayısı yüzde 140 artmış.
‘DÜZENLEME ŞART’
Psikolojide de, pedagojide de ‘sınır çizme’ diye özetleyebileceğim bir kavram var. Biz 18 yaşını geçmiş insanları sınırsız özgürlüklerle bırakamayacağımız gibi, 18 yaşın altını da sınırsız özgürlüklerle bırakamayız. O yüzden de sınır çizme ihtiyacı; yasaklama değil, bu alanda düzenleme yapma ihtiyacı var” dedi.