Önce ‘yapın’ diyen kurul, 4 yıl sonra ‘yıkın’ dedi

Büyükşehir Belediyesi, 2004 yılının başlarında kentin sembolü olarak nitelendirilen Çifte Minareli Medresi’nin etrafındaki 56 işyerini, ‘kötü görüntü oluşturdukları’ gerekçesiyle yıktı. İmar Planında ‘yeşil alan’ olarak gösterilen ve mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait Kentsel Sit ve Üçüncü Derece arkeolojik sit alanında yıkımdan kısa bir süre sonra belediye, ‘Selçuklu Çarşısı’ adını verdiği yeni bir proje hazırladı. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun, 2.12.2004’te verdiği onayla inşaata başlanınca, o dönem Erzurum Kalkınma Vakfı (ERVAK) Başkanı olan Avukat Necati Bölükbaşı, Erzurum 2’nci İdare Mahkemesi’ne başvurarak ‘Tarihi dokuya zarar veriliyor’ diye dava açtı. Yargılama devam ederken, mahkemenin verdiği yürütmeyi durdurma kararına rağmen 1 milyon YTL harcanarak ‘Selçuklu Çarşısı’ bitirildi ve bazı kişilere kiraya verildi. Bunun üzerine Erzurum Barosu avukatlarından Faruk Terzioğlu, imar planında ‘yeşil alan’ olan tarihi doku içinde tek katlı işyeri yapım kararının iptali için 15 Mayıs 2006’da Birinci İdare Mahkemesi‘ne başvurdu.

BİLİRKİŞİ:KAMU YARARI YOK

Erzurum 1’inci İdare Mahkemesi’nde görülen davayla ilgili olarak Çifte Minareli Medrese’de inceleme yapan Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Tuncel, Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Seyhan Doruk, Ankara Üniversitesi Başkent MYO Restorasyon ve Konservasyon Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Yaşar Selçuk Şener, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. M. Aydan Sap ve Uzman Şehir Planlamacısı Erman Aksoy’dan oluşan bilirkişi heyetinin hazırladığı raporda, tarihi eser yanındaki yapılaşma eleştirildi. Bilirkişi heyetinin geçen yıl verdiği raporu dikkate alan mahkeme de, yapılan işlemin hukuka açık bir şekilde aykırı olduğunu ve uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğurabileceğine kanaat getirerek, yürütmenin teminat aranmaksızın durdurulmasına karar verdi.

KURUL'DAN ‘YIKIM KARARI’ SÜRPRİZİ

Yargılama devam ederken sürpriz bir şekilde 12 Nisan günü toplanan Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, ‘Kurulumuz tarafından alınan 2.12.2004 gün ve 28 sayılı kararın aksine olarak, bu defa karara konu alan (Çifte Minareli Medrese’nin doğusundaki) Koruma Amaçlı İmar Planı içinde yeşil alan vasfının korunmasına, bunun doğal sonucu olarak söz konusu 28 sayılı kurul kararına dayanılarak yapılmış bulunan dükkanların yıkılmasına’ diye karar verdi. Kararın altına daha önce ‘yapın’ diye imza atan Kurul Başkanı Prof. Dr. Hamza Gündoğdu işyerlerini yapan Büyükşehir Belediyesi’ni ‘acelecilikle’ suçlayarak, “Biz bu kararı mahkemenin önünü açmak adına verdik. Sonuçta ortada yürütmeyi durdurma kararı var. Belediye aceleci davrandı ve işyerlerini yaptı, mahkeme kararını beklemeliydi” diye konuştu.

Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı AKP'li Ahmet Küçükler ise konuyla ilgili açıklama yapmadı.

İŞTE ÇİFTE MİNARELİ MEDRESE

Selçuklu mimarisinin en önemli eserleri arasında yer alan Çifte Minareli Medrese’nin kitabesi olmadığından, yapılış tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat’ın kızı Hundi Hatun veya İlhanlı hanedanlarından Padişah Hatun tarafından yaptırılmış olabileceği düşüncesi ile adına Hatuniye Medresesi de denilmektedir. Genellikle 13'üncü yüzyılın sonlarında yaptırıldığı kabul edilmektedir. Osmanlı Padişahlarından 4'ücü Murat’ın emri ile bir süre ‘Tophane’ olarak, daha sonra da ‘Kışla’ olarak kullanılmıştır. 1942-1967 yılları arasında Erzurum Müzesi olarak kullanılan medrese, 35x46 m. boyutlarındadır.