Ölürüm de 5 katlıya girmem

12 Kasım depreminin yerle bir ettiği Düzce'de, binalar ve yaşamlarla birlikte güven de yok oldu. Onlar kuşkuyla bakıyor her şeye. "Acaba yine mi" korkusu var her sözlerinde. Bir kışı çadırlarda, prefabrik konutlarda geçirmişler. Bu kışı da böyle yaşamak istemiyorlar. Ne var ki, korkuyorlar da... Yüksek binalardan korkuyorlar...

Gördükleri her tuğla, onlar için hem umut hem korku. Umut çünkü, yeniden sıcak bir ev demek tuğla, korku çünkü bir anda yeni bir sarsıntı ve ölüm ya da yıkıntı altında kalmak demek.

En büyük korkuları yüksek binalar. Çünkü kat kat apartmanların altından çıkarmışlar yakınlarını. Ya da saatlerce yıkıntı altında kalmışlar. "Ölürüm de girmem" onlara diyor depremzede Süheyla Bayar.

Depremin hemen ardından devlet depremzedelere en fazla 2-3 katlı kalıcı konut sözü vermiş. Yetkililere göre binalar 3 katlı. Vatandaşa göre 5 katlı. Aslında her iki taraf da haklı. Zeminden bakılınca binalar gerçekten de 3 katlı gibi görünüyor. Ancak 2 kat da zemin altına inilmiş. Önden bakılınca görülmese de depremde güveni yerle bir olan vatandaş artık kendisine sunulanın önüne ardına bakmayı öğrenmiş. Yetkililer, "Onlar kalorifer dairesi, o katlarda kimse oturmayacak" dese de onların korkusu yatışmıyor.

Hak sahibi depremzedelerin büyük bölümü, kalıcı konutlar bittiğinde kira verme pahasına da olsa prefabrikleri boşaltmayacağını söylüyor. Çünkü onlar için 5 katlı bir binaya girmek neredeyse tabuta girmekle eşdeğer. Gözleriyle gördükleri 5 katlı binalara, hala 3 katlı denmesine ise bir anlam veremiyorlar. Konutların yeterince sağlam yapılmadığı konusunda kulaktan kulağa yayılan söylentiler ise yüreklerini sıkıştırıyor.

Kazıkoğlu, Nalbantoğlu ve Sallar Köyü'nde yapımı süren kalıcı konutların Aralık ayı sonunda bitirilmesi planlanıyor. Maliyeti 100 trilyonu bulan altyapı çalışmalarının yüzde 70'i tamamlandı ancak yetkililer hava koşullarına bağlı olarak inşaatların 1-2 ay gecikebileceğini söylemeyi de ihmal etmiyorlar.

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından 7 bin 100, Dünya Bankası kredisi ile 622 konut yapılıyor. Kalıcı konutlar bittiğinde yaklaşık 30 bin insan çadır ve prefabriklerden kalıcı konutlara geçebilecek.

Kalıcı konutlar sağlam mı?

Düzce Depremzedeler Derneği başkanı avukat Ayşegül Şenol, 5 katlı kalıcı konutların depremzedeleri psikolojik olarak sarstığını ve güveni yıktığını anlatıyor: "Neden konutların 5 katlı olduğunu saklama gereği duydular anlamıyorum. Hala binaların 3 katlı olduğunu iddia ediyorlar. Daha çok depremzedeye konut vermek için kat sayısını artırdıklarını düşünüyoruz. Bu konuda bile doğru düzgün bilgi alamıyoruz. İçimizi rahatlatacak ölçüde bir açıklama yapsalar ikna olacağız."

Şenol'un dile getirdiği başka bir endişe ise beton kalitesi ve kalıpların erken sökülmesiyle ilgili. Bu yüzden denetimlerin sivil topluma açık bir yöntemle yapılması gerektiğini belirtiyor.

Kalıcı konutların depremzedeye hangi ödeme koşullarıyla ve ne kadara verileceği henüz belirlenmiş değil. Depremden önce dönümü 500 milyon bile etmeyen yerlerin 4 milyar liraya kamulaştırılması, hatta açılan davalarla bedelin daha da artırılması maliyeti de yükseltmiş. Depremzedeler yaklaşık 10-12 milyara verileceği söylenen konutların artan maliyetinin kendi omuzlarına yüklenmesinden de endişe ediyor.

Yerin altındaki katlar sayılmaz

Düzce Valisi Fikret Güven ise kalıcı konutlarla ilgili tüm kaygıların yersiz olduğunu belirtirken konutların 3 katlı ve sağlam olduğunu savunuyor. Konutların 5 katlı olduğunu dile getirenler Güven'e göre 'pirincin taşı':

"Konutlar en fazla 3 katlı. Arazinin bir bölümü eğimli olduğu için kot farkından dolayı 5 kat diyorlar. Ama "0" kotunun üstünde en fazla 3 kat var. Altındaki katlar zaten kalorifer ve kazan dairesi olarak kullanılacak. Zaten bu katlar perdeli olduğu için çok sağlam. Tek kat ev yapsak Düzce'de adım atacak yer kalmaz."

Güven, kalıcı konutların sağlamlığı konusunda da güvence veriyor:

"Bayındırlık Bakanlığı tarafından sürekli denetim yapılıyor. Hatta her gün numuneler alınarak inceleniyor. 10 deprem olsa yeni tek bir çatlak olmaz."

Vali Güven şartlara bağlı olarak konutların yapımının gecikebileceğini de sözlerine eklemeyi ihmal etmiyor:

"Aralık sonu dedik ama 1 ay gecikirse Düzceliler affeder. İki ay gecikirse normal. Ama üç ay gecikirse nasıl hesabını veririm bilmiyorum."

Blokların yüzde 38'i bitti

Kalıcı konutların üstyapı çalışmalarını üstlenen İnvesco'nun Proje Koordinatörü Bülent Omay, 636 bloktan 626'sının temelinin atıldığını ve üst kat inşaatlarının devam ettiğini söyledi. Omay, 14 müteahhit firmanın, bugüne kadar blokların toplam yüzde 38'ini tamamlayabildiğini belirterek 1 Temmuz'da yapımına başlanan kalıcı konutların proje sözleşmesinde öngürüldüğü gibi 150 gün içinde tamamlanabilmesinin hava şartlarına bağlı olduğunu söyledi.

Bülent Omay, üstyapıdaki gecikmenin saha çalışmalarındaki detay değişikliklerinden de kaynaklandığını belirterek, şunları söyledi: ''Merkezi Isıtma Projesi henüz onaylanmadı. Elektrik Projesi, PTT projesiyle birlikte onaylanıp 3 gün içinde elimizde olacak. Peyzaj projesi ise Karadeniz Teknik Üniversitesi'nde hazırlanmakta olup 25 güne kadar onaylanarak bize gelecek.''