Okullu fotoğrafçı, piyasayı kaptı

Piyasaya çıkacak olan yeni bir otomobili, plajlarda boy gösterecek mayoyu, iç gıcıklayıcı çamaşırları, önce onlar görüyor. Denenmemiş bir kahvenin, hazır bir çorbanın sadece görüntüsüyle lezzetini hissettiren de onlar. Pahalı bir mücevherin zerafetini kitlelere taşımak onların işi. Eşsiz tabloları, aslı kadar etkileyici şekilde çoğaltmak da. Katalogların baştan çıkaran otomobilleri... Gökyüzüne asılı uçaklar... Bilboardlardan canlanıp da çıkıverecekmiş gibi duran şuh bakışlar...

İyi bir tanıtım fotoğrafçısının elinde şeytanın melek olması gerektiği düşüncesinde, fotoğrafçı Feti İzan ile Mecit Gülaydın:‘‘Malı pazarlarken allayıp pullayacaksın. Tanıtım fotoğrafında tevazu olmaz. Pazarlanacak şey ‘tevazu' bile olsa. Dikkatleri üzerine çekecek ve hafızanın en kalıcı bölümlerine hapsettirecek kadar afilli çekim gerekiyor.’’

M. S.Ü. Fotoğraf Bölümü, Tanıtım Fotoğrafı Sanat Dalı Başkanı Doç. Dr. Nilgün Sim Süldür de sözkonusu ettiğimiz tanıtım fotoğrafı ve tanıtım fotoğrafçılığı üzerine konuşuyor: ‘‘Tanıtım fotoğrafında tasarımın önemi büyüktür. İletilmek istenilen düşünce anında, net ve doğru olarak tüketiciye ulaşmalıdır. Dolambaçlı karmaşık bir anlatım biçimi ürünün satılmasına engel olur. Amaç ürünü satmak olduğundan ürünün fotoğrafı tüketicide satın alma isteği uyandıracak şekilde tasarlanmalıdır. Bu yüzden tanıtım fotoğrafı sınırlı bir çalışmadır. Amaca yönelik yaratıcılık bu sınır içerisinde gelişir. En etkileyici fotoğraflar, güçlü tasarımları nedeni ile anlatımı kuvvetli olandır. Fotoğrafçının yalnızca gördüğünü değil, tasarladığını da görüntüleyebilmesi ve değişik bakış açılarıya çözüm üretilmesi için yeteneğini geliştiren çalışmalar yapması şarttır.’’

NASIL BİR İŞ?

Her yer, onların çalışma alanı. Mesela, devasa bir demir çelik fabrikasının kargaşasından çıkıp, dünyanın en güzel mankenleriyle bir pasifik adasında yeni işe başlamak başka hangi meslekte olabilir?

Onlar koro halinde cevabını veriyor:

-Fotoğrafçılık!

Ama bir koşul var. Önemli bir ayrıntı:

- Okullu, üstelik Mimar Sinanlı olacaksın!

Doçent Süldür, alaylı fotoğrafçıların, mesleğe geçen emeğini de teslim ediyor:‘‘Ülkemizde zor koşullarda bu sanata yönelen ve deneyimleri ile gelecek kuşaklara yol açan değerli fotoğrafçılar yetişmiştir. Onlar da kendi çabalarıyla yükselmişler, bu alanda eğitimin oluşmasında da önayak olmuşlardır. Ama günümüzde eğitimli fotoğrafçı olması şart.’’

Eğitimli fotoğrafçı olmak, üstelik ‘‘Mimar Sinanlı’’lılık piyasaya bakınca da safsata gibi görünmüyor. Türkiye’nin tanıtım piyasasına bakınca anlaşılıyor. En büyük firmaların reklam kampanyalarında, büyük kurumların tanıtım kataloglarında, sanatçıların imaj çalışmalarında imzaları var.

YÜKSEK KAZANÇ

Boğaziçi, Ortadoğu, İstanbul Teknik gibi Türkiye'nin en önde gelen üniversitelerindeki eğitimlerini yarım bırakarak M.S.Ü. fotoğraf bölümünde eğitimlerini sürdüren öğrenci örnekleri de bu iddiayı pekiştiriyor.

Mimar Sinanlı fotoğrafçılar her geçen gün büyüyen fotoğraf piyasasında kolaylıkla iş bulabiliyor. Kazançları diğer meslek guruplarına göre bayağı iyi. Piyasaya yeni giren bir fotoğrafçının günlük ücreti bin dolardan başlıyor. Tabi ki masraflar hariç!

Her yıl yenilenen katalokların ve yayınların dışında, müzik sektöründeki gelişme de fotoğrafçılara yeni sahalar açıyor. Kaset, cd kapakları, sanatçıların tanıtım afişleri gibi. ‘‘Okullulardan’’ Koray Kasap, ‘‘Biz bu piyasaya girene kadar müzik dünyasında klasik mahalle fotoğrafçılığı hakimdi. Şimdi yalnızca fotoğraf çekmekle kalmayıp sanatçının imajını da belirliyoruz. Kısaca sanat yönetmenliği yapıyoruz. Dergilerde yayınlanan fotoğrafların dışındaki moda çekimlerinde müşteri yaratıcılığa fazla önem vermiyor. Ürünümü tanıt da nasıl yaparsan yap’’ diyor. Ama Müzik piyasası daima yeni şeyler istiyor. Yaratıcılığı zorluyor.’’

Ünlü fotoğrafçı Tamer Yılmaz, ‘‘Bizleri farklı kılan zaten bu. Alınan sanat eğitimi çekilen her fotoğrafta kendini gösteriyor. Zaten o farklılığı koyamadığın anda dikkati çekemezsin. Reklam fotoğrafında alabildiğince yaratıcılığı kullanıyorum. Ama gel görki tüketimi çok kolay olduğu için yarına kalan bir şey yok. O yüzden hayalimde hep bir belgesel albüm yapma isteği yatıyor. Bu işten kazandığım para ileride beni finanse edecek duruma geldiğinde büyük prodüksiyonlu belgeseller yapmak istiyorum’’diyor.

Okulun ilk mezunlarından Çağatay Karaçizmeli, tanıtım fotoğrafçılığından reklam yönetmenliğine geçiş yapmış. Bol ‘‘Kristal Elma’’ ödüllü yönetmen, başarısının kaynağını fotoğraf kökenli olmasına bağlıyor. Onun da gönlünde ileride dört dörtlük bir film projesi var. Çalışmalarına şimdiden başlamış bile.

Moda fotoğrafçısı Koray Erkaya de bu kadar profesyonalleşmiş yerli fotoğrafçı varken neden yabancı fotoğrafçılar getiriliyor, sorusunun cevabını veriyor: ‘‘serbest piyasa.. Bizi de yurt dışından çağırıyorlar.’’

M.S.Ü. Fotoğraf Bölümü Başkanı Prof. Ahmet Ö. Gezgin

Her yıl 15 öğrenci alıyoruz

1972 yılında Almanya Kassel Güzel Sanatlar Akademisi'nde ‘‘Deneysel Fotografi ve Grafik Dizayn’’ konularında ihtisas yapan Gezgin, halen üniversitede Sanat Fotoğrafı Sanat Dalı Başkanlığı'nı da yürütüyor. Sanat kariyerininin yanısıra uzun yıllar Tanıtım Fotoğrafçılığı da yaptı.

Gezgin, başkanı olduğu bölüme girmek için fotoğraf bilgisi gerekmediğini ancak görsel algılama yeteneğinin güçlü olması gerektiğine işaret ediyor:

‘‘Alınan sanat formasyonu her hangi bir zaman dilimi içerisinde kullanılabilir. Biz okulda Ruhunu ve cebini doyurabilecek insan yetiştiriyoruz. Tanıtım Fotoğrafında elde edilen maddi güç daha sonra gerçekleştirilecek sanatsal faaliyetlerin de kaynağı olur. Dışarıdaki kazanç çok yüksek olduğundan akademik kariyere de kimse rağbet etmiyor. Her yıl 15 öğrencinin alabiliyoruz.’

Associated Press 150 yaşında

4 -13 Haziran tarihleri arasında İstanbul Dolmabahçe Kültür Merkezi'nde sergilenen AP fotoğrafları geride bırakmakta olduğumuz 100 yıla tanıklık ediyor. Dünyanın deyim yerindeyse dört bir köşesinde çekilen fotoğraflar geçen yıl ilk kez Washington'da sergilendi.

Associated Press'in 150'inci yıldönümü kutlamaları kapsamında Washington'da sergilendikten sonra, tüm dünyayı gezmeye başlayan sergi İstanbul'a gelmeden önce Londra, Yeni Delhi, Tokyo ve Roma gibi ünlü dünya metropollerinde büyük ilgi gördü.

REKLAMDA SANAT TADI

Tanıtım fotoğrafçılığı iyi de kazandıran bir alan. Her geçen yıl çalışma alanları genişliyor; ürünler çeşitlenirken sektörler çoğalıyor. Ama bu alanda çalışan fotoğrafçıların kaygısı, ortaya çıkan işlerinin kısa ömürlü olması. Bu nedenle tanıtım amaçlı çekimlerine artık belgesel bir tad da katıyorlar. Böylece fotoğraçılığın sanatsal yönüyle, piyasa talebini buluşturuyorlar.

AP'NİN 150. YILI

Kuruluşunun 150'nci yılını kutlayan ABD'nin ünlü haber ajansı Associated Press, yüzyılın hafızalara kazınan birbirinden çarpıcı fotoğraflarını, 4-13 Haziran 1999 tarihleri arasında, İstanbul Dolmabahçe Kültür Merkezi'nde sergileyecek. Sergide tarihe tanıklık eden 140 fotoğraf var.

VE ÖLÜMSÜZ MARİLYN

Sergide yer alan birbirinden sarsıcı 140 kadar fotoğrafı görenler, 20'inci yüzyılın gözlerinin önünden film şeridi gibi geçtiği hissine kapılacak. Marilyn Monroe'yu havalandırma kapağı üstünde uçuşan etekleriyle belleklere yerleştiren ünlü fotoğraftan, yine belleklere kazınmış Vietnam fotoğraflarına kadar bir çeşitliliği görebilecekler. Monroe bu pozu , Billy Wilder'ın yönettiği 1955 tarihli ‘‘Yaz Bekarı/The Seven Year Itch’’ filminde vermişti. Masum ve bilinçsiz bir seksiliğin görüntüsü olarak kabul edildi.

KOSOVALI SIĞINMACILAR

ABD'nin saygın gazetecilik ödülü Pulitzer'i 1922 yılından bu yana 18'i haber, 27'si fotoğraf dalında olmak üzere 45 kez kazanan Associated Press'in İstanbul'daki fotoğraf sergisinde, Pulitzer ödüllü fotoğraflar da yer alacak. Yukarıda Kosova'lı mülteciler fotoğrafı...