Okullarda yeni nesil zorbalık... İfşa-iftira hesapları

Akran zorbalığı ile siber zorbalık birleşti ve okullarda yeni nesil bir tehlikenin kapısı açıldı: İtiraf ve ifşa hesapları. Bu hesaplarda öğrencilerin hatta öğretmenlerin kişisel sırları ortalığa saçılıyor. Okul isimleri kullanan öğrenciler Instagram üzerinden anonim hesaplar açıyor.

Bireysel olarak en çok TikTok uygulamasından ifşa paylaşımları yapılıyor. Bu tür sayfalarda öğrenciler birbirleri hakkında gerçeğe aykırı ya da özel bilgiler ve görseller paylaşıyor. Aynı şekilde öğretmenlerin videoları veya ses kayıtları da izinsiz olarak paylaşılabiliyor. Bu hesaplarda yapılan paylaşımların mağduru olan bazı öğrenciler okuldan soğuyor, içine kapanıyor. Uzmanlar bu hesapları ve verdiği zararları Hürriyet’e değerlendirdi:

YAPAY ZEKÂ OYUNU

Osman Demircan (Teknoloji uzmanı):

Bu akım aslında itiraf diye başladı ifşaya dönüştü. Geçmişi 10 yıl önceye dayanıyor. Web sayfaları üzerinden masum itiraflar paylaşan sitelerdi. İlerleyen dönemlerde siber zorbalığa yönelik platformlara dönüştüler. Birçoğu, öğrencilerin  diğer öğrencilerin özel fotoğraflarını çekerek onları ifşa etmeleriyle başladı. Arkasından öğretmen ve idarecilerin özel hayatına kadar gitti. Şu an daha da tehlikeli bir hal aldı. Çünkü yapay zekâ var. Ses klonlanabiliyor, görüntüye fotoğraf monte edilebiliyor, videolar üretilebiliyor. Burada rehberlik öğretmenlerine çok iş düşüyor. İnternet ve sosyal medyada taramalar yapmaları ve bu sayfaları tespit etmeleri gerekiyor.

‘GOSSIP GIRL’ AKIMI

Prof. Dr. İlkay Demir (Eğitim uzmanı):

Önceki yıllarda popüler olan Gossip Girl (Dedikoducu Kız) gibi dizilerin bu yaklaşımda etkisi var. Öğrenciler için gördükleri popüler şeyler ilgi çekici olabilir. Bir kişinin böyle bir davranış sergileyip ilgi görmesi, popüler olması ya da beğeni alması diğerlerine de örnek oluşturur. Bir de işin zorbalık kısmı var ki; burada da şiddete ve zorbalığa karşı sıfır tolerans politikası önemli. Okullarda bu konuda bilgilendirme çalışmaları yapılmalı. Rehberlik servisinin önemi daha da artıyor. Okul sonrası aktivitelerin ve kulüplerin öğrencileri bu tarz zarar verici paylaşımlardan uzak tutmak için faydalı olacağını düşünüyorum.

DAVALAR ARTTI

Avukat Ceren Küpeli (Siber güvenlik uzmanı):

Üniversite öğrencilerinin ifşa sitelerinde birbirlerine zorbalık yapması artık davalara konu olmaya başladı. Çünkü ‘masum bir gıybetten ibaret’ sanılan zorbalıkların suç teşkil ettiği konusunda farkındalık artık daha yüksek. Bu ifşa sitelerinde öğrencilerin özellikle kin besledikleri kişilerin telefon numaralarını “eskort” gibi göstererek paylaşmaları ve habersiz çekilen mahrem fotoğraflarını yayınlamaları sık sık karşımıza çıkıyor. Böyle bir durumda özel hayatın gizliliğini ihlal, kişisel verilerin hukuka aykırı elde edilmesi, hakaret ve iftira başta olmak üzere birçok farklı suçtan ceza davası açıyoruz. 

TCK’DA SUÇ

Doç. Dr. Zafer İçer (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı):

Ortaöğretimde veya yükseköğretimde, bir kısım kişiler tarafından açılan itiraf sayfalarında veya anonim sosyal medya hesaplarında yapılan paylaşımlar, hem bireylerin bazı haklarını ihlal ediyor hem de kurumların menfaatlerini zedeleyebiliyor. Bu paylaşımlar içinde hukuka aykırı şekilde elde edilmiş ses ve görüntü kayıtları ile kişisel verilere yer verilmesi Türk Ceza Kanunu’nun 132., 133., 134. ve 136’ncı maddelerinde yer alan suçlar kapsamında ceza yargılamalarına konu oluşturabilir.