Okulda şiddetin ilacı şefkatli öğretmen
Güncelleme Tarihi:
Nuran ÇAKMAKÇI
Oluşturulma Tarihi: Ocak 20, 2008 00:00
İstanbul’da yapılan bir araştırma, okuldaki şiddetle öğretmenin tutumu arasında çok yakın ilişki bulunduğunu gösterdi. İstanbul Valiliği Araştırma Geliştirme Koordinatörü Münevver Mertoğlu ve Koç Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Zeynep Cemalcılar tarafından yapılan araştırmanın sonuçlarına göre olumsuz öğretmenlerin görev aldığı okulda, öğrencilerin şiddet algısı artıyor.
Okul yöneticisinin davranışı, okulun imkanları, öğrencinin okula aidiyet duygusu, şiddeti etkileyen diğer faktörler. Ama araştırmanın sonuçlarına göre en önemlisi öğretmenin tavrı. "Okulun fiziki şartları, araç gereçleri, müfredat programı ne kadar iyi olursa olsun, eğer öğretmen yeteri kadar donanımlı değilse, iletişim becerileri bulunmuyorsa, sınıf yönetimini bilmiyorsa, çocuğu tanımıyorsa şiddet önlenemiyor."
ARAŞTIRMANIN ÇARPICI SONUÇLARI
En fazla şiddet algısı, ilköğretim 7. sınıfta. Bu, 13 yaşında, ergenlik dönemine giren çocukların sınıfı. Öğretmen bu değişimle baş edemiyor. Bir sonraki yıl (8. sınıf) dikkat liseye yöneldiğinden şiddet algısında bir gerileme oluyor.
Sabırlı, şefkatli ve destekleyici öğretmenlerin bulunduğu okulda şiddet algısı azalıyor. Ama öğretmen destekleyici olsa bile öğrenci tarafından olumsuz algılanıyorsa şiddet yükseliyor.
Okul yöneticilerinin tutumu da önemli bir faktör. Ama müdür ve yardımcıları olumlu tavır gösterse de, öğretmen öyle yapmazsa, şiddet algısı yine yükseliyor. Yönetici olumlu olmasa bile, öğretmen şefkatliyse şiddet düşük oluyor.
Şiddetle bağlantılı üçüncü faktör, okul ortamı. Aktiviteleri çok, sınıf mevcudu az, geniş bahçeli okulda şiddet daha az var.
Öğrencilerin okula duyduğu aidiyet hissi dördüncü faktör.
Müfredat programı beşinci sırada. Kurum kültürü oluşmuş, akademik başarısı yüksek okullarda şiddet az görülüyor.
Sosyoekonomik düzeyi yüksek okullarda şiddet algısının düşük oluşu, ailelerin duyarlılığıyla ilgili. Bu okullarda yönetici ve öğretmenin olumsuz davranışını veli affetmiyor. Öğretmen de daha dikkatli davranmak zorunda kalıyor.
ÖĞRETMENLER ÖĞRENCİLERE NASIL ŞİDDET UYGULUYOR?
(1997-2005 arasında Münevver Mertoğlu tarafından İstanbul’da yapılan araştırmaya göre)
En fazla sözel şiddet (yok sayma, ilgi göstermeme, alay etme) uyguluyor.
Fiziki şiddette en çok uygulanan yöntem, cetvelle dövme.
Ardından hakaret, darp, baskı, tehdit, taciz geliyor.
En fazla 45-49 yaş arasındaki öğretmenler şiddet uyguluyor.
En az 35 yaş altındaki öğretmenler şiddete başvuruyor.
En çok 6-7-8’nci sınıflardaki erkek öğrencilere şiddet uygulanıyor.
ARKADAŞIMIZI DÖVELİM ÖĞRETMENİM!
Münevver Mertoğlu şu uyarıda bulunuyor: "Bu araştırma şiddetin sadece okula bağlı nedenleriyle sınırlı. Biz eğitimciler ailevi ya da genetik problemleri çözmekte, sosyoekonomik şartları kontrol altına almakta zorlanabiliriz. Şiddetle ilgili okul dışı başka sorunlar da var. Örneğin öğretmen, problem çıkaran öğrenciye ne ceza verileceğini sınıfta sorduğunda "arkadaşımızı dövelim" cevabını alıyor. Hatta ’Çubuğu ben getireyim’ diye atılan çocuklar var. Bu, ailede şiddet görerek büyüyen çocuk için dövmenin garip karşılanmadığını gösteriyor."
HEM ABD’DE HEM İSTANBUL’DA YAPILDI
İstanbul Valiliği, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul Çocukları Vakfı ve Aydın Doğan Vakfı tarafından desteklenen "Okula Aidiyet, Okuldan Memnuniyet ve Şiddet Algısında Okula Bağlı Nedenler ve Alınabilecek Önlemler" başlıklı araştırma önceki yıl İstanbul’da, 13 okuldan 799 öğrenciyle yapıldı. Araştırmanın bir ayağı da geçen yıl ABD’nin Ohio eyaletinde 11 okuldan 884 öğrenciyle yüz yüze yapıldı. Çalışmaya emniyet görevlisi Cemil Doğutaş da katkıda bulundu. Öğrenciler, ilköğretim 7. ve ortaöğretim 11. sınıflardan seçildi. Araştırmanın analizinde Koç Üniversitesi’nden Nazlı Baydar da çalıştı.
ABD-TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMASI
İstanbul’daki öğretmenler Ohio’dakilere göre daha şefkatli, ama destekleyici yöneticiler Ohio’da daha fazla.
Akademik programdan memnuniyet İstanbul’da daha fazla, ama Ohio’daki okulların kaynakları daha iyi.
İstanbul’da ekonomik düzeyi düşük bir semtte olanaklar artırılır ve öğretmen şefkatli davranırsa şiddet önleniyor. Ancak Ohio’da ekonomik düzeyi düşük bir okula ne şekilde destek verilirse verilsin şiddet önlenemiyor. Araştırmaya göre Ohio’da okullardaki şiddet olaylarının sayısı İstanbul’dakilerin 16 katı.
İstanbul’daki öğrenciler her durumda Ohio’dakilere göre kendilerini okula daha ait hissediyor.
Öğrencilere göre olumsuz öğretmen kim?
Bize karşı sabırsız
Sınıfta herkese eşit davranmıyor
Bizimle sık sık alay ediyor
Sınıfta sebepsiz yere azarlıyor
Öğrencilere göre olumlu öğretmen kim?
Okulla ilgili sorunum olduğunda danışabiliyorum
Anlayamadığım konuyu çekinmeden sorabiliyorum
Okul dışı sorunum olduğunda danışabiliyorum
Başarmam için beni cesaretlendiriyor
Fikirlerimize saygı duyuyor
Derste beni seviyor
Öğrencilere göre olumlu okul müdürü kim?
Bizimle yeterince ilgileniyor
İhtiyaçlarımızı dikkate alıyor
Müdür yardımcılarımız da bizimle ilgileniyor
Öğrencilere göre iyi bir okul nasıl bir yer?
Teknolojiden (bilgisayar, DVD gibi) yeterince faydalanıyoruz
Yeterince sosyal aktivite (spor, tiyatro) düzenleniyor
Fen laboratuvarımız yeterli
Teneffüslerde vakit geçirebileceğimiz yerler var
Öğrenciler okuldaki şiddeti nasıl tanımlıyor?
Öğrenciler okul kurallarına uymuyor
Eşyaya zarar veren öğrenciler var
Öğrenciler birbiriyle kavga ediyor
Çetelere katılan öğrenciler var
Bu okulda kendimi güvende hissetmiyorum
ARAŞTIRMANIN ÇARPICI SONUÇLARI
En fazla şiddet algısı, ilköğretim 7. sınıfta. Bu, 13 yaşında, ergenlik dönemine giren çocukların sınıfı. Öğretmen bu değişimle baş edemiyor. Bir sonraki yıl (8. sınıf) dikkat liseye yöneldiğinden şiddet algısında bir gerileme oluyor.
Sabırlı, şefkatli ve destekleyici öğretmenlerin bulunduğu okulda şiddet algısı azalıyor. Ama öğretmen destekleyici olsa bile öğrenci tarafından olumsuz algılanıyorsa şiddet yükseliyor.
Okul yöneticilerinin tutumu da önemli bir faktör. Ama müdür ve yardımcıları olumlu tavır gösterse de, öğretmen öyle yapmazsa, şiddet algısı yine yükseliyor. Yönetici olumlu olmasa bile, öğretmen şefkatliyse şiddet düşük oluyor.
Şiddetle bağlantılı üçüncü faktör, okul ortamı. Aktiviteleri çok, sınıf mevcudu az, geniş bahçeli okulda şiddet daha az var.
Öğrencilerin okula duyduğu aidiyet hissi dördüncü faktör.
Müfredat programı beşinci sırada. Kurum kültürü oluşmuş, akademik başarısı yüksek okullarda şiddet az görülüyor.
Sosyoekonomik düzeyi yüksek okullarda şiddet algısının düşük oluşu, ailelerin duyarlılığıyla ilgili. Bu okullarda yönetici ve öğretmenin olumsuz davranışını veli affetmiyor. Öğretmen de daha dikkatli davranmak zorunda kalıyor.
ÖĞRETMENLER ÖĞRENCİLERE NASIL ŞİDDET UYGULUYOR?
(1997-2005 arasında Münevver Mertoğlu tarafından İstanbul’da yapılan araştırmaya göre)
En fazla sözel şiddet (yok sayma, ilgi göstermeme, alay etme) uyguluyor.
Fiziki şiddette en çok uygulanan yöntem, cetvelle dövme.
Ardından hakaret, darp, baskı, tehdit, taciz geliyor.
En fazla 45-49 yaş arasındaki öğretmenler şiddet uyguluyor.
En az 35 yaş altındaki öğretmenler şiddete başvuruyor.
En çok 6-7-8’nci sınıflardaki erkek öğrencilere şiddet uygulanıyor.
ARKADAŞIMIZI DÖVELİM ÖĞRETMENİM!
Münevver Mertoğlu şu uyarıda bulunuyor: "Bu araştırma şiddetin sadece okula bağlı nedenleriyle sınırlı. Biz eğitimciler ailevi ya da genetik problemleri çözmekte, sosyoekonomik şartları kontrol altına almakta zorlanabiliriz. Şiddetle ilgili okul dışı başka sorunlar da var. Örneğin öğretmen, problem çıkaran öğrenciye ne ceza verileceğini sınıfta sorduğunda "arkadaşımızı dövelim" cevabını alıyor. Hatta ’Çubuğu ben getireyim’ diye atılan çocuklar var. Bu, ailede şiddet görerek büyüyen çocuk için dövmenin garip karşılanmadığını gösteriyor."
HEM ABD’DE HEM İSTANBUL’DA YAPILDI
İstanbul Valiliği, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul Çocukları Vakfı ve Aydın Doğan Vakfı tarafından desteklenen "Okula Aidiyet, Okuldan Memnuniyet ve Şiddet Algısında Okula Bağlı Nedenler ve Alınabilecek Önlemler" başlıklı araştırma önceki yıl İstanbul’da, 13 okuldan 799 öğrenciyle yapıldı. Araştırmanın bir ayağı da geçen yıl ABD’nin Ohio eyaletinde 11 okuldan 884 öğrenciyle yüz yüze yapıldı. Çalışmaya emniyet görevlisi Cemil Doğutaş da katkıda bulundu. Öğrenciler, ilköğretim 7. ve ortaöğretim 11. sınıflardan seçildi. Araştırmanın analizinde Koç Üniversitesi’nden Nazlı Baydar da çalıştı.
ABD-TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMASI
İstanbul’daki öğretmenler Ohio’dakilere göre daha şefkatli, ama destekleyici yöneticiler Ohio’da daha fazla.
Akademik programdan memnuniyet İstanbul’da daha fazla, ama Ohio’daki okulların kaynakları daha iyi.
İstanbul’da ekonomik düzeyi düşük bir semtte olanaklar artırılır ve öğretmen şefkatli davranırsa şiddet önleniyor. Ancak Ohio’da ekonomik düzeyi düşük bir okula ne şekilde destek verilirse verilsin şiddet önlenemiyor. Araştırmaya göre Ohio’da okullardaki şiddet olaylarının sayısı İstanbul’dakilerin 16 katı.
İstanbul’daki öğrenciler her durumda Ohio’dakilere göre kendilerini okula daha ait hissediyor.
Öğrencilere göre olumsuz öğretmen kim?
Bize karşı sabırsız
Sınıfta herkese eşit davranmıyor
Bizimle sık sık alay ediyor
Sınıfta sebepsiz yere azarlıyor
Öğrencilere göre olumlu öğretmen kim?
Okulla ilgili sorunum olduğunda danışabiliyorum
Anlayamadığım konuyu çekinmeden sorabiliyorum
Okul dışı sorunum olduğunda danışabiliyorum
Başarmam için beni cesaretlendiriyor
Fikirlerimize saygı duyuyor
Derste beni seviyor
Öğrencilere göre olumlu okul müdürü kim?
Bizimle yeterince ilgileniyor
İhtiyaçlarımızı dikkate alıyor
Müdür yardımcılarımız da bizimle ilgileniyor
Öğrencilere göre iyi bir okul nasıl bir yer?
Teknolojiden (bilgisayar, DVD gibi) yeterince faydalanıyoruz
Yeterince sosyal aktivite (spor, tiyatro) düzenleniyor
Fen laboratuvarımız yeterli
Teneffüslerde vakit geçirebileceğimiz yerler var
Öğrenciler okuldaki şiddeti nasıl tanımlıyor?
Öğrenciler okul kurallarına uymuyor
Eşyaya zarar veren öğrenciler var
Öğrenciler birbiriyle kavga ediyor
Çetelere katılan öğrenciler var
Bu okulda kendimi güvende hissetmiyorum